Người Mỹ dùng thuốc diệt giun để trị COVID-19 bất chấp cảnh báo nguy hiểm

Các chuyên gia và tổ chức y tế ở Mỹ đang nỗ lực ngăn chặn tình trạng sử dụng ngày càng tăng một loại thuốc diệt giun và ký sinh trùng ra đời từ hàng chục năm trước để điều trị COVID-19, cảnh báo rằng nó có thể gây ra nhiều tác dụng phụ và có rất ít bằng chứng cho thấy việc điều trị như vậy có ích.

Theo hãng tin AP, trong làn sóng dịch lần thứ tư, ngày càng nhiều người Mỹ chuyển sang dùng ivermectin, một loại thuốc rẻ tiền dùng để diệt giun và các ký sinh trùng khác ở người và động vật. Giới chức y tế liên bang đã chứng kiến sự gia tăng mạnh các đơn thuốc ivermectin trong mùa Hè này, kèm theo tình trạng gia tăng đáng ngại về số lượng thuốc quá liều được báo cáo.

Thuốc ivermectin thậm chí còn được chuyển cho các tù nhân tại một nhà tù ở tây bắc bang Arkansas để trị COVID-19, bất chấp những cảnh báo của liên bang. 

Hôm 1/9, nghệ sĩ hài kiêm nhà làm podcast nổi tiếng ở Mỹ, Joe Rogan, người phản đối vaccine COVID-19, thông báo ông ta có kết quả xét nghiệm dương tính với virus và đang dùng thuốc ivermectin để điều trị.

Việc sử dụng Ivermectin cho điều trị COVID-19 đã được quảng bá bởi các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, những người dẫn chương trình talk-show bảo thủ và một số bác sĩ, thông qua các phương tiện truyền thông xã hội tới hàng triệu người Mỹ vẫn đang phản đối tiêm chủng. Phương pháp này cũng đã được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước khác, trong đó có Ấn Độ và Brazil.

Trong tuần này, các tổ chức nghề nghiệp của các bác sĩ và dược sĩ Mỹ đã kêu gọi “chấm dứt ngay lập tức” việc sử dụng các loại thuốc chưa được nghiên cứu cho điều trị COVID-19.

Hiệp hội Y khoa Mỹ và hai tổ chức của các dược sĩ cho biết: “Chúng tôi đang kêu gọi các bác sĩ, dược sĩ và những người kê đơn thuốc khác, những chuyên gia chăm sóc sức khoẻ đáng tin cậy trong cộng động, cảnh báo bệnh nhân không sử dụng ivermectin ngoài chỉ định và hướng dẫn được FDA chấp thuận”.

Hiện nay, các nghiên cứu lớn đang được tiến hành ở Mỹ và các nước khác để xác định xem liệu thuốc ivermectin có bất kỳ tác dụng nào trong việc ngăn ngừa hoặc làm giảm COVID-19 hay không.

Lời kêu gọi mới nhất được đưa ra sau những cảnh báo tương tự từ các cơ quan quản lý liên bang và tiểu bang ở Mỹ, những người đang theo dõi các phản ứng phụ và tình trạng nhập viện liên quan đến loại thuốc này.

Bang Louisiana và Washington đã đưa ra cảnh báo sau khi số cuộc gọi đến các trung tâm kiểm soát chất độc tăng lên. Một số cửa hàng cung cấp thức ăn chăn nuôi thậm chí còn hết thuốc do người dân mua thuốc thú y về dùng thử điều trị COVID-19.

Randy McDonough, một dược sĩ ở Iowa City, bang Iowa, cho biết: “Hiện tại không có bất kỳ bằng chứng xác đáng nào cho thấy ivermectin là một phương pháp tốt để điều trị hoặc ngăn ngừa COVID-19”.

