Chung cư cao cấp New Horizon City có địa chỉ tại số 87 đường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Cuối năm 2017, UBND thành phố Hà Nội ra quyết định xử phạt hành chính chủ đầu tư dự án này do đưa tòa nhà vào hoạt động khi chưa tổ chức nghiệm thu phòng cháy chữa cháy, vi phạm các quy định của pháp luật. Vừa qua, Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (C66, Bộ Công an) đã cấp văn bản xác nhận nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy tại 3 tòa nhà cao tầng của dự án này, song đây là sự nghiệm thu từng phần, có tính chất “dang dở” do khu vực khối đế, tầng kỹ thuật, tầng tum…của tòa nhà vẫn chưa hoàn tất về hệ thống phòng cháy chữa cháy. Trong khi đó, xét về yếu tố kỹ thuật và thực tế, đây lại là các khu vực tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao nhất và dễ gây tử vong khi có hoả hoạn, đồng thời là nơi xảy ra nhiều vi phạm.
Bất chấp phản ánh, kiến nghị của người dân cũng như những cảnh báo về tiềm ẩn rủi ro, chủ đầu tư chung cư cao cấp New Horizon City tiếp tục đưa các khu vực trên vào hoạt động. Theo phản ánh của người dân, sắp tới chủ đầu tư dự án này còn đưa vào sử dụng một trường mầm non ngay tại khu vực bị cảnh báo. Nguy hiểm nữa, tại khu vực thang máy của chung cư cao cấp New Horizon, điện thoại cùng nút “fireman switch” là loại công tắc đặc biệt dành cho lính cứu hỏa để sử dụng thang máy trong trường hợp cứu nạn khẩn cấp đã bị chủ đầu tư “vô hiệu” hoàn toàn bằng cách che kín, hàn chặt kiên cố bằng màn hình quảng cáo.
Trao đổi về những vấn đề tại công trình số 87 đường Lĩnh Nam, Thiếu tá Vũ Văn Quân, Đội trưởng Đội Hướng dẫn, kiểm tra an toàn phòng cháy thuộc Phòng Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy số 8 (Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy thành phố Hà Nội), đơn vị phụ trách địa bàn quận Hoàng Mai, cho biết: Cảnh sát phòng cháy chữa cháy đã hướng dẫn, đôn đốc chủ đầu tư dự án tại 87 Lĩnh Nam khẩn trương khắc phục tồn tại về phòng cháy chữa cháy, đồng thời ban hành quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động. Cơ quan này cũng gửi thông báo đề nghị Tổng công ty điện lực thành phố Hà Nội và Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên nước sạch Hà Nội không cấp điện, nước sử dụng cho các khu vực nêu trên theo chỉ đạo của thành phố.
“Khi nào chủ đầu tư khắc phục được những vi phạm, tồn tại, chúng tôi sẽ đề nghị phía điện lực và nước sạch cấp lại điện, nước cho công trình 87 Lĩnh Nam”, Thiếu tá Vũ Văn Quân khẳng định.
Ghi nhận thực tế, các hoạt động kinh doanh tại khu vực vi phạm vẫn diễn ra bình thường. Thông tin từ phía chính quyền cơ sở cũng hoàn toàn trái ngược với đại diện cơ quan quản lý nhà nước về phòng cháy chữa cháy trên địa bàn quận Hoàng Mai. Cụ thể, Phó Chủ tịch UBND phường Mai Động, quận Hoàng Mai Nguyễn Trường Thịnh khẳng định: Khi tổ công tác liên ngành kiểm tra về an toàn phòng cháy chữa cháy tại dự án công trình 87 Lĩnh Nam có yêu cầu xử lý đối với vi phạm là tổ chức cắt điện, nước ở khu vực khối đế và các cơ sở kinh doanh đến khi chủ đầu tư khắc phục những tồn tại sẽ cấp điện, nước trở lại.
Đến nay, UBND phường Mai Động vẫn chưa tiếp nhận bất kỳ văn bản nào của Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cơ quan chức năng liên quan đến việc cắt điện, nước tại công trình 87 Lĩnh Nam, ông Nguyễn Trường Thịnh nói.
Có thể thấy rằng, việc “lệch” thông tin giữa cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và chính quyền địa phương cũng như tình hình thực tế tại dự án bị “điểm mặt, chỉ tên” như chung cư New Horizon City không phải là duy nhất trên địa bàn Hà Nội. Trong số 31 chung cư chưa khắc phục xong các tồn tại, vi phạm về phòng cháy chữa cháy theo thống kê của thành phố, không ít tòa nhà, việc xử lý vi phạm và chấp hành yêu cầu của cơ quan chức năng vẫn chưa được “rốt ráo” như quy định.
Trong khi đó, tại Kỳ họp thứ 4, HĐND thành phố Hà Nội khóa XV năm 2017, trả lời chất vấn của đại biểu, Phó Chủ tịch UBND thành Hà Nội Nguyễn Văn Sửu khẳng định: Những công trình tới đây vi phạm phòng cháy chữa cháy sẽ không được cấp điện, nước kể cả đang thi công và hoàn thiện. Giám đốc đơn vị nào ký hợp đồng bán điện, nước phải chịu trách nhiệm. Còn chủ đầu tư vi phạm chây ì không khắc phục sẽ không cho đầu tư, không cấp phép mới. Ngoài ra, trong số 73 chủ đầu tư vi phạm chưa khắc phục, lãnh đạo UBND thành phố sẽ giao đơn vị Phòng cháy chữa cháy, cứ 15 ngày vào lập biên bản một lần. Nếu vi phạm trong thời gian dài, nhiều lần sẽ căn cứ Điều 240, Bộ Luật Hình sự chuyển cơ quan điều tra đối với những chủ đầu tư chây ì, không khắc phục vi phạm, ông Nguyễn Văn Sửu khẳng định.
Luật sư Lê Ngọc Hà, Trưởng văn phòng luật sư Đa Phúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho rằng: Trách nhiệm liên quan tới phòng cháy chữa cháy theo luật định không chỉ thuộc cơ quan chức năng, đơn vị phòng cháy chữa cháy mà còn là trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong đó có chính quyền địa phương.
“Xử phạt nhưng vẫn tồn tại mà không khắc phục thì khi xảy ra cháy nổ hậu quả sẽ rất lớn. Với 31 công trình chưa đảm bảo phòng cháy chữa cháy đã xử phạt hành chính nhưng vẫn tiếp tục tái phạm mà không có biện pháp cứng rắn hơn sẽ gây ra rất nhiều hậu quả không mong muốn khác. Đây là lỗ hổng trong các quy định của pháp luật”, Luật sư Lê Ngọc Hà nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam Phạm Sỹ Liêm cũng chỉ rõ: Để siết chặt quản lý, kiểm soát, hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro khi xảy ra cháy nổ tại chung cư cao tầng, cần có chế tài đủ mạnh. Với tình trạng vi phạm này, không chỉ cần xử lý nghiêm đối với chủ đầu tư mà cần xem xét lại vai trò, trách nhiệm của cơ quan có chức năng kiểm tra, giám sát việc xây dựng các chung cư cao tầng. Nếu chủ đầu tư xây dựng dự án sai, đương nhiên phải phạt. Cơ quan quản lý để việc đó xảy ra cũng sai. Chúng ta cũng cần có chế tài xử phạt nghiêm, ông Liêm nhấn mạnh.