Nhiều vụ tấn công chưa rõ nguyên nhân vào Nga làm tăng nguy cơ xung đột lan rộng

Một loạt những vụ tấn công nhằm vào lãnh thổ Nga cùng nhiều vụ nổ chưa rõ nguyên nhân xảy ra tại các mục tiêu gần biên giới Ukraine đã khiến xung đột lan rộng trong vài tuần trở lại đây.

Giới chức Nga hồi tháng trước nói rằng hai máy bay trực thăng Mi-24 của quân đội Ukraine đã xâm nhập không phận Nga, bay ở độ cao thấp để né tránh hệ thống phòng không của Nga và mở loạt tấn công bằng tên lửa nhằm vào kho chứa dầu tại Belgorod – tỉnh nằm sát biên giới Ukraine, cách thành phố Kharkiv khoảng 32 km.

Liền sau đó, một vụ nổ kèm cháy lớn xảy ra tại một kho đạn của Nga gần thành phố Belgorod. Nhiều đám cháy sau đó cũng được ghi nhận quanh khu vực này. Mới nhất, xuất hiện một số vụ cháy tại các kho dầu ở vùng giáp biên giới, trong đó có một kho nằm trong khuôn viên một căn cứ quân sự của Nga. Một số vụ nổ cũng gây thiệt hại cho tuyến đường sắt giáp Belgorod thuộc hai tỉnh Kursk và Bryansk (Nga).

Phía Ukraine phủ nhận liên quan đến các sự cố này. Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, từ chối bình luận về thông tin Ukraine liệu có can dự vào những vụ cháy, nổ này hay không. Ông có ý viện tới một lực lượng “siêu nhiên” nào đó ra tay thực hiện, sau khi có nhiều dân thường Ukraine thiệt mạng.

Về phần mình, Nga cáo buộc Ukraine pháo kích vào bên trong lãnh thổ Nga hôm 5/5 trong các cuộc giao tranh qua biên giới giữa hai bên. Tuy nhiên, giới chức Nga không muốn đẩy căng thông tin về những vụ cháy, nổ xảy ra trong thời gian gần đây. Thị trưởng Belgorod, ông Vyacheslav Gladkov, phủ nhận thông tin thành phố bị tấn công từ phía Ukraine, nói rằng những tiếng nổ lớn này là từ các hoạt động liên quan đến chiến dịch quân sự, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết.

Giới phân tích phương Tây cho rằng Ukraine tìm cách tấn công vào hạ tầng vận tải và hậu cần bên trong lãnh thổ Nga, với mục đích làm đứt gãy nỗ lực của Moskva về tập trung binh lực ở phía đông Ukraine. “Ukraine đang hướng đến các chiến dịch xuyên biên giới, với ý định tấn công một số mục tiêu nhất định có thể làm cản trở nỗ lực chiến tranh của Nga”, Rob Lee – chuyên gia cao cấp tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại có trụ sở tại Philadelphia (Mỹ), nhận định.

Belgorod trở thành trung tâm hậu cần thiết yếu đối với các kế hoạch của Nga liên quan đến chiến dịch quân sự giai đoạn hai tại Donbas cũng như ý định điều chuyển lực lượng của Nga tới các trung tâm đô thị ở miền nam Ukraine như Slovyansk và Kramatorsk – nơi quân đội Kiev đặt đại bản doanh của sở chỉ huy phụ trách tác chiến ở miền đông.

Tháng trước, giới lãnh đạo quân sự Ukraine cho biết các đơn vị của quân khu trung tâm cùng với một sư đoàn đoàn phòng không lục quân số 14, nhiều khẩu đội tên lửa Iskander-M đã được điều tới Belgorod, với ý định cuối cùng là triển khai ở miền đông Ukraine.

Chuyên gia Lee nhận định phía Nga muốn dồn lực cho trận Donbas, còn Ukraine thì ngược lại – muốn mở rộng giao tranh ở tầm mức rộng nhất có thể, không cho Nga có điều kiện tập trung binh lực, hỏa lực tại miền đông. Mở các chiến dịch xuyên biên giới chính là cách để quân đội Ukraine đạt được mục tiêu này.

Báo cáo do Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) công bố hồi tháng 4 cho thấy Ukraine chắc chắn sẽ tiếp tục mở các cuộc tấn công xuyên biên giới – có thể là bằng thiết bị bay không người lái (drone) hoặc tên lửa, nhằm triệt hạ hậu cần của Nga. Nhưng một số chủng loại vũ khí hạng nặng mới mà Kiev tiếp nhận từ phương Tây có tầm bắn và hỏa lực mạnh hơn vũ khí mà Ukraine và Nga hiện có. Chính diễn biến này làm tăng khả năng xuất hiện các đợt tấn công vào sâu hơn lãnh thổ Nga.

Theo ông Lee, việc Nga không ngăn chặn thành công các vụ cháy nổ kho nhiên liệu, tấn công nhằm vào vận tải đường sắt có thể là do phương Tây tăng cường chia sẻ thông tin tình báo cho Ukraine. Trong số này có cả thông tin về những yếu điểm, sơ hở của hệ thống phòng không Nga, cũng như cách thức áp chế chiến tranh điện tử làm tê liệt khả năng tác chiến của phòng không Nga.

Cường độ các vụ tấn công nhằm vào hạ tầng thiết yếu của Nga gia tăng sau khi giới chức phương Tây khẳng định Kiev có quyền  vượt khỏi các nỗ lực bảo vệ đất nước, chuyển sang các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga.

Quan chức quốc phòng cấp cao của Anh từng nhận định Ukraine hoàn toàn có quyền tấn công vào các tuyến hậu cần, cung ứng thuộc lãnh thổ Nga bằng các chủng loại vũ khí do phương Tây cung cấp. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin hồi tháng trước cũng tuyên bố mục tiêu của Mỹ không chỉ là giúp Ukraine tự vệ, Washington muốn tiềm lực quân sự của Nga suy yếu, tới ngưỡng không thể đạt được mục tiêu trong can dự ở Ukraine.