Nóng trong tuần: Tổng thống Nga - Mỹ điện đàm; Sự cố hạ thuỷ tàu chiến 5.000 tấn của Triều Tiên

Tổng thống Nga – Mỹ điện đàm: Cơ hội cho hoà bình tại Ukraine

Ngày 19/5, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc điện đàm kéo dài hai giờ để thảo luận về xung đột Nga - Ukraine cũng như quan hệ thương mại giữa hai nước. Đây là cuộc trao đổi trực tiếp lần thứ ba giữa hai nhà lãnh đạo kể từ đầu năm.

Sau cuộc điện đàm, cả hai bên đều đưa ra những đánh giá tích cực. Tổng thống Putin mô tả cuộc điện đàm là “thẳng thắn, có ý nghĩa và hữu ích”, trong khi ông Trump khẳng định “cuộc đối thoại diễn ra rất tốt đẹp”.

Tuy nhiên, trong các phát biểu của nguyên thủ hai nước, lập trường của Nga và Mỹ về lệnh ngừng bắn vẫn có nhiều khác biệt. Tổng thống Putin cho biết Nga sẵn sàng làm việc với Ukraine về một bản ghi nhớ về hiệp ước hòa bình, song phải xác định rõ các nguyên tắc và điều khoản của giải pháp.

Nhà lãnh đạo Mỹ thì tuyên bố Nga và Ukraine “sẽ bắt đầu đàm phán về lệnh ngừng bắn ngay lập tức và quan trọng hơn là chấm dứt chiến tranh”. Điều khoản này sẽ do Nga và Ukraine thảo luận vì hai bên biết rõ chi tiết của các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, ông Trump cũng cảnh báo Mỹ có “lằn ranh đỏ” nhất định liên quan đến vấn đề Ukraine.

Tiến sĩ Andrey Kortunov – thành viên Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga (RIAC), cho rằng sự gia tăng đột biến trong các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa Nga và Mỹ, đặc biệt là cuộc điện đàm giữa Tổng thống Putin và ông Trump, đã thắp lên hy vọng về một cải thiện đáng kể trong quan hệ song phương. Điều này có thể mở ra một giai đoạn mới, giúp chấm dứt xung đột Nga - Ukraine, tăng cường hợp tác trong các vấn đề khu vực, thúc đẩy thương mại và đầu tư, và thậm chí cải thiện quản trị toàn cầu.

Giáo sư Anuradha Chenoy, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Nga và Trung Á thuộc Đại học Jawaharlal Nehru (Ấn Độ), nhận định cuộc điện đàm hiếm họi này có thể là dấu hiệu cho thấy một tiến trình hòa bình đang hình thành.

Cuộc điện đàm còn phản ánh mức độ tin tưởng giữa Tổng thống Putin và ông Trump - điều không dễ có trong bối cảnh phần lớn các nước châu Âu vẫn bám sát lập trường ủng hộ Ukraine từ đầu cuộc xung đột. Việc chính quyền của Tổng thống Trump đảm nhận vai trò trung gian được xem là khác biệt so với những tổng thống tiền nhiệm.

Tuy nhiên, theo Giáo sư Chenoy, bất kỳ thoả thuận ngừng bắn nào cũng cần mang tính thực chất, chứ không chỉ là một khoảng dừng tạm thời trước khi chiến tranh leo thang. Và theo bà, vai trò bảo đảm của Mỹ trong tiến trình này là yếu tố then chốt.

Ngoài ra, bà cũng lưu ý rằng: “Lần này, cả hai dường như đối thoại trên tinh thần bình đẳng. Ông Trump hiểu rõ những lo ngại an ninh của Nga, đặc biệt là nguyên tắc ‘an ninh không thể chia cắt’ tại châu Âu và trên toàn cầu.”

Đại học Harvard mất quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế: Quyết định gây tranh cãi

Ngày 22/5, Chính quyền Tổng thống Trump đã thu hồi quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Đại học Harvard – một quyết định gây nhiều phản ứng trong giới học thuật.

Theo thông báo từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS), Harvard bị cáo buộc từ chối cung cấp thông tin liên quan đến hành vi của sinh viên quốc tế và duy trì “môi trường học thuật không an toàn”. Bộ trưởng Kristi Noem cho rằng trường đã cổ vũ sự đồng cảm với Hamas, có thái độ thù địch với sinh viên Do Thái và áp dụng các chính sách về đa dạng, công bằng, hòa nhập (DEI) bị xem là phân biệt đối xử.

Trong thư phản hồi, Harvard bày tỏ quan ngại rằng động thái này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến sứ mệnh giáo dục và nghiên cứu, đặc biệt trong bối cảnh cộng đồng học thuật quốc tế hiện đóng vai trò quan trọng. Theo dữ liệu năm học 2024 - 2025, sinh viên quốc tế chiếm hơn 27% tổng số sinh viên đang theo học tại Harvard, tương đương gần 6.800 người.

Từ Nhà Trắng, người phát ngôn Abigail Jackson khẳng định: “Tuyển sinh sinh viên quốc tế là đặc quyền, không phải quyền lợi”, đồng thời cáo buộc Harvard truyền bá tư tưởng chống Mỹ và bài Do Thái.

Giáo sư Jason Furman – nhà kinh tế học tại Harvard, cảnh báo rằng quyết định này có thể gây tổn hại đến năng lực nghiên cứu và đổi mới của các trường đại học Mỹ. Một số giảng viên cũng lo ngại rằng nếu thiếu vắng sinh viên quốc tế, nhiều phòng thí nghiệm tại Harvard có thể buộc phải tạm ngưng hoạt động.

