Phim trường "Kong: Đảo đầu lâu" (Kong: Skull Island) tại Khu du lịch sinh thái Tràng An, Ninh Bình, ngày 20/9/2019. Ảnh tư liệu: Thùy Dung/TTXVN
Sự kết hợp này thực sự đã mang lại hiệu quả thiết thực trong việc thu lợi nhuận từ chiếu phim, góp phần quảng bá hình ảnh quốc gia, văn hóa của nhiều đất nước. Ở Việt Nam, đây vẫn còn là lĩnh vực khá mới mẻ, tiềm năng nhiều nhưng việc khai thác vẫn đang ở những bước đầu tiên.
Chùm bài viết “Du lịch - điện ảnh “bắt tay” cùng phát triển” gồm hai bài, góp phần phản ánh những hành động cụ thể của Việt Nam cũng như sự cần kíp phải liên kết du lịch với điện ảnh để hướng tới xây dựng điểm đến du lịch thông qua điện ảnh như một kênh quảng bá hữu hiệu nhất.
Bài 1: Thu lợi ích kép
Nghiên cứu và thực tiễn cho thấy, Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để quảng bá du lịch thông qua điện ảnh. Bởi nước ta có vô vàn cảnh đẹp từ Bắc chí Nam, không ít di tích lịch sử hấp dẫn, di sản văn hóa đặc sắc khắp các vùng miền, đủ làm bối cảnh cho nhiều bộ phim. Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, du lịch và điện ảnh bắt tay cùng phát triển sẽ mang lại lợi ích kép rất hữu hiệu.
Điểm đến tỏa sáng nhờ phim ăn khách
Nhờ những bộ phim ăn khách, nổi tiếng thế giới mà địa điểm quay phim trở thành điểm đến du lịch thu hút du khách, mang lại lợi ích cho đất nước đó không còn là điều mới mẻ. Có thể kể đến trường hợp của nước láng giềng Việt Nam là Campuchia, được thế giới biết đến nhiều hơn nhờ bộ phim “Bí mật ngôi mộ cổ” do nữ diễn viên Angela Jolie thủ vai chính được quay tại đây. Quần đảo Koh Phi Phi thuộc Phuket (Thái Lan) trở thành điểm đến có sức hấp dẫn du khách nước ngoài… từ sau khi bộ phim "Nhiệm vụ bất khả thi" ăn khách.
Thành công nhất có thể phải nhắc đến New Zealand với loạt phim “Chúa tể của những chiếc nhẫn (Lord of the Rings) của đạo diễn Peter Jackson. Bắt đầu từ năm 2001, khi phần đầu tiên của phim trình làng, New Zealand bỗng trở thành "ngôi sao" trên bản đồ du lịch thế giới. Theo một khảo sát khách quốc tế vào năm 2013 của quốc gia này, 14% khách du lịch trả lời phim “Chúa tể những chiếc nhẫn” là một yếu tố khiến họ quyết định du lịch New Zealand.
Tại châu Á, không thể không nhắc đến Hàn Quốc. Từng xuất hiện trong hàng loạt bộ phim truyền hình ăn khách của xứ sở kim chi như “Nàng Dae Jang Geum”, “Thái vương tứ thần ký”, “Khu vườn bí mật” hay “Vườn sao băng”, đảo Jeju là sự lựa chọn hàng đầu của du khách khi đến du lịch Hàn Quốc. Cách thủ đô Seoul 63 km về phía Nam, đảo Nami được biết đến qua bộ phim “Bản tình ca mùa Đông” đã thu hút lượng lớn du khách đến mỗi năm. Theo thống kê, thành công của phim này đã mang lại cho Hàn Quốc 3.000 tỷ won (2,27 tỷ USD), trong đó 840 tỷ won cho du lịch, 20 tỷ won từ sách ảnh của Bae Yong Joon (nam diễn viên chính) và 10 tỷ won từ các cuốn lịch có hình ảnh anh. Từ sau hiệu ứng từ "Bản tình ca mùa Đông", Chính phủ Hàn Quốc đã xác định điện ảnh, truyền hình sẽ là ngành công nghiệp "đẻ trứng vàng" để đất nước triển kinh tế và du lịch.
