Người dân di chuyển bằng phương tiện cá nhân cỡ nhỏ như tại thành phố Tel Aviv. Ảnh: Vũ Hội/TTXVN
Tel Aviv hiện ghi nhận khoảng 170.000 lượt di chuyển bằng phương tiện micromobility mỗi ngày, trong đó 70% là phương tiện điện và 20% đến từ các dịch vụ e-scooter chia sẻ như Bird, Lime, Wind, Tier và Dott. Với điều kiện khí hậu ấm áp, địa hình bằng phẳng, hạ tầng hỗ trợ tốt và sự hạn chế của phương tiện công cộng vào cuối tuần, thành phố đã trở thành mảnh đất lý tưởng cho mô hình giao thông mới này.
Theo thống kê, 16% cư dân Tel Aviv hiện dùng micromobility làm phương tiện chính - một tỷ lệ mà chính quyền thành phố đặt mục tiêu nâng lên 25% vào năm 2030.
Để hiện thực hóa điều này, Tel Aviv đang triển khai kế hoạch hạ tầng bài bản: từ 161 km đường xe đạp vào năm 2021 lên 300 km vào năm 2030. Song song, khoảng 400 km đường nội đô đã được giảm tốc độ xuống 30 km/h, tạo không gian an toàn cho xe đạp, e-scooter và xe cộ cùng lưu thông.
Bí quyết thành công của Tel Aviv nằm ở việc đầu tư mạnh vào hạ tầng và quản lý đô thị thông minh. Các "nests" - bãi đỗ xe cố định - được triển khai khắp thành phố nhằm tránh tình trạng e-scooter chiếm dụng vỉa hè. Xe chia sẻ được gắn biển số, định vị GPS và chỉ được đỗ tại các khu vực cho phép; người vi phạm có thể bị khóa tài khoản. Trong các khu vực cấm, xe sẽ tự động ngắt hoạt động.
Các con số biết nói cho thấy tác động tích cực của micromobility: gần 8 triệu chuyến đi chỉ riêng với Bird trong 3 năm đầu hoạt động, giúp giảm 1.283 tấn CO₂, tương đương lượng hấp thụ của 55.000 cây xanh mỗi năm. Hơn 30% chuyến đi được thực hiện vào giờ cao điểm - thời điểm mà các phương tiện micromobility trực tiếp thay thế ô tô, góp phần đáng kể vào việc giảm ùn tắc giao thông.
Tuy nhiên, Tel Aviv không tránh khỏi mặt trái của sự phát triển nhanh. Năm 2023, toàn Israel ghi nhận 1.157 ca chấn thương liên quan đến e-scooter, tăng nhẹ so với năm trước; 20% là chấn thương nặng và 10% là nạn nhân dưới 16 tuổi. Trong năm 2024, trung bình mỗi tháng thành phố ghi nhận một ca tử vong liên quan đến e-scooter.
Để đối mặt với thực trạng này, chính quyền Israel đã thiết lập hệ thống quy định nghiêm ngặt: người điều khiển phải từ 16 tuổi trở lên, có bằng lái hoặc đã qua đào tạo, đội mũ bảo hiểm bắt buộc, chỉ được lưu thông trong làn xe đạp, với tốc độ giới hạn 25 km/h, hoặc 15 km/h tại khu vực đông người. Các công ty như Bird và Lime cũng siết chặt quy trình đăng ký để ngăn người dưới 18 tuổi sử dụng dịch vụ.
Theo các chuyên gia từ tổ chức Or Yarok và Cơ quan An toàn Đường bộ Israel, giải pháp lâu dài phải là mở rộng hạ tầng riêng biệt, tăng cường kiểm tra và xử phạt, cũng như giáo dục văn hóa giao thông. Thực tế quốc tế chỉ ra rằng, triển khai e-scooter mà không có hạ tầng riêng sẽ làm tai nạn tăng 8,2% - một cảnh báo quan trọng cho các thành phố đang theo đuổi xu hướng tương tự.
Tel Aviv không chỉ đang giải bài toán giao thông đô thị bằng công nghệ và sự linh hoạt, mà còn xây dựng một văn hóa di chuyển mới - nơi người dân được khuyến khích sử dụng phương tiện sạch, gọn nhẹ và hiệu quả. Từ việc hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền và doanh nghiệp, đến những sáng kiến cộng đồng như các chương trình đi xe miễn phí cho tình nguyện viên hay hỗ trợ vận chuyển thực phẩm cho người cao tuổi, thành phố này đã biến micromobility từ một tiện ích thành một biểu tượng của đô thị hiện đại: nhanh - xanh - thông minh - bền vững.