Zhao Xinli nhớ lại cảm giác hoang mang và bối rối về kế hoạch nghề nghiệp trong tương lai của mình khi chuẩn bị tốt nghiệp hồi tháng 5 vừa rồi. Học chuyên ngành lịch sử, Zhao Xinli nhận được lời mời làm một công việc “hoàn toàn không liên quan gì” đến ngành học của bản thân và thấy rất khó khăn để đưa ra quyết định. Mặc dù không muốn phải đảm nhận một vị trí nhàm chán, nhưng cô cũng biết rằng thị trường việc làm đang cạnh tranh khốc liệt nên có thể là một sai lầm lớn nếu cứ chờ đợi một lời đề nghị tốt hơn.
Cô gái 22 tuổi đã cố gắng xin lời khuyên từ các bạn cùng lớp, giáo viên và cả hàng loạt trang web, nhưng có vẻ không có cách nào là hữu ích. Tình cờ một ngày khi lướt qua ứng dụng xã hội Xiaohongshu, Zhao Xinli tình cờ thấy một quảng cáo về dịch vụ mà cô chưa từng biết đến trước đây: Huấn luyện viên cuộc sống (Life Coaches).
Sau khi đăng ký và nhận tư vấn, huấn luyện viên cuộc sống đã giúp Zhao Xinli nhìn nhận vấn đề và thúc đẩy cô đưa ra những quyết định. Zhao Xinli quyết định nhận công việc đã được đề nghị trước đó, cô nói: “Tôi nhận ra rằng mình không nên chỉ nghĩ vào thứ gọi là ‘công việc lý tưởng’ ngay từ lần đầu tiên, mà tập trung vào việc tích luỹ kinh nghiệm và khám phá điểm mạnh của bản thân để chuẩn bị cho công việc tiếp theo”.
Nhiều sinh viên Trung Quốc hoang mang với định hướng nghề nghiệp sau khi rời ghế nhà trường. Ảnh: VCG
Năm 2023, số lượng sinh viên tốt nghiệp ở Trung Quốc được dự kiến đạt mức kỷ lục gần 11,6 triệu, nhưng tình trạng việc làm thì đang khan hiếm trong thời điểm nền kinh tế vẫn đang phục hồi sau đại dịch COVID-19. Trong môi trường cạnh tranh cao này, việc có kế hoạch nghề nghiệp rõ ràng có thể là một lợi thế rất lớn. Tuy nhiên, nhiều sinh viên Trung Quốc cũng phàn nàn về việc các trường đại học trong nước thiếu các lớp định hướng nghề nghiệp chất lượng. Điều này đã mở ra cánh cửa cho ngành huấn luyện cuộc sống.
Trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc, có rất nhiều bài đăng của những người trẻ chia sẻ kinh nghiệm, tư vấn cuộc sống cũng như kể về hành trình trở thành huấn luyện viên cuộc sống của họ. Không rõ chính xác có bao nhiêu huấn luyện viên cuộc sống ở đất nước tỉ dân, nhưng ngành này dường như đang phát triển nhanh chóng. Số lượng huấn luyện viên cuộc sống từ Trung Quốc đăng ký với Liên đoàn Huấn luyện Quốc tế đã tăng từ 346 lên 1.383, gấp bốn lần từ năm 2017-2022 (trên thực tế, số lượng huấn luyện viên hành nghề có thể còn lớn hơn nhiều, vì ngành này được quản lý lỏng lẻo và hầu hết các chuyên gia hành nghề mà không có giấy phép).
Nghề huấn luyện viên cuộc sống phát triển mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội. Ảnh: Xiaohongshu
Jiang Zhou tìm đến huấn luyện viên cuộc sống khi kế hoạch cuộc đời bỗng đổ bể ở tuổi 26. Anh tốt nghiệp thạc sĩ tài chính ở Hà Lan và hi vọng có thể định cư, nhưng vì không tìm được công việc phù hợp, Jiang Zhou đành về lại Trung Quốc. Trong lúc đang cảm thấy “lạc lõng” và không biết phải làm gì tiếp theo, Jiang Zhou được bạn bề đề nghị thử nói chuyện với một huấn luyện viên cuộc sống.
