Sinh viên tình nguyện phối hợp với bộ đội thành phố giúp người dân làm sạch môi trường.
Môi trường rèn luyện tốt cho thanh niên
Từ phong trào xóa mù chữ của Trường đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh năm 1994, đến nay chiến dịch tình nguyện đã phát triển, lan tỏa thành một phong trào rộng khắp của tuổi trẻ, sinh viên thành phố, để lại tình cảm tốt đẹp, in sâu trong lòng người dân Thành phố và nhiều địa phương trên cả nước. Sinh viên tham gia chiến dịch “Ánh sáng văn hóa hè” (năm 1994) chủ yếu là thực hiện công tác xóa mù chữ cho người dân các huyện ngoại thành. Hai năm sau (1996), khi chiến dịch kết thúc, hơn 10 nghìn người biết đọc, biết viết. Quan trọng hơn, thành phố có một lớp sinh viên hiếu học, biết trăn trở với những khó khăn của đất nước, của thành phố trên con đường phát triển phồn vinh, hạnh phúc.
Theo thống kê của Thành đoàn TP Hồ Chí Minh, trong 30 năm qua đã có gần 5 triệu lượt thanh niên xung kích thực hiện các chương trình, chiến dịch tình nguyện để góp sức xây dựng thành phố, thực hiện nhiều hoạt động an sinh xã hội ý nghĩa, thiết thực. Đến năm 1997, Thành đoàn, Hội Sinh viên thành phố đã quyết định đổi tên chiến dịch thành Chiến dịch tình nguyện “Mùa hè xanh” dành cho sinh viên cùng với nhiều kế hoạch, chương trình hoạt động hơn.
Từ Chiến dịch tình nguyện “Mùa hè xanh” dành cho sinh viên, lần lượt ra đời các chương trình, chiến dịch tình nguyện tiếp theo của tuổi trẻ Thành phố: Chương trình “Hỗ trợ thí sinh đi thi đại học, cao đẳng” (1997), sau đó được đổi tên thành “Tiếp sức mùa thi” (2001); Chiến dịch tình nguyện “Hoa phượng đỏ” (1999) dành cho học sinh, giáo viên trẻ; Chiến dịch tình nguyện “Kỳ nghỉ hồng” (2002) dành cho thanh niên công nhân; Chiến dịch tình nguyện “Hành quân xanh” (2007) dành cho thanh niên lực lượng vũ trang và chương trình “Gia sư áo xanh” (2012) nhằm hỗ trợ ôn tập kiến thức cho các em học sinh. Đặc biệt, trong giai đoạn cao điểm của dịch COVID-19 (2020-2021), các chương trình, chiến dịch tình nguyện hè của thanh niên Thành phố tập trung vào công tác phòng chống dịch COVID-19 với sự tham gia của hàng chục nghìn tình nguyện viên, các y bác sĩ trẻ tại các bệnh viện kiên cường bám tuyến đầu để chống dịch.
Sau mỗi chiến dịch tình nguyện, các sinh viên thêm trưởng thành hơn và biết giúp đỡ nhiều người khó khăn.
Bà Phan Thị Thanh Phương, Bí thư Thành đoàn TP Hồ Chí Minh cho biết, qua 30 năm hình thành và phát triển, các chương trình, chiến dịch tình nguyện hè của tuổi trẻ Thành phố đã không ngừng phát triển về số lượng và chất lượng, trở thành một trong những phong trào nổi bật, ghi đậm dấu ấn của Thành phố. Phong trào này sau khi ra đời đã được nhiều tỉnh, thành phố học tập, nhân rộng, mang lại hiệu quả xã hội to lớn.
Ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, với vai trò đầu tàu xung kích, nhiều chương trình tình nguyện của TP đã tập hợp hiệu quả sức trẻ, nhiều hoạt động tình nguyện của thành phố đã đi đầu, mang tính dẫn dắt phong trào thanh thiếu nhi. Từ hoạt động của TP Hồ Chí Minh, đến nay những tên gọi Mùa hè xanh, Hoa phượng đỏ, Kỳ nghỉ hồng, Hành quân xanh đã là tên các chiến dịch của tuổi trẻ cả nước.
"Thông qua các hoạt động tình nguyện, chúng ta cảm nhận rõ tinh thần xung kích, tính sáng tạo của thanh thiếu niên. Nhiều công trình do các bạn thực hiện đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội tại những địa phương đóng quân. Chưa kể còn đang làm tốt vai trò ngoại giao nhân dân khi nhiều năm tham gia tình nguyện, để lại tình cảm tốt đẹp với người dân, thanh thiếu nhi nước bạn Lào. Điều không thể phủ nhận, đây chính là môi trường rèn luyện tốt vì đã có nhiều gương mặt trưởng thành qua mỗi mùa chiến dịch, khẳng định được vị trí của mình", ông Phan Văn Mãi chia sẻ.
Nhân rộng các mô hình của sức trẻ
Lần đầu tiên tham gia Chiến dịch “Mùa hè xanh”, Nguyễn Cẩm Thanh, sinh viên trường Đại học Kinh tế Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho biết: “Sau khi tham gia chiến dịch, em đã thấy mình trưởng thành hơn, biết suy nghĩ và giúp đỡ mọi người. Đây là mùa hè đáng nhớ của em khi không chỉ được cống hiến sức nhỏ cho xã hội mà qua đó, em còn được trau dồi nhiều kỹ năng khác để giúp mình tự tin và nhiều động lực hơn trong quá trình học tập, được công hiến sức trẻ của mình cho sự phát triển chung của thành phố”.
