Ông Donald Trump (giữa) tại lễ nhậm chức Tổng thống thứ 47 của Mỹ, ở Washington, D.C, ngày 20/1/2025. Ảnh: AP/TTXVN
Trong bài phát biểu nhậm chức ngày 20/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây bất ngờ khi hoàn toàn không đề cập đến Ukraine - một quốc gia mà ông từng cam kết sẽ mang lại hòa bình trong vòng 24 giờ sau khi trở lại Nhà Trắng. Thay vào đó, ông chỉ đưa ra tuyên bố chung chung về vai trò "người gìn giữ hòa bình" của mình.
"Chúng ta sẽ đo lường thành công không chỉ bằng những trận chiến chúng ta giành chiến thắng mà còn bằng những cuộc chiến chúng ta chấm dứt và quan trọng nhất là những cuộc chiến chúng ta không bao giờ tham gia", ông Trump phát biểu, nhấn mạnh rằng "di sản đáng tự hào nhất" của ông sẽ là trở thành "người gìn giữ hòa bình và thống nhất".
Sự im lặng đó càng trở nên đáng chú ý khi ông Trump đã nhiều lần đề cập đến các quốc gia và vùng lãnh thổ khác như Panama, Trung Quốc, Mexico, Israel và thậm chí cả Sao Hỏa, nhưng lại bỏ qua hoàn toàn vấn đề Ukraine và Nga. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi về chiến lược của tân Tổng thống Mỹ đối với cuộc xung đột này.
Theo các chuyên gia, có hai cách giải thích chính cho sự im lặng trên. Thứ nhất, có thể khi đã nắm quyền hành pháp thực sự, ông Trump không muốn đưa ra những bình luận liên tục về lập trường và thời gian biểu chấm dứt giao tranh. Đây được xem là lý do hợp lý nhất, bởi nhiệm vụ này đủ khó khăn mà không cần thêm áp lực từ những kỳ vọng về mốc thời gian.
Giải thích thứ hai là ông Trump đã nhận ra độ phức tạp của vấn đề và khả năng chấm dứt xung đột nhanh chóng nằm ngoài tầm với. Điều này có thể dẫn đến việc ông chấp nhận một quá trình kéo dài và phức tạp hơn, thậm chí có thể phù hợp với kỳ vọng của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc Mỹ và đồng minh sẽ dần mất kiên nhẫn với cuộc xung đột.
Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã chúc mừng ông Trump trở lại cương vị tổng thống, đồng thời nhấn mạnh rằng chính sách "hòa bình thông qua sức mạnh" của ông Trump có thể mang lại cơ hội đảm bảo hòa bình công bằng. Tuy nhiên, Ukraine vẫn tỏ ra thận trọng do những phát biểu trước đây của ông Trump về NATO và thái độ thân thiện của ông với Tổng thống Putin.
Đáng chú ý, ông Trump đã bổ nhiệm Keith Kellogg, một tướng Mỹ đã nghỉ hưu, làm đặc phái viên về Ukraine và Nga. Ông Kellogg đã đề xuất một kế hoạch hòa bình bao gồm việc đóng băng tiền tuyến, hoãn việc Ukraine gia nhập NATO và triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu tại Ukraine. Kế hoạch này cũng đề xuất tiếp tục viện trợ quân sự và đảm bảo an ninh của Mỹ cho Kiev, mặc dù có thể dỡ bỏ một phần lệnh trừng phạt đối với Nga.
Trong khi đó, các cố vấn của ông Trump đang xây dựng chiến lược trừng phạt tập trung vào ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga. Ông Trump cũng kêu gọi các nhà lãnh đạo châu Âu đóng vai trò tích cực hơn trong việc ngăn chặn hành động tấn công của Nga, bao gồm triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình và gây sức ép để Trung Quốc tác động đến Nga thông qua các biện pháp thương mại.
Mặc dù vậy, Moskva đã bác bỏ những tín hiệu của ông Trump là "chưa có căn cứ" và vẫn kiên quyết yêu cầu Ukraine nhượng bộ lãnh thổ cũng như từ bỏ ý định gia nhập NATO. Putin tuy bày tỏ mong muốn đối thoại nhưng vẫn kiên định với lập trường trên.
Các quan chức thân cận với ông Trump khẳng định viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine sẽ tiếp tục, với mục tiêu giúp Kiev đàm phán từ vị thế mạnh hơn. Tuy nhiên, sự im lặng đáng chú ý trong bài phát biểu nhậm chức có thể báo hiệu một cách tiếp cận thận trọng hơn của ông Trump đối với cuộc xung đột này, khác xa so với những tuyên bố mạnh mẽ trong chiến dịch tranh cử của ông.