Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy và Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng chủ trì Hội nghị.
Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: quochoi.vn
Phát biểu khai mạc, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, tại Kỳ họp thứ 3 của Quốc hội vừa qua, trên cơ sở Tờ trình của Chính phủ và hồ sơ dự án Luật, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Việc ban hành Luật này nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương “thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ và vai trò chủ thể của nhân dân" với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” và “thực hiện đúng đắn, hiệu quả dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở" được nhấn mạnh trong Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng; tiếp tục cụ thể hóa quyền làm chủ của nhân dân, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp năm 2013.
Để có cơ sở cho việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, đặc biệt là các nội dung liên quan đến việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp và các tổ chức, đơn vị có sử dụng lao động theo hợp đồng lao động nói chung, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Bộ Nội vụ phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội nghị để lắng nghe ý kiến của cả các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, hợp tác xã - đại diện cho phía người sử dụng lao động; ý kiến của các cấp công đoàn, đoàn viên, người lao động, hiệp hội nghề nghiệp – đại diện cho những người lao động cùng các chuyên gia về việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức khác có sử dụng lao động. Đây đều là những đối tượng chịu tác động trực tiếp bởi các chính sách và quy định tại dự thảo Luật.
Báo cáo một số vấn đề liên quan đến dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ Phan Trung Tuấn cho biết, qua tổng kết thực tiễn thi hành pháp luật về thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp cho thấy, nơi nào thực hiện tốt dân chủ tại doanh nghiệp thì quan hệ lao động tại doanh nghiệp phát triển bền vững, ổn định, người lao động yên tâm gắn bó, cống hiến cho doanh nghiệp, góp phần vào kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong giai đoạn vừa qua, diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện tốt việc công khai thông tin, lấy ý kiến người lao động về phương án sản xuất, kinh doanh, tạo sự đồng thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động để thực hiện tốt mục tiêu kép, vừa phòng, chống dịch bệnh vừa phát triển kinh tế, qua đó cho thấy vai trò, ý nghĩa của thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp.
Thảo luận tại Hội nghị, các đại biểu, đại diện doanh nghiệp và người lao động cơ bản thống nhất rằng thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp là cơ chế để người lao động được biết, được tham gia ý kiến, thảo luận, bàn bạc và đóng góp xây dựng doanh nghiệp; đồng thời người sử dụng lao động nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của người lao động, từ đó xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, hợp tác, cùng phát triển. Do vậy, thực hiện tốt dân chủ tại doanh nghiệp không chỉ là biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động mà còn là cơ chế hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.
Phó trưởng Ban Chính sách - Pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Vũ Hồng Quang cho rằng, Chương 1 của Dự thảo Luật nên có quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở, từ đó những điều khoản sau đều dẫn chiếu theo quy định chung này. Các cơ sở sẽ sử dụng khung chung và quy định cụ thể ở đơn vị của mình. Về phạm vi điều chỉnh, các đại biểu cũng cho rằng cần nghiên cứu việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp và các tổ chức khác có sử dụng lao động.
Nhiều ý kiến tại Hội nghị cho rằng, thực tế người lao động không thể tự mình thực hiện việc kiểm tra mà phải thông qua tập thể, các tổ chức đại diện của người lao động hoặc các tổ chức như công đoàn, hội phụ nữ, thanh niên; khiếu nại, tố cáo không phải là một hình thức để người lao động kiểm tra. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng việc quy định người lao động kiểm tra thông qua các hình thức kiến nghị, khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật là thiếu khả thi, làm xấu đi quan hệ lao động nhiều hơn là đối thoại, bàn bạc, trao đổi để xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, không đảm bảo nguyên tắc thiện chí, hợp tác, trung thực, bình đẳng, công khai và minh bạch trong thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, sau Hội nghị này, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Bộ Nội vụ sẽ khẩn trường tổng hợp, nghiên cứu các ý kiến phản biện, đề xuất, kiến nghị của các đại biểu để phục vụ việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tại phiên họp tháng 8 tới.