Theo thống kê của Thành Đoàn TP Hồ Chí Minh, trong 30 năm qua, tuổi trẻ Thành phố đã thực hiện 31.000 công trình thanh niên; xây, sửa chữa 7.720 nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà tình bạn; bê-tông hóa, nâng cấp, sửa chữa 870 km đường nông thôn; xây dựng, sửa chữa 500 cầu nông thôn; lắp đặt hệ thống chiếu sáng 270 tuyến đường nông thôn, tuyến hẻm với tổng chiều dài 200 km; tổ chức 1.230 lần cải thiện môi trường tuyến kênh, rạch (2006-2023), trồng 650.000 cây xanh; tặng quà, chăm lo 540 nghìn người dân có hoàn cảnh khó khăn; khám, tư vấn sức khỏe 1,2 triệu lượt người dân trong và ngoài thành phố; tham gia hiến 160.000 đơn vị máu; tổ chức 10.000 lần tuyên truyền pháp luật, hướng dẫn thủ tục hành chính cho 540.000 người dân; tổ chức 19.000 hoạt động khuyến nông, chuyển giao kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp cho 70.000 người dân,…
Chiến dịch mùa hè xanh giúp cho nhiều trường học có thêm cơ sở vật chất phục vụ công tác dạy học.
Theo bà Phan Thị Thanh Phương, kết quả các chiến dịch không chỉ được thể hiện qua các con số mà trải qua các chiến dịch, thành phố lại tăng lên về số lượng những người trẻ cống hiến, trưởng thành. Cụ thể như, sau 30 năm triển khai các chương trình, chiến dịch tình nguyện hè có 222.000 thanh niên, sinh viên trở thành hội viên Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam; có 96.000 thanh niên tiên tiến kết nạp vào Đoàn; có 6.000 đoàn viên ưu tú, chiến sĩ tình nguyện kết nạp vào Đảng; nhiều bạn sau khi tham gia hoạt động thì trở thành thủ lĩnh của phong trào, từ người tham gia trở thành người tổ chức hoạt động tình nguyện để góp phần củng cố sự chặt chẽ và lớn mạnh của tổ chức Đoàn - Hội. Các hoạt động tình nguyện cũng được triển khai đến 23 tỉnh, thành phố và mặt trận quốc tế (Lào, Campuchia). Trung ương Đoàn đã nhân rộng các chương trình, chiến dịch tình nguyện hè theo từng nhóm đối tượng ra cả nước, để nhiều năm qua, tất cả chương trình, chiến dịch tình nguyện hè đều trở thành điểm hẹn chung của thanh niên cả nước vào mỗi dịp hè về.
Ông Phan Văn Mãi cho biết, thực tế qua mỗi mùa hè ý nghĩa, tuổi trẻ Thành phố lại thêm một lần gia tăng năng lực thực tiễn, kỹ năng thực hành xã hội để tiếp tục cống hiến và làm việc tốt hơn. Ở đó, các bạn trẻ cảm nhận được yêu cầu của cuộc sống và đem tinh thần xung kích, tình nguyện, sức trẻ để đáp ứng các yêu cầu ấy. Nói cách khác, xã hội luôn đặt ra những bài toán mà hoạt động tình nguyện chính là cách tuổi trẻ giải quyết từng bài toán ấy, đáp ứng những nhu cầu của các địa phương, tìm ra lời giải sẽ hiểu nhau và càng thêm gắn bó. Đối với các địa phương, qua các chương trình tình nguyện còn có thêm điều kiện, động lực phát triển, nhất là trong việc hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới vì phần lớn hoạt động tình nguyện hướng đến các vùng nông thôn còn khó khăn. Đối với tổ chức Đoàn - Hội, có điều kiện mở rộng diện tập hợp thanh thiếu nhi thông qua thiết kế, tổ chức các chương trình, phong trào tình nguyện phù hợp từng nhóm đối tượng trẻ.
"Vì vậy, sắp tới để phát huy vai trò của thanh niên và huy động được sức trẻ, Thành Đoàn cần đúc kết những bài học để tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả phong trào tình nguyện trong giai đoạn mới để đồng hành, cống hiến cho thành phố. Trong đó, phải xác định đúng nhu cầu từng địa bàn sẽ đến tại những thời điểm cụ thể. Các công trình, hoạt động các bạn đã làm đã chứng minh điều đó. Nơi này có thể dạy tiếng Anh nhưng nơi khác cần chuyển giao khoa học công nghệ, kiến thức công nghệ thông tin, chuyển đổi số, nơi khác nữa lại cần các công trình khác và phải rất cụ thể, không nói chung chung. Tuy nhiên, khi triển khai chương trình cần dựa vào cái mình có, tức là nội lực của đội ngũ để làm. Như vậy mới có được những công trình thiết thực, ý nghĩa, đúng cái xã hội, địa phương cần chứ không chỉ mang đi cho cái mình có. Thành đoàn cũng cần tạo sự kết nối các nguồn lực xã hội (nhân lực, tài chính, vật lực) để bức tranh tình nguyện hài hòa, mọi người cùng tham gia chứ không chỉ riêng chiến sĩ tình nguyện làm một mình", ông Phan Văn Mãi nói.