Trụ sở OPEC tại Vienna, Áo. Ảnh: THX/TTXVN
Theo trang tin Oilprice.com mới đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã không ngần ngại thể hiện mong muốn của mình về việc Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) tăng sản lượng để hạ giá dầu, nhằm hỗ trợ người tiêu dùng Mỹ và thúc đẩy nền kinh tế. Tuy nhiên, OPEC đã gửi một thông điệp rõ ràng: họ không hành động theo yêu cầu của bất kỳ ai, kể cả Tổng thống Mỹ.
Tổng thống Trump còn cho rằng việc OPEC hạ giá dầu sẽ giúp chấm dứt xung đột tại Ukraine. Ông nhấn mạnh: "Các bạn phải hạ giá dầu xuống. Điều đó sẽ chấm dứt cuộc chiến đó. Các bạn có thể giúp chấm dứt cuộc chiến đó".
Tuy nhiên, lập luận này đã vấp phải sự hoài nghi từ nhiều phía, đặc biệt là từ các chuyên gia năng lượng và kinh tế.
Theo báo cáo năm 2024 của Ngân hàng Thế giới, Nga vẫn là một trong những quốc gia có thu nhập cao, bất chấp các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Điều này cho thấy rằng việc hạ giá dầu không phải là giải pháp đơn giản để giải quyết các vấn đề địa chính trị, như Tổng thống Trump kỳ vọng.
OPEC, với sự tham gia của các quốc gia như Saudi Arabia, Nga và các nước thành viên khác, có một chương trình nghị sự hoàn toàn khác biệt so với mong muốn của Tổng thống Trump. Theo Amena Bakr, Giám đốc Nghiên cứu Năng lượng Trung Đông và OPEC tại Kpler, OPEC tập trung vào quản lý thị trường dầu mỏ toàn cầu chứ không phải đáp ứng các yêu cầu chính trị.
Một trong những ưu tiên hàng đầu của Saudi Arabia, quốc gia có ảnh hưởng lớn trong OPEC, là thực hiện Tầm nhìn 2030 – một kế hoạch đầy tham vọng nhằm đa dạng hóa nền kinh tế. Để làm được điều này, Saudi Arabia cần giá dầu cao hơn và tiếp tục hợp tác với Nga. Điều này hoàn toàn trái ngược với mong muốn của Tổng thống Trump về năng lượng giá rẻ.
Không chỉ OPEC, mà ngay cả các nhà sản xuất dầu của Mỹ cũng không mặn mà với ý tưởng giá dầu thấp. Các công ty khoan dầu Mỹ đang hưởng lợi từ mức giá hiện tại và thậm chí mong muốn giá dầu tăng cao hơn. Điều này tạo ra một nghịch lý: trong khi Tổng thống Trump muốn giá dầu thấp để hỗ trợ người tiêu dùng, các công ty năng lượng Mỹ lại muốn giá cao để tối đa hóa lợi nhuận.
OPEC cũng đã nhiều lần chứng minh rằng họ không dễ dàng bị chi phối bởi các yêu cầu từ bên ngoài. Theo chuyên gia Bakr, các quốc gia thành viên OPEC rất cảnh giác với bất kỳ động thái nào có thể được hiểu là "cúi đầu" trước áp lực từ Mỹ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh OPEC cần duy trì gắn kết nội bộ và bảo vệ tính độc lập của liên minh.
Một ví dụ điển hình là quyết định của OPEC loại Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) khỏi danh sách nguồn thông tin thứ cấp. Động thái này được coi là một thông điệp rõ ràng về sự độc lập của OPEC trước áp lực từ Washington. Một cựu quan chức OPEC chia sẻ với tờ Financial Times: "OPEC có lẽ hiện coi EIA là một cơ quan trực tiếp của chính phủ Mỹ".
Với việc Tổng thống Trump tiếp tục theo đuổi chính sách "gây áp lực tối đa" đối với Iran, mối quan hệ giữa Mỹ và OPEC dự kiến sẽ càng trở nên phức tạp. Mục tiêu của chính quyền Trump là đẩy xuất khẩu dầu của Iran về mức thấp nhất, nhằm ngăn chặn nước này phát triển vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, OPEC có đủ năng lực dự phòng để bù đắp cho sự thiếu hụt nguồn cung từ Iran, nhưng họ không có ý định làm điều đó chỉ để đáp ứng yêu cầu của Mỹ.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), OPEC có thể tăng sản lượng để bù đắp cho lượng dầu từ Iran, nhưng điều này phụ thuộc vào việc họ có hài lòng với quỹ đạo giá dầu toàn cầu hay không. Và với thái độ cứng rắn hiện tại, OPEC sẽ chỉ hành động khi điều đó phù hợp với lợi ích của họ.
Có thể nói, thông điệp của OPEC dành cho chính quyền Trump rất rõ ràng: họ là những người định giá dầu, không phải Mỹ. Trong khi Tổng thống Trump tiếp tục theo đuổi các mục tiêu chính trị và kinh tế của mình, OPEC sẽ tiếp tục đi theo con đường riêng, với những ưu tiên và chiến lược dài hạn riêng.