Tế bào gốc. Ảnh minh họa: AFP
Đặc biệt, việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã mang lại nhiều phương pháp và sản phẩm mới phục vụ công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế), Nghị quyết số 57-NQ/TW như một lời hiệu triệu đội ngũ tri thức, nhà khoa học trong và ngoài nước, những người tham gia công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ mới và chuyển đổi số nhằm mục tiêu phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia, tạo bước đột phá cho phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Ngày 19/2/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Trước đó, ngày 9/1/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW; Ngày 1/4/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 71/NQ-CP sửa đổi, cập nhật, bổ sung Nghị quyết số 03.
Trên cơ sở các văn bản của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ, với yêu cầu của Chính phủ đề ra, Bộ Y tế đã chỉ đạo Cục Khoa học, công nghệ và đào tạo xây dựng và trình ban hành Quyết định số 787/QĐ-BYT, ban hành Kế hoạch hành động của Bộ Y tế thực hiện Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Kế hoạch số 2121/KH-BYT ngày 26/06/2026 sửa đổi cập nhật kế hoạch số 787.
Tiến sĩ Nguyễn Ngô Quang cho biết, nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược lĩnh vực y tế tập trung vào các lĩnh vực như trợ lý ảo, trí tuệ nhân tạo chuyên ngành, trí tuệ nhân tạo phân tích; trung tâm dữ liệu quy mô lớn; hệ thống truy xuất nguồn gốc; vaccine thế hệ mới; liệu pháp gen; liệu pháp tế bào gốc...
Theo đó, các dự án đột phá khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gồm: Hợp tác nghiên cứu – chuyển giao công nghệ tế bào miễn dịch điều trị ung thư – CAR-T. Hiện, Bệnh viện Nhi Trung ương hợp tác với Đức, Singapore đang hoàn thiện hồ sơ và đề cương nghiên cứu.
Về hợp tác nghiên cứu – chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine điều trị ung thư phổi theo công nghệ mRNA, Tiến sĩ Quang đánh giá, đây là hợp tác có cơ hội khả thi cao, hiện đơn vị đầu mối ở nước ta đang đàm phán với đối tác để đạt được một số thỏa thuận trong chuyển giao công nghệ, định hướng tới là sản xuất vacccine tại Việt Nam phục vụ xuất khẩu.
Ngoài ra còn có thí điểm ứng dụng liệu pháp tế bào gốc trung mô điều trị bại não, tự kỷ và một số bệnh mạn tính. Hiện, 19 đề tài thử nghiệm lâm sàng đã và đang triển khai, nghiệm thu thử nghiệm lâm sàng tế bào miễn dịch CAR-T pha 1 điều trị ung thư huyết học, chuẩn bị hồ sơ pha 2.
Thí điểm nghiên cứu ứng dụng in 3D cá thể hóa trong điều trị chấn thương. Về nội dung này, hiện Bệnh viện Vinmec đã thẩm định đề cương thử nghiệm lâm sàng, phê duyệt và triển khai trong tháng 11/2025.
Nỗ lực đưa kỹ thuật mới vào chẩn đoán, dự phòng và điều trị
Bộ Y tế đã xây dựng khung nhiệm vụ đột phá phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025-2026, trong đó lĩnh vực y học lâm sàng có 5 nhiệm vụ cốt lõi, cụ thể: Liệu pháp tế bào (tế bào gốc, tế bào miễn dịch), sản phẩm từ tế bào điều trị bệnh nan y, mạn tính và chăm sóc sức khỏe; y học cá thể; liệu pháp gen; phát triển kỹ thuật mới, phương pháp mới tại Việt Nam trong chẩn đoán, dự phòng và điều trị; kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại.
Lĩnh vực dược, dược liệu có 9 nhiệm vụ cốt lõi như sản xuất vaccine thế hệ mới, thuốc sinh học, thuốc tăng cường và điều biến miễn dịch; phát triển dược liệu, thuốc cổ truyền, thuốc dược liệu; công nghệ mới sản xuất thuốc; sản phẩm y tế lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh, y tế.
Về lĩnh vực công nghệ và thiết bị y tế sẽ tập trung vào các nhiệm vụ như công nghệ, thiết bị, vật liệu tiên tiến, đặc thù (in 3D, mô phỏng, y học hạt nhân, xạ trị…); robot, thiết bị tự động hóa; sinh phẩm chẩn đoán (IVD); công nghệ y tế xanh.
Về ứng dụng công nghệ số, Bộ Y tế tập trung vào nhiệm vụ ứng dụng AI trong phòng bệnh, chữa bệnh và quản lý y tế (lão khoa, tim mạch, bệnh hiếm, trị liệu số, dự báo dịch bệnh …); xây dựng nền tảng AI y tế Việt Nam; ứng dụng dữ liệu lớn trong một số lĩnh vực; hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Tiến sĩ Nguyễn Ngô Quang cho biết: “Tổng số nhiệm vụ, đề tài về đột phá phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2025-2030 đã được phê duyệt và chuẩn bị triển khai thực hiện là 30 đề tài”.