Nóng trong tuần: Ông Trump đề cử loạt nhân sự quan trọng; Israel mở rộng chiến dịch quân sự tại Liban

COP29 hướng tới khép lại kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch

Hội nghị thượng đỉnh các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 29 (COP29) đang diễn ra tại Baku, Azerbaijan từ ngày 11-22/11, với sự tham gia của hơn 51.000 đại biểu từ gần 200 quốc gia. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi năm 2024 được dự báo "gần như chắc chắn" sẽ trở thành năm nóng nhất trong lịch sử, vượt qua kỷ lục của năm ngoái. Điều này càng làm tăng tính cấp thiết của việc thảo luận các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu.

Tiếp nối thành công từ COP28, nơi thế giới đã nhất trí về lộ trình từ bỏ nhiên liệu hóa thạch và mục tiêu tăng gấp ba lần công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030, COP29 tập trung vào việc thúc đẩy các cam kết này thành hành động cụ thể. Một trong những điểm nhấn của hội nghị là Chương trình làm việc Sharm el-Sheikh về giảm phát thải khí nhà kính và Chương trình chuyển đổi công bằng UAE. Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cho giai đoạn 2025-2035, nhằm hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu không quá 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Tuy nhiên, cuộc họp thượng đỉnh với sự tham gia của khoảng 80 quốc gia và khu vực đã kết thúc trong bất đồng về vấn đề tài chính. Trong khi các quốc đảo kêu gọi tăng đáng kể mức đóng góp, Liên minh châu Âu và các nước phát triển lại muốn mở rộng cơ sở đóng góp sang các nền kinh tế mới nổi. Ngược lại, Trung Quốc và các nước đang phát triển yêu cầu các nước phát triển phải đóng góp trước.

Thứ trưởng Bộ Môi trường Toàn cầu Nhật Bản Matsuzawa Yutaka nhận định rằng bất đồng về đóng góp tài chính không thể giải quyết dễ dàng. Ông đề xuất cần thảo luận thêm về việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân để hỗ trợ các nước đang phát triển. Các bên sẽ tiếp tục đàm phán để thông qua tuyên bố kết quả vào ngày 22/11, với hy vọng tìm ra được tiếng nói chung trong nỗ lực bảo vệ khí hậu toàn cầu.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề cử các vị trí trong Nội các mới

Ngày 13/11, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã chính thức công bố một loạt đề cử cho các vị trí trong nội các mới của mình. Trong số đó, thượng nghị sĩ Marco Rubio từ bang Florida được chọn làm Ngoại trưởng Mỹ. Ông Trump đánh giá ứng cử viên Rubio là "một nhà lãnh đạo được kính trọng và là tiếng nói mạnh mẽ cho tự do".

Ông Rubio, sinh năm 1971, từng là đối thủ của ông Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016 nhưng đã trở thành đồng minh quan trọng sau khi ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ đầu. Ông Rubio có quan điểm cứng rắn đối với Trung Quốc và Iran, đồng thời ủng hộ chính sách của ông Trump về xung đột tại Ukraine.

Ngoài ông Rubio, Hạ nghị sĩ Matt Gaetz cũng được đề cử làm Bộ trưởng Tư pháp. Ông Trump nhận xét ứng cử viên Gaetz đã chứng tỏ bản thân tại Quốc hội và tập trung vào việc cải cách Bộ Tư pháp. Ông Gaetz, sinh năm 1982, là một trong những đồng minh trung thành của ông Trump và cam kết sẽ chấm dứt việc "vũ khí hóa" hệ thống tư pháp. 

Cùng với đó, ông Trump cũng chọn người dẫn chương trình của Fox News là Pete Hegseth làm bộ trưởng quốc phòng. Ông Hegseth, một cựu chiến binh và người dẫn chương trình của kênh Fox News, không có kinh nghiệm quản lý cấp cao trong lĩnh vực quốc phòng. Tuy nhiên, sự ủng hộ nhiệt thành đối với ông Trump và chương trình nghị sự "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" đã giúp ông Hegseth được chọn.

