Một phụ nữ đốt bếp củi trong phòng tắm hơi. Ảnh: Sauna from Finland
Mặc dù mỗi gia đình Phần Lan đều có những phong tục riêng trong dịp lễ hội cuối năm, nhưng việc cùng nhau tận hưởng một buổi tắm hơi thư giãn với người thân được xem là một hoạt động không thể thiếu để thư giãn vào dịp Giáng sinh.
Từ thế kỷ XIV, tiếng chuông báo bình an Giáng sinh đã vang lên vào lúc 12 giờ trưa ngày 24/12 tại thành phố Turku, miền Tây Nam Phần Lan. Đối với nhiều gia đình Phần Lan, đây chính là thời khắc đánh dấu sự bắt đầu chính thức của lễ Giáng sinh. Ngày nay, sự kiện này được truyền hình trực tiếp trên toàn thế giới, cho phép mọi người cùng chung vui dù ở bất cứ nơi đâu.
Tâm điểm là Giáng sinh
Ngay khi tiếng chuông Giáng sinh vang lên, gia đình Petri Karkola đã tất bật nhóm lửa trong phòng sauna. Khói lam tỏa ra từ lò sưởi làm ấm căn phòng. Buổi tắm hơi không chỉ là lúc cơ thể được thư giãn mà còn là thời gian để mọi người quây quần bên nhau, chia sẻ những câu chuyện và chuẩn bị cho đêm Noel ý nghĩa.
“Buổi tắm sauna Giáng sinh là một sự kiện rất trang trọng, mọi người đều cư xử rất lịch sự”, Karkola chia sẻ. “Chúng tôi không có quá nhiều quy tắc, chỉ có một điều là luôn giữ ẩm cho bó cành lá bạch dương mà chúng tôi đã chuẩn bị từ mùa hè”.
Tưới nước lên những viên đá nóng trong lò sưởi, tạo ra làn hơi nước bao trùm sauna Korsuretket, một cơ sở tắm hơi nằm giữa rừng, cách thành phố Tampere 70 km về phía tây bắc. Ảnh: Sauna from Finland
Việc sử dụng bó cành lá bạch dương là một nét đặc trưng của phòng tắm sauna Phần Lan. Hương thơm dịu nhẹ của cây này mang đến cảm giác thư thái và việc dùng bó cành để quạt hơi nóng lên cơ thể giúp tăng cường tuần hoàn máu. Vào mùa hè, người ta thường sử dụng lá tươi, còn vào mùa đông, người ta sử dụng lá khô hoặc lá đông lạnh.
Đối với gia đình bà Kivilompolo, các hoạt động ngoài trời kết hợp với việc thư giãn trong phòng sauna được thắp sáng bằng nến là một phần không thể thiếu của Giáng sinh. Họ xem sauna như một nơi để giải tỏa căng thẳng, làm sạch cơ thể và tâm hồn trong không gian ấm áp và yên tĩnh. Làn hơi nước mờ ảo bao trùm căn phòng, hòa quyện cùng ánh đèn lung linh bên ngoài, tạo nên một không gian huyền ảo và thư thái. Buổi tắm hơi không chỉ là một hoạt động xã hội mà còn là nơi để mỗi người tìm thấy sự cân bằng giữa cuộc sống ồn ào và những khoảnh khắc yên bình bên gia đình.
Maarit Kivilompolo chia sẻ: “Vì không vội vàng, tôi dành thời gian để tận hưởng cảm giác thư thái và bình yên tràn ngập tâm hồn. Tôi thích ngắm nhìn những ánh đèn Giáng sinh lung linh bên ngoài qua cửa sổ phòng sauna”.
Một truyền thống hàng nghìn năm
Ánh đèn dịu nhẹ và cây chổi sauna làm từ cành lá bạch dương đã góp phần tạo nên một không gian thư giãn sâu sắc trong trải nghiệm sauna Giáng sinh. Ảnh: Sauna from Finland
Khi còn nhỏ, cả gia đình thường cùng nhau đi tắm sauna vào đêm Giáng sinh. Ngày nay, mỗi người có thể tự do lựa chọn thời gian phù hợp và tận hưởng buổi tắm hơi theo cách riêng.
