AI – Công cụ chống hàng giả, hàng nhái
Công nghệ đang bắt đầu thay đổi cục diện, công nghệ AI đang trở thành yếu tố then chốt trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái. Các công ty khởi nghiệp trên khắp ASEAN đang nắm cơ hội bằng cách phát triển các công cụ dựa trên AI giúp các thương hiệu xác minh tính xác thực của sản phẩm. Những giải pháp này sử dụng công nghệ học máy (machine learning), thị giác máy tính (computer vision) và chuỗi khối (blockchain) đến phân tích dữ liệu tiên tiến để phát hiện hàng giả một cách nhanh chóng và chính xác trên quy mô lớn.
Ông Lê Ngọc Trí, Giám đốc điều hành Công ty EM&AI - Công ty chuyên về giải pháp công nghệ trong đó chú trọng các giải pháp AI cho biết: Hệ thống AI có thể phân tích chi tiết sản phẩm như bao bì và số series với độ chính xác cao, phát hiện những điểm bất thường mà mắt thường không thể phát hiện được. AI còn đặc biệt hữu ích trong việc giám sát khối lượng lớn danh sách sản phẩm trên các nền tảng thương mại điện tử, nơi hàng giả, hàng nhái thường lọt qua kẽ hở.
Ngoài ra, blockchain mang lại sự minh bạch cho chuỗi cung ứng với các công nghệ như thẻ RFID, chip NFC hoặc mã QR... để các công ty, các hãng, các thương hiệu có thể theo dõi hành trình của sản phẩm từ nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng. Tính truy xuất nguồn gốc này khiến hàng giả khó xâm nhập vào thị trường mà không bị phát hiện.
Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho biết: Ở tầm khu vực, ASEAN thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới, khuyến khích các quốc gia thành viên chia sẻ dữ liệu, thống nhất chiến lược thực thi và phát triển các giải pháp khu vực. Đặc biệt, ASEAN đã thành lập Nhóm Công tác về Hợp tác sở hữu trí tuệ (AWGIPC) với mục tiêu thúc đẩy hợp tác về cải thiện hạ tầng và cơ chế liên quan đến sở hữu trí tuệ, sáng chế tại Cổng thông tin Sở hữu trí tuệ của ASEAN tại địa chỉ https://www.aseanip.org. Những nỗ lực trong việc hợp tác, đổi mới và phối hợp chung của các quốc gia phản ánh nhận thức ngày càng tăng và từng bước giải quyết hàng giả.
Ngoài ra, các nước ASEAN đã và đang gia nhập các hiệp định của Tổ chức thương mại thế giới (WIPO), hiện 8/10 nước thành viên ASEAN là thành viên của Hiệp định WIPO hợp tác bằng sáng chế, 4/10 nước là thành viên của Hiệp định về nhãn hiệu (Nghị định thư Madrid) và 5 nước sẽ gia nhập trong thời gian tới. Về kiểu dáng công nghiệp, 2/10 nước là thành viên của Hiệp định Hague. Các hiệp định này cho phép doanh nghiệp của bất cứ một nước nào tham gia hiệp định được đề nghị các nước khác tham gia hiệp định cấp văn bằng bảo hộ sở hữu trí tuệ.
Ông Laurent Lourdais, Tham tán Thứ nhất, Phó ban Kinh tế Thương mại, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam nhấn mạnh, về tác hại của vấn nạn hàng giả, hàng nhái cũng như những khó khăn của các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ các nước ASEAN và sự cần thiết trong phối hợp về chuyên môn, chính sách và chia sẻ thông tin kịp thời giữa các cơ quan thực thi của các nước để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái.
Vì vậy, các cơ quan thực thi của khu vực ASEAN cũng cân nhắc, đưa ra các quyết định phù hợp để xử lý hàng giả bao gồm phát triển cơ sở hạ tầng, cải tiến công nghệ, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng… Chính phủ các quốc gia ASEAN cũng tham gia, hình thành quan hệ đối tác với các công ty công nghệ để tăng cường thực thi và cải thiện tính minh bạch của chuỗi cung ứng. Những hợp tác quốc gia, quốc tế đã mang lại tiến bộ thực sự, từ hệ thống hải quan thông minh hơn đến các nền tảng xác minh sản phẩm thông qua các giải pháp AI.
Tăng cường phối hợp các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ
Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ nhấn mạnh, những năm gần đây, cùng với xu thế hội nhập quốc tế và sự phát triển của đời sống kinh tế xã hội, ASEAN đã và đang trở thành điểm đến, là thị trường hấp dẫn cho các thương hiệu, sản phẩm và hàng hóa, cùng với đó các nước ASEAN cũng phải đối diện với tình trạng sản xuất, buôn bán và vận chuyển hàng giả, hàng nhái diễn ra phức tạp cả về quy mô lẫn tính chất, ảnh hưởng đến nền sản xuất, gây thất thu ngân sách, thiệt hại cho doanh nghiệp và nghiêm trọng hơn là gây hoang mang, mất lòng tin của người tiêu dùng. Để hạn chế và ngăn chặn việc sản xuất, buôn bán và vận chuyển hàng giả, hàng nhái, thời gian qua, Chính phủ các nước trong khu vực ASEAN đã tăng cường phối hợp, đưa ra các định hướng chiến lược, áp dụng các giải pháp hiệu quả, kịp thời nên tình trạng sản xuất, buôn bán, vận chuyển hàng giả đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, trong thời gian tới, vẫn cần tiếp tục nâng cao năng lực; tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ trong, ngoài nước và xuyên biên giới để tạo dựng lòng tin cho người tiêu dùng.
Về hoạt động thực thi quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam, ông Trần Lê Hồng cho biết: Cục Sở hữu trí tuệ đã và đang tích cực phối hợp với các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ, cung cấp ý kiến chuyên môn theo yêu cầu đối với các vụ việc xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, Cục Sở hữu trí tuệ cũng đã phối hợp với các cơ quan thực thi quyền sở hữu trí tuệ của Việt Nam và các đối tác quốc tế triển khai một số hoạt động tại Việt Nam nhằm tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các chủ thể liên quan trong đó có nội dung về phòng chống hàng giả, hàng nhái.
Hiện, Việt Nam đang tăng cường chống hàng giả, hàng nhái bằng cách siết chặt thực thi hải quan và giám sát chặt chẽ hơn các nền tảng trực tuyến. Các cơ quan chính phủ và các bên liên quan đang thúc đẩy một khung pháp lý mạnh mẽ hơn để bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt khi thương mại điện tử tiếp tục bùng nổ. Đặc biệt, Chính phủ Việt Nam yêu cầu trách nhiệm của các nền tảng và sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, công ty công nghệ và chủ sở hữu thương hiệu để giải quyết vấn đề hàng giả, hàng nhái từ gốc rễ. Những nỗ lực này cho thấy, cơ quan quản lý sở hữu trí tuệ có sự chuyển dịch sang một cách tiếp cận chủ động, dựa trên công nghệ để bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp khỏi hàng giả, hàng nhái.