Thực tế quản lý ở cơ sở cũng như những chuyên gia đầu ngành đều khẳng định, đội ngũ giáo viên quyết định đến chất lượng giáo dục. Trong đổi mới lần này, vai trò và vị trí của đội ngũ giáo viên càng được khẳng định.
GS Phạm Minh Hạc, Nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo: Phải bắt tay đổi mới ngay các trường sư phạm
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) với nội dung “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” vừa được ban hành. Theo tôi, việc triển khai Nghị quyết phải được thực hiện đồng bộ với nhiều khâu, từ việc xác định triết lý giáo dục, hệ thống giáo dục, chương trình, sách giáo khoa, kiểm tra, đánh giá thi cử, đội ngũ nhà giáo, công tác quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo…
Trong các điều kiện để thực hiện, thì đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất đóng vai trò quan trọng nhất, và đều thuộc trách nhiệm quản lý của Nhà nước, nếu Nhà nước không làm thì khó có được những chuyển biến. Tôi còn nhớ Ban Bí thư TW khóa 9 đã có chỉ thị về đội ngũ giáo viên và quản lý giáo dục, trong đó đề ra nội dung phải sàng lọc những người không đủ tiêu chuẩn sức khỏe, chuyên môn và phải chuyển đổi công tác. Một số sở GD của một số tỉnh đã tính được khoảng 10% giáo viên cần phải sàng lọc, số còn lại phải được bồi dưỡng, đào tạo lại về tư tưởng, đạo đức, phẩm chất, phương pháp giảng dạy... Nhưng hiện đã 10 năm trôi qua mà chưa có nơi nào triển khai.
Hiện chúng ta có hơn 100 trường có đào tạo giáo viên, mỗi địa phương đều có các trường CĐ và hệ thống các trường ĐH Sư phạm trung ương. Theo lý thuyết thì, các trường Sư phạm phải đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo, cần có đề án riêng, sư phạm phải đi trước đổi mới một bước nhưng ở ta, không có sự đồng hành, thậm chí đào tạo sư phạm luôn đi sau một bước. Vì vậy, chúng ta phải bắt tay ngay vào đổi mới các trường sư phạm thì mới có được những người phù hợp với nghị quyết về đổi mới căn bản và có kế hoạch bồi dưỡng những giáo viên đương nhiệm.
Trong Nghị quyết cũng nói đến việc gắn chương trình học với phẩm chất, năng lực người học; việc này cũng đồng nghĩa với khẩu hiệu “Thực học, thực nghiệp”. Đội ngũ nhà giáo phải dạy thật, để học sinh học thật, ra nghề thật. Đồng thời, đổi mới hệ thống giáo dục thì cần tiếp tục thực hiện được tốt việc phân luồng sau lớp 9 và có định hướng nghề nghiệp cho học sinh từ các lớp dưới, đặc biệt là các lớp cuối cấp PTCS. Và ở đây, tôi cho rằng cần phải đạt được tỷ lệ nhất định học sinh đi theo con đường, theo “kênh” đào tạo hàn lâm như một nghề nghiệp.
PGS.TS Vũ Trọng Rỹ, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam: Thay đổi quan điểm về vai trò, vị trí đội ngũ nhà giáo
Lâu nay chúng ta chưa coi trọng đúng mức vai trò, vị trí của nhà giáo trong sự nghiệp phát triển giáo dục. Các chính sách dành cho giáo viên còn nhiều bất cập. Phải nhận thức được rằng đội ngũ nhà giáo là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục, do đó phải thay đổi chính sách đối với nhà giáo. Trước hết, phải đảm bảo đời sống cho nhà giáo để họ toàn tâm toàn ý cho sự nghiệp giáo dục.
Kết quả khảo sát thực trạng lao động sư phạm của giáo viên phổ thông ở 27 trường tiểu học, THCS và THPT thuộc 5 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đại diện cho ba miền Bắc, Trung, Nam, do chúng tôi tiến hành vào năm 2010 cho thấy, hoạt dộng giáo dục của giáo viên phổ thông rất đa dạng và phức tạp. Ở trường, người giáo viên phải tham gia khoảng 10 loại hoạt động. Ngoài thời gian tới trường, giáo viên phải thường xuyên làm các việc như nghiên cứu tài liệu, soạn bài, làm sổ sách… Thời gian lao động của giáo viên trong một tuần đều vượt quá quy định của Nhà nước.
Lao động sư phạm của giáo viên không chỉ kéo dài thời gian trong ngày mà còn căng thẳng, chịu nhiều áp lực từ phía các cấp quản lí, cha mẹ học sinh, học sinh và cộng đồng. Trong khi đó tiền lương không tương xứng với lao động sư phạm của họ. Tình trạng hàng tháng giáo viên phải vay lãi ngân hàng để chi tiêu trong gia đình không phải là hiếm đối với những vùng khó khăn như Tây Ninh, Đắk Lắk, Lạng Sơn.
Lê Vân- Thu Trang