Dù có những hành động pháp lý bảo vệ, động thái này đang gây ra một làn sóng lo ngại đang lan rộng trong cộng đồng sinh viên quốc tế

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel điện đàm về các vấn đề nóng tại Trung Đông

Cũng trong ngày 22/5, Tổng thống Trump đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, xoay quanh nhiều vấn đề nhạy cảm - từ vụ sát hại hai nhân viên đại sứ quán Israel tại Washington, chương trình hạt nhân Iran, đến tình hình chiến sự ở Dải Gaza.

Tổng thống Trump bày tỏ “nỗi đau buồn sâu sắc” về vụ việc liên quan đến các nhà ngoại giao Israel. Đáp lại, Thủ tướng Netanyahu cảm ơn Mỹ vì những nỗ lực chống lại chủ nghĩa bài Do Thái đang gia tăng.

Về Iran, hai bên nhất trí rằng cần ngăn chặn nước này sở hữu vũ khí hạt nhân. Cuộc điện đàm diễn ra ngay trước vòng đàm phán hạt nhân thứ 5 giữa Mỹ và Iran tại Rome. Tổng thống Trump cho biết các cuộc đối thoại đang “diễn ra theo chiều hướng tích cực”, nhưng cảnh báo sẽ có biện pháp cứng rắn nếu không đạt được tiến triển.

Liên quan đến Gaza, ông Trump bày tỏ ủng hộ kế hoạch của Israel về việc giải cứu con tin, đánh bại Hamas và triển khai “Kế hoạch Trump” nhằm tái cấu trúc khu vực.

Trong bối cảnh Israel tuyên bố đã kiểm soát hơn 50% lãnh thổ Gaza, cuộc điện đàm càng cho thấy Mỹ - Israel đang hợp tác chặt chẽ trên nhiều mặt trận.

Cuộc điện đàm phản ánh mối quan hệ chiến lược bền chặt giữa hai nước, đặc biệt trong bối cảnh khu vực Trung Đông đang diễn biến phức tạp. Việc hai nhà lãnh đạo đồng thuận trong nhiều vấn đề – từ chương trình hạt nhân Iran đến chiến sự ở Dải Gaza – cho thấy Mỹ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ các ưu tiên an ninh của Israel.

Tuy nhiên, cuộc trao đổi cũng đặt ra câu hỏi về vai trò của Mỹ trong việc cân bằng giữa hỗ trợ đồng minh và thúc đẩy giải pháp bền vững cho khu vực. Sự ủng hộ gần như tuyệt đối dành cho Israel, đặc biệt trong vấn đề Gaza, có thể làm suy yếu nỗ lực trung gian hòa giải và gây thêm căng thẳng trong quan hệ với các nước Arab và cộng đồng quốc tế.

Sự cố hạ thuỷ tàu chiến 5.000 tấn của Triều Tiên

Ngày 21/5, Hãng thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) cho biết một tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra trong lễ hạ thủy tàu khu trục mới có trọng tải 5.000 tấn tại Nhà máy đóng tàu Chongjin. Sự cố diễn ra dưới sự chứng kiến của lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và nhiều quan chức cấp cao.

KCNA cho biết sự cố xảy ra do lỗi của con người, chỉ huy thiếu kinh nghiệm và sự bất cẩn trong quá trình hạ thủy. Cụ thể, thanh trượt phía đuôi tàu đã rời đi trước và mắc kẹt, trong khi xe bệ đỡ không di chuyển đồng bộ. Hậu quả là một số phần ở đáy tàu bị biến dạng, làm tàu mất cân bằng và khiến mũi tàu không thể rời khỏi đường trượt.

Triều Tiên sau đó đã mở cuộc điều tra toàn diện về sự cố hạ thủy tàu khu trục hiện đại, nhưng cho biết mức độ thiệt hại “không nghiêm trọng”.

“Cuộc kiểm tra chi tiết phần dưới nước và bên trong chiến hạm xác nhận không có lỗ thủng nào xuất hiện dưới đáy tàu như thông báo ban đầu về mức độ thiệt hại. Mạn phải của tàu bị trầy xước và một lượng nước biển đã tràn vào phần đuôi tàu thông qua kênh thoát”, KCNA cho biết ngày 23/5.

Dù không tiết lộ loại tàu cụ thể, các chuyên gia cho rằng đây có thể là chiến hạm thuộc lớp Choe Hyon – dòng tàu lớn và hiện đại nhất của Triều Tiên tính đến nay.

Nhóm điều tra đã báo cáo với Quân ủy Trung ương của đảng Lao động Triều Tiên rằng sẽ mất 2-3 ngày để bơm nước biển khỏi khoang bị ngập và giúp chiến hạm lấy lại cân bằng. Họ nhận định có thể cần khoảng 10 ngày để khôi phục phần mạn tàu.

Ủy ban đánh giá mức độ hư hại của chiến hạm “không nghiêm trọng", nhưng đã chỉ thị cho nhóm điều tra xác định nguyên nhân chính xác và những người chịu trách nhiệm về sự cố.

Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un gọi sự cố này là “hành vi phạm tội hoàn toàn do cẩu thả và vô trách nhiệm, đáng lẽ không được xảy ra và không thể dung thứ”. Ông đã ra lệnh sửa chữa xong chiến hạm trước cuộc họp của Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên vào tháng 6. Những biện pháp xử lý đối với các quan chức chịu trách nhiệm cũng sẽ được nêu ra trong cuộc họp này.

Theo KCNA, ông Hong Kil Ho - Giám đốc Nhà máy đóng tàu Chongjin - đã bị triệu tập tới cơ quan thực thi pháp luật của Triều Tiên vào ngày 22/5 khi cơ quan này bắt đầu triển khai các biện pháp giam giữ và điều tra những người phải chịu trách nhiệm đối với sự cố.