“Mô hình trái tim sống” được tạo ra từ công nghệ tế bào gốc đa năng cảm ứng (iPS), một mô hình động ba chiều đầu tiên trên thế giới. Ảnh tư liệu - minh họa: Nguyễn Tuyến/TTXVN
Ngày 17/11, trường Đại học Kyoto đã giải thích kế hoạch hợp tác với Google DeepMind, bộ phận nghiên cứu AI của tập đoàn công nghệ khổng lồ Alphabet của Mỹ, tại một sự kiện ở Tokyo.
Giáo sư Hirohide Saito, người đứng đầu nỗ lực nghiên cứu tế bào iPS, cho biết: “Chúng tôi muốn tận dụng sự hợp tác này với Google như một cơ hội để làm việc với các thành viên trong viện của chúng tôi nhằm phát triển công nghệ sản xuất tế bào hiệu quả và an toàn hơn”.
Giáo sư Shinya Yamanaka, người đoạt giải Nobel cho những khám phá về tế bào gốc, đã phát biểu trong một thông điệp được ghi âm rằng: “Sự phát triển nhanh chóng của AI đang thay đổi căn bản cách khoa học phát triển, tạo ra những cơ hội không thể có chỉ vài năm trước đây”.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Kyoto sẽ sử dụng AI co-scientist, một công cụ của Google được công bố vào tháng 2/2025, được thiết kế để giúp các nhà khoa học xây dựng giả thuyết và phân tích dữ liệu thực nghiệm. Hiện tại, công cụ này đang được cung cấp cho một số trường đại học và viện nghiên cứu do Google lựa chọn. Đại học Kyoto là trường đại học đầu tiên của Nhật Bản công bố việc sử dụng công cụ này.
Đại học Hoàng gia London, nơi phát hiện ra cơ chế của vi khuẩn kháng thuốc, và Đại học Stanford của Mỹ, nơi phát hiện ra phương pháp điều trị bệnh xơ gan, tình trạng gan cứng lại, là một trong những tổ chức sử dụng công cụ của Google.
Đại học Kyoto sẽ sử dụng công nghệ này để sản xuất hiệu quả tế bào iPS, được tạo ra bằng cách biến đổi tế bào cơ thể bằng các gen do Giáo sư Yamanaka phát hiện. Vì chúng có thể được chuyển đổi thành tế bào của bất kỳ mô hoặc cơ quan nào, nên ứng dụng y tế của chúng được kỳ vọng sẽ dẫn đến việc điều trị bệnh tiểu đường và những bệnh khác.
Việc cải thiện hiệu quả sản xuất và chất lượng tế bào là rất quan trọng đối với các ứng dụng y tế rộng rãi. AI được kỳ vọng thể đưa ra những phương pháp sản xuất mới, có tiềm năng tốt hơn mà các nhà nghiên cứu không thể tự mình khám phá ra.
Vai trò của AI trong các phòng thí nghiệm nghiên cứu đang phát triển nhanh chóng. Số lượng bài báo được viết bằng công nghệ này trong khoa học sự sống, hóa học và khoa học vật liệu đã tăng gấp 6 lần trong năm năm qua, lên khoảng 40.000.
Kể từ những khám phá của Giáo sư Yamanaka về tế bào iPS vào những năm 2000, các trường đại học và viện nghiên cứu Nhật Bản đã tích lũy dữ liệu và kiến thức trong lĩnh vực này. Lợi thế đó có thể bị suy giảm nếu dữ liệu này được sử dụng để huấn luyện các hệ thống AI nước ngoài. Vì vậy, Đại học Kyoto đang hợp tác với Google với điều kiện rằng dữ liệu thử nghiệm của họ sẽ không được cung cấp cho bên thứ ba.
Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu thúc đẩy chiến lược khoa học bằng cách sử dụng AI nội địa, hiện đang được phát triển bởi Viện nghiên cứu Riken và các đơn vị khác. Với quy mô đầu tư AI của Nhật Bản hiện chỉ bằng một phần nhỏ so với Mỹ và Trung Quốc, việc đảm bảo cơ sở hạ tầng điện toán cần thiết hiện vẫn là một thách thức nan giải.