| Bên trong nhà máy in tiền của Mỹ |
Trong
buổi trả lời phỏng vấn hãng CNN gần đây, tỷ phú Donald Trump khẳng định
nước Mỹ sẽ không vỡ nợ vì in được tiền khi phát biểu về đối sách giải
quyết các khoản nợ của chính phủ. Vậy chính xác quy trình in tiền của Mỹ
ra sao mà khiến ông Trump có thể mạnh miệng đến vậy?
Cục
Khắc - In ấn Mỹ và Nhà máy in US Mint là 2 nơi sản xuất ra tiền giấy và
đồng xu chính thức của quốc gia. Cả hai cơ quan này đều thuộc hệ thống
in tiền của Bộ Tài chính Mỹ. Dễ dàng thấy trên các phương tiện truyền
thông, một máy in tiền trông giống như các loại máy in được sử dụng
trong việc sản xuất sách báo.
Nhưng Tổng thống không phải là
người quyết định chính trong việc “bật công tắc” nhà máy. Chỉ duy nhất
Cục dữ trữ liên bang Mỹ (FED) mới có quyền cho phép hai cơ quan trên in
thêm tiền. Thông thường, FED chỉ thực hiện 1 năm 1 lần gọi đến Cục Khắc
và In ấn Mỹ để chỉ thị in tiền.
Cuộc gọi gần đây nhất là vào
tháng 7/2015 khi FED yêu cầu in thêm 213 tỷ USD. Số tiền in thêm được
phục vụ vào hai mục đích: đầu tiên để thay thế các tờ tiền bị hư hỏng,
xé rách không còn sử dụng được, thứ hai bù vào lượng tiền thêm vào cần
thiết khi nền kinh tế phát triển.
Tuy nhiên, khi ông Trump khẳng
định Mỹ sẽ không vỡ nợ vì có thể “in được tiền”, điều này không có nghĩa
là in tiền theo mặt kỹ thuật. Tiền mặt chỉ chiếm một phần nhỏ (khoảng
10%) trong tổng số “cung tiền” 12.700 tỷ USD của nền kinh tế Mỹ. 90% còn
lại ở dưới dạng điện tử bằng các hóa đơn, séc và tài khoản tiết kiệm
trong ngân hàng.
Thay vì phải in tiền, FED có thể bơm thêm tiền
cho nền kinh tế nước nhà bằng cách mua lại các tài sản như trái phiếu
ngân hàng. Phương pháp này được FED áp dụng từ thời kì Đại Suy thoái
2008 và được biết đến với cái tên chính sách “nới lỏng định lượng”.
Trong
các bài giảng về kinh tế học, các giáo sư thường dạy học sinh in tiền
là một quyết định sai lầm. Vì khi chính phủ một nước đồng ý in thêm tiền
đồng nghĩa với việc giá trị của đồng tiền nước đó trên thị trường bị
sụt giảm, làm cho mức giá chung của các mặt hàng tăng lên và gây ra lạm
phát.
Giáo sư chuyên ngành kinh tế Dan Sichel tại Đại học
Wellesley nhận xét: “Zimbabwe là ví dụ minh chứng điển hình cho hậu quả
sai lầm mà việc in tiền đem lại. Giá cả hàng hóa tăng theo cấp số mũ,
một ổ bánh mì có giá 1.000 tỷ đô la Zimbabwe, về cơ bản tiền tệ hoàn
toàn mất giá trị từ năm 2009 và nền kinh tế thì sụp đổ hoàn toàn”.
Với
nhận định chắc chắn của ứng viên đảng Cộng hòa Trump, nhiều người lo
ngại khi được làm Tổng thống, ông ta sẽ, một là buộc FED phải mở rộng
nguồn cung tiền – điều này sẽ tác động tiêu cực tới tính độc lập về
chính sách tiền tệ của FED, hai là đơn giản in thêm tiền với lí do duy
nhất chính phủ không có đủ tiền để trả các khoản nợ.
Theo cố vấn
tài chính Doug Holtz-Eakin, việc in thêm tiền chỉ để phục vụ cho chính
phủ hoàn toàn khác với mục đích hiện giờ của FED khi cơ quan này đang cố
gắng bơm thêm tiền vào cho các ngân hàng để thúc đẩy tăng trưởng kinh
tế.