Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (thứ 3, phải) trong cuộc họp với Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Washington, Mỹ ngày 18/8/2025. Ảnh: AA/TTXVN
Theo mạng tin châu Âu Euractiv.com ngày 19/8, các nhà lãnh đạo châu lục này vừa kết thúc chuyến đi tới Washington D.C. với cảm giác nhẹ nhõm, nhưng lại thiếu đi những cam kết cụ thể. Cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng đã hóa giải nỗi lo về một cuộc đối đầu công khai, nhưng những mục tiêu chính của họ vẫn còn bỏ ngỏ.
Trước khi sáu nhà lãnh đạo châu Âu cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đặt chân tới Nhà Trắng hôm 18/8, họ đã chuẩn bị tinh thần cho điều tồi tệ nhất. Viễn cảnh một màn "khẩu chiến" được truyền hình trực tiếp, hoặc một lời cảnh báo từ bỏ hoàn toàn Kiev, là nỗi ám ảnh lớn nhất. Tuy nhiên, theo ghi nhận của các quan chức tham dự, cuộc trao đổi diễn ra gần như lịch sự, thậm chí có phần trấn an.
Euractiv.com cho rằng, các nhà lãnh đạo châu Âu dường như đã nghiên cứu kỹ "sách lược của Tổng thống Trump". Hình ảnh cuộc gặp ba bên trong Phòng Bầu dục giữa ông Trump, ông Zelensky và 6 nhà lãnh đạo châu Âu đi kèm đã cho thấy một sự sắp xếp khéo léo nhằm xoa dịu tổng thống Mỹ, giúp không khí cuộc họp trở nên hòa hoãn.
Tuy nhiên, sự dàn dựng ngoại giao này không thể che lấp được kết quả "nghèo nàn" về nội dung. Các nhà lãnh đạo châu Âu đến Washington, D.C. với ba mục tiêu chính: đảm bảo sự tồn tại chính trị của ông Zelensky, đẩy lùi các yêu cầu tối đa từ Nga và xác định những đảm bảo an ninh nào có thể thực tế cho Ukraine.
Đáng chú ý, một đề xuất lớn được đưa ra trong cuộc họp: Ukraine cam kết sẽ mua 100 tỉ USD vũ khí do Mỹ sản xuất, được châu Âu tài trợ, để đổi lấy một cam kết đảm bảo an ninh từ Washington. Thông tin này được tờ Financial Times trích dẫn, cho thấy những nỗ lực đáng kể của Ukraine nhằm thuyết phục Mỹ.
Mặc dù vậy, theo các nguồn tin ngoại giao, không có bất kỳ cam kết cụ thể nào được đưa ra. Hình hài của các đảm bảo an ninh từ phương Tây vẫn còn là một ẩn số. Các quan chức châu Âu thừa nhận rằng chi tiết sẽ được bàn bạc thêm, có thể trong vài tuần tới, cho thấy mọi thứ vẫn còn rất mơ hồ.
Những bước đi 'chông gai' phía trước
Bên cạnh vấn đề an ninh, hai điểm mấu chốt khác cũng được thảo luận là khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh trực tiếp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Zelensky, và một lệnh ngừng bắn.
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb tiết lộ với kênh CNN rằng quyết định của ông Trump gọi điện cho ông Putin trong cuộc họp là một động thái "phối hợp" với châu Âu và Kiev nhằm thăm dò khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh này. Một số người tham gia cuộc họp ở Nhà Trắng cho biết cuộc gặp có thể diễn ra trong vòng hai hoặc ba tuần tới, với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio khẳng định Washington đang "phối hợp để lên kế hoạch". Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gợi ý Geneva là một địa điểm trung lập tiềm năng.
Thế nhưng, mong muốn lớn nhất của các nhà lãnh đạo châu Âu - một lệnh ngừng bắn - lại không được ông Trump đồng tình. "Tôi không nghĩ các bạn cần một lệnh ngừng bắn", ông Trump lặp lại trong cuộc gặp. Yêu cầu này cũng được đưa ra trong bối cảnh Moskva đã đạt được những bước tiến bất ngờ trên chiến trường trong những tuần qua và không cho thấy dấu hiệu sẽ ngừng tấn công.
Kết thúc chuyến thăm Mỹ, các nhà lãnh đạo EU dự kiến sẽ họp trực tuyến ngay vào ngày 19/8 để phối hợp các bước tiếp theo. Một loạt các cuộc họp trong khuôn khổ "Liên minh sẵn sàng" cùng các cố vấn an ninh quốc gia cũng sẽ diễn ra trong những ngày tới. Điều này cho thấy, dù chưa có gì trong tay, châu Âu vẫn phải tự tìm cách lấp đầy khoảng trống ngoại giao sau cuộc gặp ở Washington, D.C.