Đáng chú ý, bà Tulsi Gabbard, cựu Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ, được đề cử làm Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ. Bà Gabbard sinh năm 1981, từng là ứng cử viên Tổng thống trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ năm 2020 và đã chuyển sang đảng Cộng hòa vào năm 2024. Ông Trump bày tỏ tin tưởng rằng năng lực và uy tín của bà sẽ đóng góp vào việc bảo vệ các quyền hiến định của Mỹ. 

Theo tờ Wall Street Journal ngày 15/11, ông Trump cũng đang xem xét các ứng viên cho các vị trí kinh tế quan trọng trong nội các mới. Ông Scott Bessent và tỷ phú Howard Lutnick được coi là những ứng viên hàng đầu cho chức Bộ trưởng Tài chính. Ngoài ra, đội ngũ chuyển giao quyền lực cũng đang thảo luận về Robert Lighthizer và Marc Rowan cho các vị trí quản lý kinh tế khác nhau. Sau khi ông Trump xác định được nhân sự cho Bộ Tài chính, những ứng viên còn lại sẽ được đề cử cho các vị trí khác trong nội các mới.

Một điểm đáng chú ý khác là ông Trump dự kiến sẽ sớm công bố lựa chọn nhân sự cho chức Bộ trưởng Thương mại, với bà Linda McMahon, cựu Giám đốc Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp nhỏ Mỹ (SBA), là ứng viên hàng đầu. Những đề cử này sẽ cần sự xác nhận từ Thượng viện, nơi đảng Cộng hòa hiện đang chiếm đa số. 

Israel mở rộng chiến dịch quân sự tại Liban

Trong tuần qua, Israel đã tăng cường các hoạt động quân sự nhằm vào phong trào Hezbollah ở Liban. Ngày 15/11, quân đội Israel thông báo đã hoàn thành đợt không kích thứ ba vào vùng ngoại ô phía Nam thủ đô Beirut của Liban. 

Người phát ngôn quân đội Israel Avichay Adraee, cho biết các máy bay chiến đấu nước này đã tiến hành không kích nhằm vào một số địa điểm mà Israel cho là trung tâm chỉ huy của lực lượng Hezbollah. Các máy bay chiến đấu đã tấn công một kho tên lửa và 15 bệ phóng tên lửa ở miền Nam Liban, bao gồm các bệ phóng được trang bị tên lửa dẫn đường nhắm vào lãnh thổ Israel. 

Trước đó, vào ngày 14/11, hãng thông tấn quốc gia Liban (NNA) đưa tin rằng 11 người đã thiệt mạng và 9 người khác bị thương trong các cuộc không kích của Israel vào miền Nam và miền Đông Liban. Cụ thể, máy bay chiến đấu của Israel đã thực hiện một loạt các cuộc không kích vào thành phố Baalbek ở phía Đông, trong đó có một cuộc tấn công nhằm vào một tòa nhà hai tầng ở khu phố al-Shaab, khiến 9 người thiệt mạng và 5 người khác bị thương.

Trong cùng ngày, quân đội Israel đã thực hiện 16 cuộc không kích vào thành phố Nabatieh ở phía Nam Liban và các khu vực xung quanh, cùng với 11 cuộc đột kích vào các thị trấn gần Tyre và Bint Jbeil. Trong vòng 48 giờ qua, quân đội Israel thông báo họ đã tấn công khoảng 30 mục tiêu ở vùng ngoại ô phía Nam thủ đô Beirut, khu vực được coi là thành trì của Hezbollah. 

Ngoài ra, lực lượng bộ binh Israel đã xâm nhập vào các làng Tayr Harfa và Chamaa, thành phố Jibbain và thị trấn Seddiqine ở miền Nam Liban. Cuộc đối đầu diễn ra ác liệt với việc lực lượng Hezbollah bắn hàng loạt rocket về phía các lực lượng Israel, phá hủy một xe tăng Merkava. Theo thông tin từ NNA, lực lượng Hezbollah cũng đã thực hiện các cuộc tấn công đáp trả nhằm vào các mục tiêu ở lãnh thổ Israel. Theo đó, Hezbollah đã nhắm mục tiêu vào căn cứ Tel Haim tại Tel Aviv bằng một loạt tên lửa và nã nhiều tên lửa vào căn cứ hải quân Stella Maris phía Tây Bắc Haifa. 

