Theo dự báo của WHO, những cải cách thuế được thông qua trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi vào tháng 6/2025 của Việt Nam sẽ giúp 2,1 triệu người tại Việt Nam bỏ thuốc hoặc không hút thuốc vào năm 2031; ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm trong những thập kỷ tới; tạo thêm 24.000 tỷ đồng (tương đương 910 triệu USD) nguồn thu ngân sách nhà nước hàng năm vào năm 2031; đồng thời hạn chế khả năng tiếp cận các nhãn hiệu thuốc lá giá rẻ, đặc biệt ở giới trẻ.
Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025 giúp 2,1 triệu người Việt bỏ thuốc. Ảnh: TTXVN
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam nhận định: “Quyết định quyết đoán và sáng suốt vừa qua của Việt Nam trong cải cách thuế thuốc lá là một biện pháp then chốt để giảm tỷ lệ hút thuốc vốn vẫn ở mức cao, đặc biệt ở nam giới và bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi tác hại của thuốc lá. Bước đi tiên phong này của Việt Nam là minh chứng và nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các quốc gia khác”.
Vào tháng 6/2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua những cải cách quan trọng đối với hệ thống thuế thuốc lá: Bổ sung một loại thuế tiêu thụ đặc biệt (thuế tuyệt đối) bên cạnh thuế tỷ lệ hiện hành (đánh theo giá trị sản phẩm), cùng với lộ trình tăng thuế hàng năm từ 2027 đến 2031. Những cải cách này được thiết kế không chỉ để tăng thuế thuốc lá mà còn đảm bảo hiệu quả giảm tiêu thụ thuốc lá được duy trì bền vững theo thời gian. Cũng trong năm 2025, Việt Nam cũng đã thông qua quyết định tăng thuế đối với đồ uống có cồn và áp thuế với đồ uống có đường.
WHO đánh giá, yếu tố then chốt làm nên thành công của cải cách thuế thuốc lá tại Việt Nam là sự lãnh đạo mạnh mẽ của Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, cùng sự nỗ lực của Cục Quản lý chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính), Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế và các đối tác y tế công cộng trong nước, quốc tế.
Tiến sĩ Pratt đánh giá cao sự lãnh đạo và cam kết của Việt Nam đối với sức khỏe cộng đồng. Những quyết định cải cách mạnh mẽ vừa qua sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe và củng cố nền kinh tế. Đây là lợi ích đặc biệt với giới trẻ khi thuốc lá trở nên khó tiếp cận hơn, qua đó bảo vệ thế hệ tương lai khỏi nguy cơ nghiện thuốc lá.
Tiến sĩ Pratt cũng nhấn mạnh quyết định trước đó của Việt Nam về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, coi đây là một biện pháp bổ trợ mạnh mẽ cho cải cách thuế. Theo bà, cả hai quyết định quan trọng này sẽ tạo ra một di sản bền vững với những cá nhân khỏe mạnh hơn, những gia đình vững mạnh hơn và những cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai.