Khung cảnh mất điện vào buổi tối tại một toà nhà ở Ukraire do cắt điện luân phiên. Ảnh: Getty Images via NYT
Bật chiếc đèn pin mờ ảo để soi đường trong khu cầu thang không lọt nổi một bóng điện, cô Margaryta Zakharchuk phải bế con tự đi bộ lên tầng 12 vì thang máy không hoạt động do mất điện.
Cô là một trong hàng triệu người Ukraine phải chật vật thích nghi với cuộc sống giữa một đợt nắng nóng kỷ lục đang thiêu đốt Ukraine kết hợp với tình trạng cắt điện thường xuyên khiến những đồ gia dụng làm mát trong nhà như điều hoà và tủ lạnh trở nên vô dụng.
“Điều đầu tiên thay đổi là chúng tôi không nấu ăn nhiều nữa. Thứ hai, chúng ta không thể bảo quản sản phẩm lâu trong tủ lạnh, thực phẩm ăn nhẹ hay sữa đông cho trẻ sẽ nhanh hỏng. Chỉ sang ngày thứ 2 hoặc thứ 3, chúng không còn ăn được nữa. Đó là lý do tại sao chúng tôi chỉ mua thực phẩm có thể ăn hôm nay hoặc ngày mai”, bà mẹ Zakharchuk chia sẻ.
Theo hãng tin Reuters, đài quan sát địa vật lý trung ương Ukraine ngày 16/7 cho biết mức nhiệt độ ghi nhận trong một ngày trước đó đã đạt mức cao kỷ lục 34,1 độ C. Cơ quan này cũng dự báo nhiệt độ trong ngày 16/7 thậm chí còn cao hơn nữa.
“Trong đợt nắng nóng này, chúng tôi không thể sử dụng điều hòa. Chúng tôi đang cố gắng sống sót bằng cách tắm thường xuyên. Chúng tôi cho trẻ tắm hoặc cố gắng ra ngoài công viên nếu có thể”, cô Zakharchuk nói.
Trong khi đó, đối với các chủ cửa hàng như cô Viktoriia, họ phải đối mặt với việc chi phí tăng cao do chạy máy phát điện và thất thoát sản phẩm.
“Chúng tôi rất mệt mỏi và gặp nhiều khó khăn. Mỗi ngày, chúng tôi phải chịu cảnh mất điện từ 6 đến 8 tiếng. Kem và sữa trong cửa hàng tan chảy, nên chúng tôi cũng không nhập nhiều những thực phẩm đó về”, Viktoriia cho hay.
Nắng nóng cùng tình trạng cắt điện luân phiên còn ảnh hưởng đáng kể tới những ngành kinh tế rộng lớn hơn.
Các nhà dự báo thời tiết cho biết năng suất thu hoạch vụ muộn có thể giảm tới 30% ở các khu vực miền Trung, miền Nam và miền Đông Ukraine.
Nhà điều hành lưới điện của đất nước đã thông báo ngừng cấp điện khẩn cấp mới cho một số người tiêu dùng ở 7 khu vực trong tổng số 24 khu vực sau sự cố thiết bị.
Bộ năng lượng cũng đã kêu gọi người tiêu dùng tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu việc sử dụng các thiết bị điện mạnh để bảo vệ lưới điện.
Hệ thống điện của Ukraine bị hư hại sau một vụ tấn công hồi tháng 3. Ảnh: Getty Images via Politico
Từ đầu tháng 6, nhà điều hành lưới điện của Ukraine đã tiến hành việc cắt điện luân phiên do những hư hại trong cơ sở hạ tầng vì các cuộc tấn công của lực lượng Nga.
Trong những tháng gần đây, Moskva tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái nhằm vào các nhà máy điện và trạm biến áp của Ukraine đã khiến cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này gặp tổn hại nghiêm trọng.
Do đó, chính quyền Ukraine đã ra lệnh cắt điện luân phiên trên toàn quốc, một biện pháp quyết liệt hơn so với các đợt cắt điện khu vực và đột xuất mà nhiều vùng trên đất nước đã phải trải qua vào đầu mùa xuân.
Theo tờ New York Times, ông Volodymyr Kudrytskyi, người đứng đầu công ty điều hành điện lực quốc gia Ukraine Ukrenergo, cho biết tình trạng thiếu điện mà nước này phải đối mặt “ở mức độ khá nghiêm trọng”. Ông Kudrytskyi lo ngại tình trạng thiếu điện không chỉ dừng lại ở việc khiến người dân khó khăn trong mùa hè mà còn có thể gây ra những nguy cơ chết người nhiều hơn vào mùa đông tới.
Hiện tại, tình trạng mất điện trên diện rộng ở Ukraine đã làm dấy lên mối lo ngại về điều gì sẽ xảy ra khi thời tiết lạnh giá kéo đến, khi việc sử dụng các thiết bị sưởi ấm là cầnn thiết nhưng lại làm tăng tải cho hệ thống năng lượng. Các chuyên gia đã cảnh báo rằng các nhà máy điện đã bị hư hại quá nặng và không thể sửa chữa trước khi nhiệt độ xuống dưới 0 độ vào khoảng tháng 12 - một điều kiện nhiệt độ khiến những người dễ bị tổn thương có thể đối mặt với nguy cơ mất mạng.
Olena Lapenko, chuyên gia an ninh năng lượng tại DiXi Group, một cơ quan nghiên cứu của Ukraine, từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn: “Tình hình thậm chí còn tồi tệ hơn năm ngoái”, ám chỉ đến mùa đông 2022-2023 khi Nga tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Bà Lapenko ước tính ngay cả khi nhiệt độ vừa phải và không có cuộc tấn công mới nào của Nga vào lưới điện, Ukraine sẽ thiếu hụt đến 1,3 gigawatt trong giờ tiêu thụ cao điểm mùa hè. Con số này chiếm khoảng 1/10 mức tiêu thụ năng lượng trong giờ cao điểm.
Từ tháng 10/2022 đến tháng 3/2023, các cuộc tấn công bằng tên lửa của Moskva đã làm tê liệt một nửa lưới điện của Ukraine. Khi đó, người dân thủ đô Kiev phải dựa vào đèn pin sinh hoạt và lên kế hoạch sơ tán khỏi thành phố. Ukraine sống sót sau các cuộc tấn công nhờ vào hệ thống phòng không được phương Tây chuyển giao và các kỹ sư làm việc suốt ngày đêm để sửa chữa các thiết bị quan trọng.
Nhưng chiến dịch gần đây nhất của Nga nhằm vào lưới điện bắt đầu vào cuối tháng 3 có sức tàn phá nặng nề hơn trước vì Moskva đã cải thiện chiến thuật.
Các chuyên gia năng lượng ước tính Ukraine đã mất khoảng một nửa công suất sản xuất điện kể từ khi xung đột nổ ra. Hầu hết các nhà máy nhiệt điện và thủy điện của đất nước đã bị phá hủy, điều này đang đặt ra một vấn đề lớn vì chúng cung cấp thêm công suất phát điện cần thiết để đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ tiêu thụ cao điểm.