Ivermectin được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt để điều trị nhiễm giun đũa và các loại ký sinh trùng nhỏ khác ở người và động vật như bò, ngựa và chó. Thuốc dạng viên được sử dụng cho ký sinh trùng bên trong, trong khi thuốc mỡ được sử dụng để điều trị chấy và các bệnh nhiễm trùng da khác. Hoạt chất của thuốc làm tê liệt giun và giết chết ấu trùng của chúng.

FDA đã nỗ lực bác bỏ các thông tin trên mạng cho rằng, những phiên bản mạnh dùng cho động vật của thuốc ivermectin có thể giúp trị COVID-19.

“Dùng liều lượng lớn loại thuốc này rất nguy hiểm và có thể gây ra tác hại nghiêm trọng”, FDA cảnh báo trong một cuộc tư vấn công khai. Cơ quan này cho biết thuốc có thể gây buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, co giật, mê sảng và thậm chí tử vong.

Tiến sĩ David Boulware tại Đại học Minnesota cho biết tác dụng phụ của thuốc là nhẹ khi dùng gấp hai hoặc thậm chí ba lần so với liều thông thường dành cho người. Nhưng các công thức thuốc dành cho động vật trang trại có thể chứa liều lượng gấp 1.000 lần liều an toàn cho con người.

Boulware, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, cũng cho biết: “Rất dễ để sử dụng ở mức độ độc hại. Liều thuốc dành cho một con ngựa nặng 900kg chắc chắn có thể khiến người ta bị ốm hoặc nhập viện vì nhiễm độc.”

Boulware cho biết ở Mỹ ông chỉ kê đơn ivermectin cho bệnh nhân vài năm một lần, và thường xuyên hơn khi làm việc ở những quốc gia có bệnh ký sinh trùng đường ruột phổ biến. Nhưng ông và các chuyên gia khác đã được cảnh báo về sự gia tăng bùng nổ kê đơn thuốc ivermectin ở Mỹ hiện nay.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) vào giữa tháng 8, các hiệu thuốc ở nước này đã bán ra 88.000 đơn ivermectin hàng tuần, tăng gấp 24 lần so với mức trước dịch. Trong khi đó, các trung tâm kiểm soát chất độc của Mỹ chứng kiến sự gia tăng gấp 5 lần các cuộc gọi khẩn cấp liên quan đến thuốc, với một số sự cố phải nhập viện.

CDC đã trích dẫn trường hợp một người đàn ông uống thuốc ivermectin dạng tiêm dành cho gia súc. Ông ta bị ảo giác, lú lẫn, run rẩy và các phản ứng phụ khác trước khi phải nhập viện trong 9 ngày

Tổ chức Y tế Thế giới, Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) và các chuyên gia y tế khác cũng đã khuyến cáo không nên sử dụng ivermectin bên ngoài các nghiên cứu được kiểm soát cẩn thận trên bệnh nhân. Một hội đồng của NIH nhận thấy “không đủ bằng chứng” cho thấy thuốc chống lại COVID-19, đồng thời kêu gọi các thử nghiệm lớn hơn.

Các chuyên gia lưu ý rằng nghiên cứu ban đầu trong phòng thí nghiệm cho thấy ivermectin làm chậm quá trình nhân lên của SARS-CoV-2 khi được phát triển trong tế bào khỉ. Nhưng những nghiên cứu như vậy không hữu ích để đánh giá hiệu quả thực tế ở người. Họ cũng lưu ý rằng nghiên cứu khác cho thấy loại thuốc này sẽ cần được cung cấp ở mức gấp 100 lần liều tiêu chuẩn để có tác dụng kháng virus ở người.

NIH hiện đang nghiên cứu thuốc ivermectin trong một thử nghiệm lớn so sánh với nhiều loại thuốc khác để xác định liệu chúng có tác dụng chống lại COVID-19 hay không. Họ kêu gọi những người quan tâm đến ivermectin có thể tham gia những nghiên cứu như vậy để “không làm hại chính mình và cung cấp cho cộng đồng những kiến thức cần biết cho thấy thuốc có hay không có hiệu quả”.