Trang thông báo giá chính thức cho một hầm trú bom Kub-M. Ảnh: VNII GOChS
Mới đây, Nga đã công bố việc bắt đầu sản xuất hầm trú ẩn di động Kub-M, một loại hầm trú ẩn được thiết kế để bảo vệ cư dân trong trường hợp xảy ra vụ nổ hạt nhân. Thông tin này được đưa ra trong bối cảnh Nga điều chỉnh học thuyết hạt nhân của mình, mở rộng đáng kể phạm vi các kịch bản mà Moskva cho là hợp lý để sử dụng vũ khí hạt nhân. Sự xuất hiện của những hầm trú ẩn này có thể được xem như một phần trong quá trình chuẩn bị của Nga cho những tình huống khẩn cấp trong tương lai.
Thiết kế và cấu trúc của hầm trú ẩn Kub-M
Hầm trú ẩn Kub-M được thiết kế dưới dạng mô-đun, bao gồm hai container liên thông tiêu chuẩn. Một container có khả năng chứa 54 người, trong khi container còn lại bố trí các tiện ích với những trang thiết bị như nhà vệ sinh, bộ lọc không khí và máy phát điện diesel. Thời gian tự chủ của nơi trú ẩn này được tuyên bố là 48 giờ, với cả hai container đều kín khí.
Để bảo vệ khỏi sóng xung kích và bức xạ, các khối bê tông có kích thước tối thiểu là 400x600 mm được lắp đặt xung quanh, với khoảng cách 10 cm được lấp đầy bằng cát. Tuy nhiên, một số bức ảnh từ Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga cho thấy rằng các hầm trú ẩn không hoàn toàn được che phủ bằng những khối bê tông này, tạo ra những khoảng hở lớn có thể khiến khả năng bảo vệ bị suy giảm.
Việc phát triển Kub-M được thực hiện bởi VNII GOChS, một tổ chức nghiên cứu và phát triển thuộc Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga. Mặc dù công trình đã hoàn thành vào năm 2017, nhưng không có động thái nào để mở rộng quy mô sản xuất cho đến gần đây. Tháng 7/2023, một quyết định đã được đưa ra để cấp phép mua và sử dụng Kub-M cho các bên thứ ba.
Tuy nhiên, một vấn đề quan trọng đã nảy sinh: cơ sở lập pháp để sử dụng Kub-M chưa được chuẩn bị trước. Chỉ những vật thể cố định mới được coi là nơi trú ẩn hợp pháp. Đến tháng 5/2024, Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga đã thúc đẩy các sửa đổi cần thiết để cho phép Kub-M hoạt động như một nơi trú ẩn chính thức.
Theo thông tin từ truyền thông nhà nước Nga, giá cho một hầm trú bom Kub-M lên tới 38 triệu rúp (khoảng 380.000 đô la Mỹ), chưa tính đến chi phí vận chuyển, lắp đặt và vận hành. Điều này đồng nghĩa với việc ngân sách địa phương sẽ phải chi hàng triệu USD để mua sắm và triển khai các hầm bảo vệ như vậy.
Nhưng với thiết kế mô-đun và tính di động cao, chính quyền Nga có thể tạo ra những "làng Potemkin" (một công trình giúp mọi người an toàn hơn trước các tình huống nguy hiểm) di động thực sự. Sự phát triển của hầm trú ẩn Kub-M phản ánh mối quan tâm ngày càng tăng của Nga đối với an ninh quốc gia trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay. Việc sản xuất hàng loạt các hầm trú ẩn này không chỉ nhằm mục đích bảo vệ dân cư mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ về khả năng sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa tiềm tàng từ bên ngoài.
Trong khi đó, cũng có những lo ngại về chất lượng và hiệu quả thực sự của những nơi trú ẩn này. Nhiều người đặt câu hỏi liệu chúng có thực sự đáp ứng được tiêu chuẩn an toàn cần thiết hay không, đặc biệt là khi xem xét đến những thiếu sót trong thiết kế và xây dựng mà đã được phát hiện.
Tóm lại, dù còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp về hiệu quả và tính khả thi của chúng trong tình huống khẩn cấp thực tế, nhưng không thể phủ nhận rằng hầm trú ẩn Kub-M phản ánh một phần chiến lược an ninh của Nga trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực châu Âu đang thay đổi nhanh chóng.