Rác thải nhựa trôi dạt vào bờ biển ở Ouzai, phía nam Beirut, Liban. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Bản báo cáo được tổng hợp từ hơn 2.000 công trình nghiên cứu riêng rẽ về những tác động tiêu cực của rác thải nhựa đối với các đại dương, đa đạng sinh học và sinh thái biển, theo đó WWF cho biết rác thải nhựa đã xuất hiện ở cả những vùng xa xôi nhất và những vùng nguyên sinh của Trái Đất như vùng băng Bắc Cực và trong cả các loài cá sinh sống tại khu vực sâu nhất của đại dương là Rãnh Mariana.
Báo cáo được công bố tại thời điểm một hội nghị của Liên hợp quốc về môi trường dự kiến diễn ra từ ngày 28/2 đến 2/3 tới tại Nairobi (Kenya), trong đó các đại biểu tham dự sẽ tiến hành thảo luận xây dựng nội dung dự thảo một hiệp ước về rác thải nhựa toàn cầu.
Báo cáo của WWF nêu rõ mỗi năm có khoảng từ 19 đến 23 triệu tấn rác thải nhựa đổ ra biển, trong đó phần lớn là rác thải sản phẩm nhựa dùng 1 lần. Loại rác thải này chiếm tới 60% nguyên nhân gây ô nhiễm biển, mặc dù ngày càng nhiều nước có hành động cấm sử dụng loại sản phẩm này.
Theo ông Eirik Lindebjerg - Giám đốc phụ trách chính sách nhựa toàn cầu của WWF, rác thải nhựa đang là mối nguy đối với hệ sinh thái biển tại nhiều nơi. Đáng quan ngại nhất là rác thải nhựa đang làm ô nhiễm toàn bộ mạng lưới thức ăn của các động vật biển.
Trong một nghiên cứu năm 2021, trong số 555 loài cá được kiểm tra, 386 loài đã ăn phải rác thải nhựa. Một nghiên cứu khác được tiến hành với các loài cá đánh bắt phục vụ thương mại, có tới 30% cá tuyết trong một đợt đánh bắt tại biển Bắc có hạt vi nhựa trong dạ dày của chúng.
Báo cáo của WWF thừa nhận hiện không có đủ bằng chứng để ước tính những hậu quả tiềm ẩn của tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa ở các đại dương đối với con người. Tuy nhiên, báo cáo phát hiện sự tồn tại của các chất có gốc là nhiên liệu hóa thạch ở mọi ngóc ngách của biển cả, từ mặt biển đến đáy sâu đại dương sâu, từ các cực đến đường bờ biển của những hòn đảo xa xôi nhất, phát hiện ở cả những sinh vật phù du nhỏ nhất cho đến cá voi – loài lớn nhất sinh sống trong đại dương.
Trên thực tế, khi ở trong nước, nhựa bắt đầu phân hủy, trở nên nhỏ hơn và dần nhỏ đến mức không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Do vậy, ngay cả khi toàn bộ vấn đề gây ô nhiễm môi trường biển hoàn toàn chấm dứt, lượng vi nhựa trong đại dương vẫn có thể tăng gấp 2 lần vào năm 2050. Trong khi đó, rác thải nhựa vẫn tiếp tục đổ ra biển với khối lượng ước tính tăng gấp 2 lần vào năm 2040. Theo đó, WWF dự báo ô nhiễm nhựa tại các đại dương sẽ tăng gấp 3 lần trong cùng khoảng thời gian này.
Theo ông Lindebjerg, vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa ở các đại dương cũng giống như cuộc khủng hoảng khí hậu hiện nay cần cắt giảm lượng khí thải carbon để kiềm chế mức tăng nhiệt độ Trái Đất. Ông cho rằng cuộc chiến chống rác thải nhựa ở các đại dương cũng cần đặt ra các mục tiêu hạn chế rác thải nhựa đổ ra biển. Hiện một số vùng biển trên thế giới như Địa Trung Hải, Hoàng Hải đã chạm ngưỡng giới hạn về rác thải nhựa. Do đó, vấn đề cấp bách hiện nay là nhanh chóng có hành động hướng tới các mục tiêu trung hòa khí thải, trung hòa ô nhiễm trong thời gian sớm nhất có thể.
Ông Lindebjerg cho biết WWF mong muốn tại hội nghị môi trường sắp tới sẽ có được một hiệp ước về rác thải nhựa toàn cầu để có những quy chuẩn toàn cầu trong sản xuất sản phẩm nhựa và tái chế rác thải nhựa. Ông nhấn mạnh việc làm sạch các đại dương là một vấn đề đặc biệt khó khăn và tốn kém, do đó, cần tránh làm ô nhiễm môi trường này ngay từ đầu.