Du khách xem những bức ảnh của ngôi trường trước thảm họa được trưng bày tại đống đổ nát của trường tiểu học Okawa ở Ishinomaki, Nhật Bản. Ảnh: xinhuanet.com
Nằm bên bờ sông Kitakami và chỉ cách bờ biển khoảng 4 km, đầu giờ chiều 11/3 của 10 năm trước, trường tiểu học Okawa là một trong những nơi đầu tiên bị sóng thần chồm tới bủa vây. Dù các em học sinh và các giáo viên đều đã được sơ tán tới ngọn đồi gần đó, nhưng cuối cùng chỉ có 34 em trong tổng số 108 em và 1 trong số 11 giáo viên thoát khỏi tầm với của cơn sóng hung hãn.
Ngày nay, tại địa điểm này, trên tấm bảng hướng dẫn, những dòng thông tin ghi rõ trận động đất xảy ra lúc 14:46 ngày 11/3/2011 và sóng thần ập đến ngôi trường khoảng 51 phút sau đó.
Người giáo viên duy nhất còn sống sót chia sẻ ngôi trường này vốn được thiết kế làm địa điểm tạm trú của địa phương trong trường hợp xảy ra thiên tai. Ngay khi có động đất, tất cả các em học sinh đã được hướng dẫn chạy ra khỏi tòa nhà và đợi ở dưới sân chơi. Sau khi có cảnh báo sóng thần, các em cũng bắt đầu được đưa đi sơ tán tới ngọn đồi ở phía Nam của ngôi trường, nhưng cơn sóng dữ cao tới 8,6 m đã chồm tới lưng đồi nhấn chìm những nỗ lực cuối cùng.
Tháng 3/2016, Thị trưởng thành phố Ishinomaki, Hiroshi Kameyama, đã đề nghị đưa trường tiểu học Okawa vào diện địa điểm tưởng niệm để nhắc nhở các thế hệ sau về sự nguy hiểm của động đất và sóng thần, để nâng cao cảnh giác và để nghiên cứu về các bài học kinh nghiệm ứng phó thảm họa. Hiện chính quyền địa phương đang cho xây dựng nhà tưởng niệm ở phía đối diện của ngôi trường. Trong khi đó, một công viên chủ đề ứng phó thảm họa cũng sẽ được xây dựng xung quanh nền đất của ngôi trường.
Trận động đất cách đây một thập kỷ có độ lớn lên tới 9 đi kèm các đợt sóng thần khổng lồ đã tàn phá khu vực Đông Bắc Nhật Bản (Tohoku), khiến 19.729 người thiệt mạng và 2.559 người mất tích (tính đến tháng 10/2020). Thảm họa kép này là tác nhân trực tiếp gây ra cuộc khủng hoảng hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử Nhật Bản.
Theo thống kê của Cơ quan Tái thiết của Nhật Bản, động đất đi kèm các đợt sóng thần khổng lồ đã hủy hoại hoàn toàn hơn 121.996 ngôi nhà và làm hư hại hơn 1 triệu ngôi nhà khác, đồng thời phá hủy cho hệ thống đường sá giao thông và cơ sở hạ tầng của nhiều địa phương trong khu vực này.