Chống sốt xuất huyết – cần hành động từ sớm, từ xa

Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận hơn 32.000 ca mắc sốt xuất huyết. Thời tiết mưa nhiều, nóng ẩm đang tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển và truyền bệnh. Một số địa phương ghi nhận số mắc tăng cao so với cùng kỳ. Tuy nhiên, Bộ Y tế khẳng định, dịch vẫn đang trong tầm kiểm soát nhờ các biện pháp phòng, chống đã được triển khai đồng bộ ngay từ đầu năm. Việc các địa phương và người dân cùng chủ động phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay từ đầu năm đã bước đầu mang lại hiệu quả rõ rệt.

Chú thích ảnh
Trẻ mắc sốt xuất huyết nặng được điều trị tại Khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực - Chống độc trẻ em, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: Đinh Hằng/TTXVN

Điều kiện thời tiết thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do muỗi truyền, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Bệnh thường diễn biến nhanh, từ thể nhẹ chuyển sang nặng và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Trên thế giới, dù nhiều nước đã áp dụng các biện pháp phòng chống, song sốt xuất huyết vẫn có xu hướng gia tăng hằng năm. Ước tính mỗi năm có khoảng 390 triệu người nhiễm bệnh tại hơn 100 quốc gia, trong đó khu vực Đông Nam Á, Tây Thái Bình Dương, châu Mỹ và châu Phi là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với khoảng 2,5 tỷ người đang sống trong vùng lưu hành bệnh. Đây thực sự là một gánh nặng lớn đối với sức khỏe cộng đồng và ngành y tế toàn cầu.

Tại Việt Nam, sốt xuất huyết lưu hành ở hầu hết các địa phương. Trung bình mỗi năm, cả nước ghi nhận khoảng 100.000 trường hợp mắc và khoảng 100 ca tử vong. Mặc dù số ca mắc tập trung nhiều ở các tỉnh, thành phố phía Nam, song những năm gần đây, khu vực miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên cũng bắt đầu ghi nhận số mắc tăng dần.

Theo ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, hiện nay bệnh sốt xuất huyết tại Việt Nam vẫn đang trong tầm kiểm soát. Tính từ đầu năm đến ngày 8/7/2025, cả nước đã ghi nhận 32.189 ca mắc sốt xuất huyết, trong đó có 5 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2024 (ghi nhận 36.276 ca và 6 ca tử vong), số mắc giảm 11,2%, tử vong giảm 1 trường hợp.

Trên cơ sở kinh nghiệm thực tế nhiều năm, ông Sơn lưu ý rằng số ca mắc thường có xu hướng tăng từ tháng 6 đến tháng 12 hàng năm – trùng với thời kỳ mưa nhiều trên cả nước.

“Một điểm đáng lo ngại khác là chu kỳ bùng phát dịch sốt xuất huyết trong những năm gần đây đang rút ngắn, từ khoảng 5 năm một lần xuống còn 3–4 năm. Đợt dịch gần nhất xảy ra vào năm 2022 với hơn 370.000 ca mắc. Do đó, nếu các địa phương không triển khai biện pháp phòng, chống quyết liệt ngay từ đầu mùa, nguy cơ dịch bùng phát trở lại trong năm 2025 là rất lớn. Bộ Y tế đang theo dõi sát tình hình và đã có các văn bản chỉ đạo các tỉnh, thành phố – đặc biệt những nơi có số ca mắc cao – cần chủ động kiểm soát ổ dịch sớm, không để dịch lan rộng và kéo dài, ông Võ Hải Sơn cho biết.

Phòng, chống dịch với tinh thần “từ sớm, từ xa”

Trong suốt nửa đầu năm 2025, Bộ Y tế đã liên tục ban hành các văn bản chỉ đạo toàn hệ thống y tế và chính quyền địa phương vào cuộc chủ động phòng, chống dịch với tinh thần “từ sớm, từ xa”. Những hành động cụ thể này đã mang lại hiệu quả tích cực.

Ngay từ tháng 4/2025, Bộ Y tế đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố yêu cầu tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống sốt xuất huyết, hưởng ứng Ngày ASEAN phòng, chống bệnh sốt xuất huyết. Tháng 5/2025, Bộ tiếp tục có công văn chỉ đạo tổ chức chiến dịch cao điểm trong tháng 6–7/2025, khi nguy cơ dịch đạt đỉnh. Đồng thời, Bộ đã gửi văn bản tới Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị phối hợp triển khai các biện pháp phòng, chống dịch trong trường học, đặc biệt là ở các khu vực có nguy cơ cao, nhằm bảo vệ sức khỏe học sinh.

Không chỉ hệ thống y tế, cả hệ thống chính trị ở cơ sở cũng được huy động. Chính quyền các cấp, các tổ chức chính trị – xã hội, cán bộ tổ dân phố, người có uy tín tại cộng đồng đều tham gia vào chiến dịch tuyên truyền, hướng dẫn và cùng người dân loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt bọ gậy ngay tại hộ gia đình. Nhiều địa phương tổ chức phát động phòng dịch tận xã, phường, đến từng hộ dân – đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, nơi có điều kiện vệ sinh môi trường còn hạn chế.

Các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur cũng liên tục cử các đoàn công tác đến hỗ trợ, kiểm tra, hướng dẫn địa phương có nguy cơ cao thực hiện đúng kỹ thuật xử lý ổ dịch, giám sát ca mắc sớm và xử lý kịp thời ngay từ khi phát hiện ca bệnh đầu tiên. Theo ông Sơn, sự chủ động này giúp “khoanh gọn, dập nhanh” các ổ dịch tiềm ẩn, góp phần kiểm soát tốt tốc độ lây lan.

Các chiến dịch truyền thông đã được thực hiện rộng khắp thông qua hệ thống phát thanh, báo chí, mạng xã hội, kết hợp truyền thông trực tiếp tại cộng đồng. Những thông điệp ngắn gọn như “Ngủ màn kể cả ban ngày”, “Đậy nắp dụng cụ chứa nước”, “10 phút mỗi tuần diệt lăng quăng”… được phổ biến dễ nhớ, dễ làm, giúp người dân chủ động thực hiện tại nhà.

Cùng với đó, hệ thống điều trị cũng được chuẩn bị kỹ lưỡng. Các bệnh viện đã thực hiện phân tuyến điều trị nhằm tránh quá tải, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng thuốc men, dịch truyền, hóa chất, nhân lực, thiết bị y tế, sẵn sàng thu dung và điều trị hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ tử vong. Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở y tế tăng cường tập huấn kỹ năng chẩn đoán, phân loại bệnh nhân, đặc biệt tại tuyến cơ sở.

Hành động nhỏ, ý nghĩa lớn

Bộ Y tế cho biết: Đến thời điểm này, biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết hiệu quả nhất vẫn là diệt muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy và tránh muỗi đốt. Người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng, ngủ màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài để tránh bị muỗi đốt, sử dụng các biện pháp xua muỗi như kem bôi, đèn hoặc vợt điện. Quan trọng nhất là khi bị sốt cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, không nên tự điều trị tại nhà vì dễ bỏ lỡ thời điểm phát hiện dấu hiệu cảnh báo của bệnh.

Theo ông Võ Hải Sơn, hiện vaccine là một trong những biện pháp mới, chủ động trong công tác phòng, chống dịch bệnh. Việc đưa vaccine vào tiêm chủng là tín hiệu tích cực, góp phần giảm số mắc và tử vong, hỗ trợ thực hiện mục tiêu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng vaccine không thể thay thế các biện pháp phòng bệnh truyền thống. Để đạt hiệu quả phòng, chống dịch bền vững, cần duy trì các hoạt động giám sát dịch tễ, kiểm soát véc tơ truyền bệnh, xử lý ổ dịch sớm và triệt để, tuyên truyền nâng cao nhận thức, đặc biệt là huy động sự tham gia chủ động từ mỗi người dân.

Những hành động nhỏ, đơn giản như thau rửa bể nước, loại bỏ vật chứa nước đọng, ngủ màn, phát hiện sớm khi có triệu chứng... tuy không tốn kém nhưng mang lại ý nghĩa lớn trong việc bảo vệ chính bản thân, gia đình và cộng đồng khỏi dịch bệnh nguy hiểm.

BT (TTXVN)
Đắk Lắk: Bệnh sốt xuất huyết gia tăng mạnh, nguy cơ bùng phát diện rộng
Đắk Lắk: Bệnh sốt xuất huyết gia tăng mạnh, nguy cơ bùng phát diện rộng

Hơn một tháng trở lại đây, tình hình bệnh sốt xuất huyết tại Đắk Lắk có xu hướng tăng mạnh với số ca mắc liên tục ghi nhận mỗi ngày. Đây là mức tăng cao so với cùng kỳ năm trước, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch nếu không có biện pháp ứng phó kịp thời và đồng bộ từ các cấp, ngành và người dân.

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ

Các đơn vị thông tin của TTXVN