Cuối cùng, sau khi thử qua 4 huấn luyện viên với hình thức thử miễn phí lần đầu (những buổi chính thức sau có giá lên tới hơn 1,6 triệu mỗi giờ), Jiang Zhou nhận xét đây là một trải nghiệm tuyệt vời và tin rằng các buổi học đã giúp anh ấy tìm ra con đường mới trong cuộc sống.
He Yuqi - một người làm nghề Digital Marketing cũng ghi nhận huấn luyện viên cuộc sống đã thay đổi quan điểm của cô. Người phụ nữ 30 tuổi lần đầu tiên tìm kiếm sự giúp đỡ vào cuối năm 2022, khi cảm thấy sự nghiệp của mình đã đi vào bế tắc. Sau 6 năm làm việc với người chủ ở Thượng Hải, He Yuqi nhận thấy dường như không có lộ trình rõ ràng cho việc được thăng chức hay thậm chí là tăng lương. Tuy nhiên, cô cũng sợ phải thay đổi công việc vào thời điểm nhiều công ty công nghệ đang sa thải nhân viên.
Sau 12 buổi huấn luyện, He nói rằng cô cảm thấy tình trạng của mình đã tốt hơn và cho rằng đây là một khoản đầu tư vô cùng xứng đáng. Thay vì đưa ra những lời khuyên cụ thể, huấn luyện viên giúp cô nhìn nhận lại về những vấn đề của bản thân.
Tuy nhiên không phải ai cũng cảm thấy bị thuyết phục bởi các huấn luyện viên cuộc sống. Zeng Jiaqi (25 tuổi) đến từ Bắc Kinh, đã có một trải nghiệm đáng thất vọng với huấn luyện viên cuộc sống vào đầu năm nay. Cô gái trẻ muốn tìm kiếm lời khuyên về cách phát triển sự nghiệp của mình, nhưng cô cảm thấy dường như huấn luyện viên không thể mang đến hướng dẫn thực tế mà cô cần. Zeng quyết định không tiếp tục tập luyện với huấn luyện viên nữa mà sẽ tự mình giải quyết mọi vấn đề.
Zeng cho biết: “Dịch vụ huấn luyện cuộc sống cũng rất tốn kém, nên nếu không giúp ích gì thì tôi thấy không cần phải tiếp tục sử dụng nó”.
Hội chợ việc làm dành cho sinh viên tốt nghiệp đại học ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam ngày 22/9/2023. Ảnh: VCG
Đối với các huấn luyện viên cuộc sống, thế hệ sinh viên mới tốt nghiệp Trung Quốc thường là nhóm khách hàng khó phục vụ. Scarlett Huo, một huấn luyện viên cuộc sống được chứng nhận có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết, hầu hết khách hàng của cô đều ở độ tuổi từ 25 đến 30 và muốn được giúp đỡ trong quá trình chuyển đổi nghề nghiệp.
"Một trong những vấn đề mà giới trẻ ngày nay phải đối mặt là họ tiếp cận được quá nhiều thông tin, hoang mang với những lời khuyên nghề nghiệp, đầy những kế hoạch lớn lao nhưng lại có rất ít kỹ năng", Huo giải thích.
Trong khi đó, các cố vấn nghề nghiệp ở trường đại học nói rằng họ đang nhận thấy nhu cầu về dịch vụ của mình ngày càng tăng cao hơn bao giờ hết. Yang Mingyu (26 tuổi), người từng là cố vấn tại một trường đại học có trụ sở tại Thượng Hải từ năm 2019, nói rằng sinh viên ngày nay bắt đầu lập kế hoạch cho tương lai sớm hơn các thế hệ trước.
Thời điểm Yang Mingyu còn học đại học, anh thấy hầu hết sinh viên không bận tâm nghĩ về nghề nghiệp của mình cho đến những năm cuối cấp. Tuy nhiên, hiện nay các sinh viên năm hai thường đến gặp anh với những kế hoạch chắc chắn đã chuẩn bị sẵn.
Yang nói: "Tôi nghĩ môi trường việc làm việc hiện tại buộc họ phải lên kế hoạch sớm hơn".