Phim "Ký sinh trùng" của Hàn Quốc thành công rực rỡ ở các liên hoan phim quốc tế danh giá nhất thế giới. Ngay từ tháng 12/2019, tour khám phá các địa điểm quay phim đã được chính quyền thành phố Seoul giới thiệu trên trang du lịch Seoul, thu hút hơn 60.000 lượt truy cập. Sau đó, thành phố tiếp tục lên kế hoạch hình thành tour du lịch kết nối những địa điểm quay tác phẩm khác của đạo diễn Bong Joon-ho như: "Quái vật sông Hàn"...
Theo nghiên cứu của Tiến sỹ Đoàn Mạnh Cương, Vụ Văn hóa, Giáo dục, Văn phòng Quốc hội, khoảng 20 năm trở lại đây, khi làn sóng phim Hàn Quốc tràn vào nước ta, điều dễ nhận thấy là người dân Việt Nam cũng có xu hướng chọn xứ sở Kim Chi để xuất ngoại.
Thống kê của Văn phòng Tổng cục Du lịch Hàn Quốc (KTO) tại Việt Nam cho thấy, thời gian qua, lượng khách Việt Nam tới Hàn Quốc đã tăng đáng kể. Khá nhiều người đều cảm thấy thích thú khi xem những bộ phim truyền hình của Hàn Quốc. Điều đó cho thấy sức ảnh hưởng của những bộ phim trong việc quảng bá hình ảnh của một quốc gia là rất quan trọng.
Văn phòng Tổng cục Du lịch Hàn Quốc (KTO) tại Việt Nam đã chia sẻ kinh nghiệm, sự gắn kết giữa điện ảnh và du lịch được ngành chức năng Hàn Quốc rất coi trọng. Bởi lẽ, những bộ phim truyền hình, điện ảnh xuất khẩu ra nước ngoài đã giúp du khách trên thế giới biết đến Hàn Quốc. Nhờ những bộ phim, lộ trình tham quan của du khách quốc tế đến Hàn Quốc luôn có các điểm như đảo Jeju, đảo Nami, công viên Lotte World, bến phà Abai... đều là những địa danh xuất hiện trong các phim "Nấc thang lên thiên đường", "Trái tim mùa Thu", "Bản tình ca mùa Đông", "Nàng Dae Jang Geum", “Itaewon Class”...
Câu chuyện của Việt Nam
Tiến sỹ Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) chia sẻ: Năm 2015, bộ phim “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” ra mắt, đạt doanh thu 80 tỷ đồng, lập kỷ lục doanh thu phòng vé tại Việt Nam vào thời điểm phát hành. Sau đó, vùng đất Phú Yên, nơi được chọn làm bối cảnh chính trong phim đã trở thành một điểm đến của nhiều du khách, lượng du khách đến Phú Yên tăng 30% so với trước đó.
Hà Giang - vùng đất địa đầu Tổ quốc trong bộ phim “Chuyện của Pao” với hình ảnh núi non hùng vĩ, sông nước thơ mộng, con người nồng hậu, ấm áp đã trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong nước, quốc tế. Bản Sủng Là, huyện Đồng Văn trở thành một điểm tham quan không thể thiếu với du khách khi đến với Hà Giang.
Phim “Mắt biếc” với cố đô Huế làm bối cảnh chính không chỉ được đánh giá cao về nghệ thuật, tạo ra doanh thu kỷ lục phòng vé dịp cuối năm 2019 đầu năm 2020 ước tính đạt 172 tỷ đồng. “Mắt biếc” còn thúc đẩy du lịch ở Huế; nhiều bối cảnh trong bộ phim đã trở thành điểm đến thu hút người tham quan, nhất là thôn Hà Cảng, xã Quảng Phú.
