Chính trị gia người 64 tuổi người Na Uy, Stoltenberg hiện là tổng thư ký tại vị lâu thứ hai trong lịch sử NATO. Ảnh: DW
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã ký gia hạn hợp đồng thêm một năm trên cương vị lãnh đạo liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương. Diễn biến này diễn ra sau nhiều tháng NATO tìm kiếm một ứng cử viên thay thế ông Stoltenberg nhưng không mang lại kết quả đồng thuận. Thông báo về việc ông Stoltenberg kéo dài nhiệm kỳ được đưa ra chỉ một tuần trước hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo NATO.
Theo trang DW, ông Stoltenberg đã thực sự lưu tâm đến việc rời khỏi NATO của mình trong hai năm qua, nhưng cuộc xung đột ở Ukraine đã làm gia tăng thách thức lên cương vị Tổng thư ký mà ông đang nắm giữ.
Ngày 4/7, các thành viên NATO đã ký quyết định gia hạn nhiệm kỳ của Tổng thư ký liên minh Jens Stoltenberg thêm một năm, sau những nỗ lực thất bại trong việc tìm kiếm một người kế nhiệm được đồng thuận cho cương vị này.
Thông báo trên được đưa ra một tuần trước hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo NATO tại Vilnius, Litva, một diễn đàn chắc chắn sẽ bị chi phối bởi phản ứng của liên minh quân sự phương Tây đối với cuộc xung đột ở Ukraine.
“Thật vinh dự trước quyết định của các đồng minh NATO gia hạn nhiệm kỳ tổng thư ký của tôi cho đến ngày 1/10/2024", ông Stoltenberg viết trên Twitter. "Mối liên kết xuyên Đại Tây Dương giữa Châu Âu và Bắc Mỹ đã đảm bảo tự do và an ninh của chúng ta trong gần 75 năm, và trong một thế giới nguy hiểm hơn, Liên minh của chúng ta quan trọng hơn bao giờ hết", bài đăng của ông viết tiếp.
Ông Stoltenberg đã lên kế hoạch rời ghế Tổng thư ký trong cả năm 2022 và năm nay, nhưng hiện đã hai lần gia hạn thêm một năm sau khi cuộc xung đột bùng nổ ở Ukraine.
Năm ngoái, ông đã từ bỏ vị trí dự kiến mới tại ngân hàng trung ương Na Uy để tiếp tục lãnh đạo NATO, một quyết định được công bố chỉ vài ngày sau khi Nga đưa quân vào Ukraine.
Chính phủ Ukraine là một trong những bên đầu tiên chúc mừng ông Stoltenberg. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cũng hoan nghênh việc gia hạn hợp đồng và nói rằng ông Stoltenberg đã thể hiện "sự lãnh đạo mạnh mẽ" giữa cuộc xung đột Nga - Ukraine.
Không có ứng cử viên nào đạt đồng thuận
31 thành viên của NATO đã cố gắng tìm kiếm một ứng cử viên đồng thuận để kế nhiệm cựu thủ tướng Na Uy, người đã đứng đầu liên minh từ năm 2014, nhưng không đạt được tiến triển.
Những người khác được coi là ứng cử viên tiềm năng cho vai trò này, chẳng hạn như Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen và Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace, gần đây đã rời khỏi cuộc cạnh tranh.
Bà Frederiksen dường như đã đáp ứng yêu cầu của một số đồng minh châu Âu, là nguyên thủ quốc gia hoặc chính phủ của một thành viên EU; nếu đắc cử, bà cũng sẽ là người phụ nữ đầu tiên đảm nhận vai trò Tổng thư ký NATO. Tuy nhiên, các đồng minh ở sườn phía đông của NATO lại đang thúc đẩy một nhân vật từ khu vực của họ nắm quyền, nhằm nhấn mạnh lập trường cứng rắn hơn đối với Nga.
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Wallace rời khỏi cuộc đua chỉ vì một số quốc gia châu Âu nói rằng họ muốn có một cựu nguyên thủ quốc gia hoặc chính phủ, còn Pháp thì nói rằng vị trí này nên thuộc về một chính trị gia từ một quốc gia thành viên EU. Trong khi đó, Anh chính thức không còn là thành viên EU vào ngày 1/2/2020, khoảng ba năm rưỡi sau cuộc trưng cầu dân ý về Brexit.
Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez cũng được cho là bị trượt khỏi vị trí ứng cử viên tiềm năng vào phút cuối, khi ông kêu gọi bầu cử sớm vào cuối tháng 7, một sự kiện mà nhiều cuộc thăm dò tin rằng có thể sẽ khiến ông mất vai trò người đứng đầu chính phủ.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, trái, và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, phải, trao đổi trong cuộc gặp ở Kiev ngày 20/4/2023. Ảnh: AP
“Với khả năng lãnh đạo, kinh nghiệm và năng lực phán đoán vững vàng của mình, Tổng thư ký Stoltenberg đã đưa liên minh của chúng ta vượt qua những thách thức quan trọng nhất đối với an ninh châu Âu kể từ Thế chiến II", Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết trong một tuyên bố do Nhà Trắng công bố.
Ông Biden cho biết NATO hiện đang "mạnh mẽ hơn, đoàn kết hơn và có mục đích hơn bao giờ hết."
Trong chuyến thăm gần đây nhất của ông Stoltenberg tới Mỹ, Tổng thống Biden ca ngợi lãnh đạo NATO vì đã góp phần ngăn chặn sự chia rẽ trong liên minh trong khi quyết định các phản ứng ở Ukraine.
"Tôi mong được tiếp tục hợp tác mang tính xây dựng với Jens Stoltenberg. NATO là liên minh mạnh mẽ của chúng ta và vẫn là người bảo đảm trung tâm cho an ninh tập thể của chúng ta", Thủ tướng Đức Scholz viết.
Việc gia hạn ghế Tổng thư ký của ông Stoltenberg dự kiến sẽ được công khai tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo NATO vào tuần tới.
Chính trị gia người 64 tuổi người Na Uy hiện là tổng thư ký tại vị lâu thứ hai trong lịch sử NATO. Trước ông, Tổng thư ký Joseph Luns của Hà Lan giữ chức vụ này từ năm 1971 đến 1984.