“Các bạn trẻ thường thích tắm muộn vào ban đêm và sau khi ra khỏi phòng sauna nóng bức, họ sẽ chạy ra ngoài sân và lăn mình trong tuyết”, bà Kivilompolo chia sẻ.
Mặc dù nguồn gốc chính xác của sauna Phần Lan vẫn chưa được biết rõ, nhưng người ta ước tính những phòng tắm hơi này đã tồn tại hàng nghìn năm. Sauna giữ một vị trí quan trọng trong văn hóa Phần Lan và gắn liền với các lễ hội lớn như Lễ hội Mặt trời mùa Hè (Midsummer) và Giáng sinh.
Ở những làng quê xưa, khi mùa đông về, việc tắm hơi bằng củi không chỉ đơn thuần là để làm sạch cơ thể mà còn là dịp để con người kết nối gần gũi hơn với thiên nhiên. Việc nhóm lửa trong lò sauna từ sớm không chỉ giúp căn phòng ấm lên mà còn mang đến một cảm giác ấm áp, gần gũi. Trong khi chờ đợi sauna đủ nóng, mọi người cùng nhau quây quần bên bếp lửa, chia sẻ những câu chuyện và chuẩn bị cho đêm Giáng sinh ý nghĩa.
Mặc dù ngày nay nhiều phòng sauna đã sử dụng lò điện, nhưng những nghi thức chuẩn bị vẫn được giữ gìn. Các băng ghế gỗ được lau chùi kỹ lưỡng, người ta mang vào phòng những chiếc khăn tắm sạch và những tấm vải lanh trải trên băng ghế, cùng với những bó cành lá bạch dương thơm ngát được chuẩn bị từ mùa hè.
Trong phòng sauna, mọi người thường nói chuyện nhỏ, đây là một quy tắc không chỉ áp dụng vào dịp Giáng sinh mà còn trong suốt cả năm. Có một truyền thuyết dân gian lâu đời kể rằng mỗi phòng sauna đều có một chú lùn bảo vệ riêng. Người ta tin rằng những chú lùn này cũng tận hưởng hơi nóng của sauna sau khi mọi người ra ngoài.
Nằm bên bờ biển, Löyly là một phòng tắm hơi công cộng rất nổi tiếng ở Helsinki. Từ "löyly" trong tiếng Phần Lan dùng để chỉ hơi nước bốc lên từ những viên đá nóng trong lò sưởi của phòng tắm hơi. Ảnh: Sauna from Finland
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng nào chứng minh rằng những chú lùn sauna có liên quan đến những chú lùn làm việc trong xưởng của ông già Noel.
Ngoài các phòng sauna gia đình và công cộng, hầu hết các khách sạn và nhà nghỉ ở Phần Lan đều cung cấp dịch vụ sauna, có thể là sauna chung hoặc sauna riêng. Nhiều phòng khách sạn còn được trang bị phòng tắm hơi riêng.
Sauna không chỉ là một nghi thức thư giãn thể chất, mà còn là một phần linh hồn của Giáng sinh ở Phần Lan. Trong không gian ấm áp, tĩnh lặng và đầy hương thơm của bạch dương, người ta không chỉ tìm thấy sự an yên mà còn gắn kết chặt chẽ hơn với gia đình và những giá trị truyền thống.
Hơn cả một thói quen văn hóa, sauna trong dịp Giáng sinh là biểu tượng của sự hòa hợp giữa con người, thiên nhiên và tinh thần lễ hội. Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, những khoảnh khắc yên bình trong phòng sauna giúp mỗi người chậm lại, tận hưởng trọn vẹn sự kỳ diệu và ý nghĩa của mùa Giáng sinh – mùa của tình yêu, sự sẻ chia và lòng biết ơn.