Lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương điều hành hội nghị.
Trên 300 đại biểu từ các bộ, ngành, các viện pháp y, bệnh viện trực thuộc, đại diện sở Y tế 63 tỉnh - thành phố cả nước đã tham dự hội nghị.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần, điều trị bắt buộc chữa bệnh là một trong lĩnh vực khó khăn, phức tạp và nhiều thách thức. Cơ sở vật chất, trang thiết bị thiếu thốn, nhân lực rất khó tuyển dụng. Bác sĩ và cán bộ y tế giỏi có tâm huyết làm việc lâu dài trong ngành rất hiếm. Đối tượng giám định thường phức tạp, manh động, thường đe dọa, khống chế gây bạo lực với nhân viên y tế bất kỳ lúc nào. Trong khi nhân viên y tế là những người thầy thuốc chỉ được đào tạo về chuyên môn chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho người dân…
Để chỉ đạo, điều hành lĩnh vực công tác giám định pháp y, pháp y tâm thần, bắt buộc chữa bệnh, Bộ Y tế và các Vụ, Cục chức năng của Bộ đã ban hành các Thông tư quy định hồ sơ, thủ tục bổ nhiệm, cấp thẻ, miễn nhiệm và thu hồi thẻ giám định viên pháp y và giám định viên pháp y tâm thần; quy trình, biểu mẫu giám định pháp y, thời hạn, nhân lực thực hiện giám định pháp y… Hơn 300 văn bản hướng dẫn công tác giám định pháp y, pháp y tâm thần, điều trị bắt buộc chữa bệnh đã được ban hành. Công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện tại nhiều tỉnh trên toàn quốc, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an… trong công tác tiếp nhận, quản lý, điều trị bệnh nhân bắt buộc điều trị.
Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành pháp y, pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh vẫn tồn tại rất nhiều khó khăn về nhân lực, cơ sở vật chất… Cơ chế chính sách đãi ngộ với đội ngũ cán bộ chuyên ngành hiện chưa phù hợp, tương xứng với đặc thù công việc, chưa thu hút được cán bộ đặc biệt là đội ngũ bác sĩ, giám định viên pháp y. Trong khi đó, các vụ việc giám định ngày một phức tạp về tính chất, chuyên môn, đơn thư phản ánh kiến nghị, khiếu nại xu hướng tăng ảnh hưởng đến tinh thần, thời gian làm việc của các giám định viên.
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu khai mạc hội nghị.
Theo Viện trưởng Viện Pháp y Quốc gia Nguyễn Đắc Nhự, trong hệ thống các đơn vị pháp y địa phương, chỉ có Trung tâm Pháp y Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và một số ít tỉnh có số lượng các khoa, phòng đảm bảo theo quy định tại Thông tư số 42/TT-BYT của Bộ Y tế về hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Trung tâm pháp y tỉnh, thành phố. Năm 2022, các đơn vị pháp y địa phương đã thực hiện trên 62 nghìn vụ giám định, trong đó có 12 nghìn vụ giám định tử thi, trên 4.000 vụ giám định chất độc… Tuy nhiên hiện nay cơ chế chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ cán bộ chuyên ngành pháp y chưa phù hợp và tương xứng với đặc thù công việc, chưa thu hút được cán bộ đặc biệt là đội ngũ bác sĩ, giám định viên pháp y.
Đại tá Đặng Văn Đoàn, Phó Viện trưởng Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho biết, năm 2022, lực lượng pháp y Công an nhân dân đã tiến hành giám định trên 16.000 vụ việc. Chất lượng, hiệu quả công tác chuyên môn dần được nâng lên, qua đó khẳng định vị trí, vai trò và tầm quan trọng của pháp y Công an nhân dân trong điều tra, truy tố và xét xử tội phạm. Đại tá Đặng Văn Đoàn cho rằng, ngoài việc tiếp tục hoàn thiện thể chế đối với hoạt động công tác pháp y; củng cố, kiện toàn lực lượng giám định pháp y các địa phương, Trung ương và các tỉnh, thành phố, cả nước cần quan tâm hơn nữa về đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện cho lực lượng pháp y; đẩy mạnh công tác đào tạo và hợp tác quốc tế, thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ đối với lực lượng giám định pháp y.
Tại Hội nghị, Bộ Y tế cho biết mới đây Bộ đã ban hành Kế hoạch số 161/KH-BYT về xây dựng Đề án tăng cường năng lực hệ thống giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh giai đoạn 2023 - 2030 và dự kiến hoàn thiện vào quý III/2023 để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt. Đây là cơ sở để từng bước hoàn thiện chính sách xây dựng lực lượng giám định pháp y, hỗ trợ dài hạn để công tác này đáp ứng với yêu cầu trong tình hình mới.
Tại Hội nghị, Bộ Y tế đã tặng bằng khen cho 20 tập thể và 34 cá nhân tiêu biểu đã có nhiều đóng góp tích cực trong trong lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần, điều trị bắt buộc chữa bệnh năm 2022.