Trong khi đó ngày 15/11, Chủ tịch Quốc hội Liban Nabih Berri xác nhận ông đã nhận được đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn tại Liban. Ông Berri cho biết “bầu không khí đang rất tích cực” và nhấn mạnh rằng đề xuất này không bao gồm việc trao quyền cho quân đội Israel tự do di chuyển tại Liban. Ông cũng tiết lộ rằng đề xuất kêu gọi thành lập một ủy ban gồm một số quốc gia phương Tây để giám sát việc thực hiện Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ), nghị quyết đã giúp chấm dứt cuộc xung đột gần nhất giữa lực lượng Hezbollah và Israel vào năm 2006.

Nhiều nước tham gia chiến lược giảm đói nghèo toàn cầu

Brazil ngày 15/11 đã chính thức ra mắt Liên minh Toàn cầu chống đói nghèo với sự tham gia của 41 quốc gia, ngay trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Rio de Janeiro. Đây được xem là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực xóa đói giảm nghèo trên toàn cầu.

Liên minh này đặt mục tiêu đầy tham vọng là giúp 500 triệu người thoát nghèo thông qua các chương trình chuyển tiền mặt và bảo trợ xã hội. Bộ trưởng Phát triển Xã hội Brazil, ông Wellington Dias cho biết sáng kiến này dự kiến sẽ thu hút được 100 quốc gia tham gia trong những tháng tới.

Các chương trình hành động cụ thể của liên minh bao gồm việc cung cấp bữa ăn cho 150 triệu trẻ em tại trường học và hỗ trợ 200 triệu trẻ em dưới 6 tuổi cùng phụ nữ mang thai thông qua các chương trình y tế.

Nhiều quốc gia đã nhanh chóng hưởng ứng sáng kiến này. Brazil, Ghana, Zimbabwe, Kenya, Chile, Indonesia và Cộng hòa Dominicana đã trình bày kế hoạch hành động cụ thể của mình. Về phía các nước tài trợ, Đức, Pháp, Vương quốc Anh, Na Uy, Tây Ban Nha và Liên minh châu Âu đã cam kết tham gia, cùng với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, FAO và Chương trình Lương thực Thế giới.

Sáng kiến này ra đời trong bối cảnh tình trạng đói nghèo toàn cầu đang ngày càng trầm trọng. Theo báo cáo mới nhất của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), riêng tại khu vực đang phát triển của châu Á, đại dịch COVID-19 và chi phí sinh hoạt tăng cao đã đẩy thêm gần 68 triệu người vào cảnh nghèo đói cùng cực từ năm ngoái đến nay.

Ông Albert Park, nhà kinh tế trưởng của ADB nhận định: "Châu Á và Thái Bình Dương đang dần phục hồi từ đại dịch COVID-19, song cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt đang làm suy yếu các nỗ lực hướng tới giảm nghèo đói". Theo định nghĩa, những người sống trong nghèo đói cùng cực là những người có mức thu nhập dưới 2,15 USD/ngày.

Mặc dù dự báo đến năm 2030, tỷ lệ nghèo cùng cực tại châu Á-Thái Bình Dương có thể giảm xuống dưới 1%, nhưng triển vọng này đang bị đe dọa bởi nhiều yếu tố bất ổn như khả năng suy thoái, lạm phát, xung đột toàn cầu và tình trạng mất an ninh lương thực gia tăng. Trong bối cảnh đó, Liên minh Toàn cầu chống đói nghèo được kỳ vọng sẽ là một bước đột phá quan trọng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xóa đói giảm nghèo của Liên hợp quốc vào năm 2030.