Các điểm quay phim của nhiều tác phẩm điện ảnh sau khi kết thúc đã trở thành những điểm tham quan hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước. Việc phát triển sản phẩm du lịch thông qua các sản phẩm điện ảnh đã có thực tiễn hiệu quả, sinh động minh chứng sự đóng góp quan trọng của điện ảnh trong việc quảng bá đất nước, con người Việt Nam cũng như sự phát triển của du lịch Việt Nam.
Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, thực tế đã chứng minh, sự quảng bá một địa danh thông qua điện ảnh luôn đem lại hiệu quả bất ngờ và mạnh mẽ. Từ cách đây hàng thập kỷ, nhiều bộ phim nước ngoài đã được quay tại Việt Nam, gây sửng sốt với khán giả trên thế giới, bởi hình ảnh đất nước con người Việt Nam được thể hiện tuyệt đẹp trên phim. Có thể kể đến các tác phẩm điện ảnh như “Người tình” (L'Amant, 1991), “Đông Dương” (Indochine, 1992) của điện ảnh Pháp; “Người Mỹ trầm lặng” (The Quiet American, 2002)… Sau khi những bộ phim này được công chiếu trên thế giới, những địa danh của Việt Nam được chọn làm bối cảnh trong phim đã thu hút được rất nhiều du khách từ khắp nơi tới tham quan, đặc biệt là vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
Phim “Kong: Đảo đầu lâu” - phim "bom tấn" của điện ảnh Hollywood sau khi ra mắt khán giả, một loạt địa điểm đã từng là bối cảnh của phim đã trở thành điểm đến trong tour du lịch mới, thu hút du khách đến với Quần thể Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình) cùng 5 danh lam thắng cảnh khác gồm Tràng An, Vân Long, Tam Cốc (Ninh Bình); vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) và Phong Nha (Quảng Bình). Cũng có thể nói, những địa điểm trong phim đã góp phần tạo nên một cơn sốt du khách đi thăm các bối cảnh trong phim tại các danh thắng trên.
Điều này cho thấy, khi một tác phẩm điện ảnh nổi tiếng ngoài giá trị nghệ thuật, nó còn được gắn kết với địa điểm đã được vào phim của một vùng miền, một địa chỉ để trở thành địa danh của điện ảnh và du lịch.
Mới đây nhất, ngày 21/4, Netflix (một dịch vụ phát trực tuyến cho phép các thành viên xem các chương trình truyền hình, phim trên thiết bị có kết nối internet) đã phát sóng bộ phim "Hành trình tình yêu” (A tourist's guide to love). Đây là dự án phim quốc tế đầu tiên được quay tại Việt Nam từ sau dịch COVID-19; cũng là bộ phim Mỹ đầu tiên quay hoàn toàn tại Việt Nam với bối cảnh thực chứ không phải trong trường quay, sử dụng kỹ xảo. Trong phim, nhiều danh lam thắng cảnh, địa điểm quen thuộc với khách du lịch tại Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Nam, Hà Nội, Hà Giang... đã hiện lên một cách sống động và đầy chất thơ.
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông đánh giá cao nỗ lực của Netflix trong việc góp phần quảng bá hình ảnh, nét đẹp và văn hóa Việt Nam tới bạn bè quốc tế. Ông cho rằng, đây sẽ là tiền đề để Netflix cũng như các nhà làm phim quốc tế có thêm ý tưởng sản xuất các bộ phim tại Việt Nam.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Hà Văn Siêu cho rằng, các hoạt động điện ảnh đã tác động tích cực đến nhiều điểm du lịch. Cả Việt Nam và thế giới đều chứng kiến những bộ phim thành công đã góp phần giúp địa điểm quay phim tỏa sáng thành những điểm đến hấp dẫn. Ngược lại, du lịch cũng là điều kiện tạo cảm hứng cho các phim. Một nơi phong cảnh đẹp, độc đáo có thể nâng tầm bộ phim lên rất nhiều. Mối quan hệ qua lại giữa du lịch và điện ảnh là tương hỗ, tạo ra những giá trị mới với sự đóng góp của các nghệ sỹ…