Các nhà nghiên cứu đã theo dõi 11.000 cây ở khu vực Đông Bắc bang Queensland trong suốt 49 năm (từ 1971-2019), tạo nên một bộ dữ liệu giám sát rừng lâu dài và toàn diện nhất thế giới. Qua đó, họ phát hiện ra rằng các khu rừng này đã vượt qua một ngưỡng khí hậu quan trọng.
Giáo sư danh dự David Karoly thuộc Đại học Melbourne cảnh báo, các tính toán về mức cắt giảm khí thải cần thiết để đạt mục tiêu Thỏa thuận Paris có thể sai lệch. Trong những thập niên đầu, rừng hoạt động như một bể chứa carbon - hấp thụ nhiều hơn lượng thải ra. Tuy nhiên, vào khoảng năm 2000, xu hướng này đảo ngược, rừng bắt đầu phát thải carbon nhiều hơn lượng hấp thụ.
Tác giả chính của nghiên cứu, bà Hannah Carle (Đại học Western Sydney) cho biết rừng hấp thụ carbon khi cây phát triển và thải ra carbon khi cây chết hoặc phân rã. Khi phân tích lượng carbon tích tụ và mất đi trong thân và cành cây, các nhà nghiên cứu nhận thấy sự cân bằng này đã thay đổi rõ rệt, nguyên nhân chính là tỷ lệ cây chết tăng cao theo thời gian.
Hai sự kiện được xác định có tác động mạnh là đợt hạn hán El Niño nghiêm trọng năm 1998 và cơn bão Larry năm 2006. Bà Carle giải thích, cây thường chết sau khi trải qua những điều kiện bất lợi như bão, bị sâu bệnh tấn công. Những mối nguy đó làm cây yếu dần và một đợt hạn hán sau đó có thể khiến nó chết hẳn. Bên cạnh đó, nhiệt độ tăng cao cực đoan và thiếu nước nghiêm trọng – đều do tình trạng nóng lên toàn cầu - là những yếu tố chính dẫn đến hiện tượng cây chết hàng loạt.
Các nhà khoa học cũng lưu ý rằng tình trạng tương tự đã được ghi nhận ở rừng Amazon, nơi rừng mưa có thể đang tiến gần đến “điểm tới hạn”. Tuy nhiên, khác với Amazon bị tàn phá nặng nề do phá rừng và khai thác đất, các khu rừng ở bang Queensland hầu như không bị con người can thiệp.
Chính phủ Liên bang Australia đã cam kết cắt giảm 62–70% lượng khí thải vào năm 2035 (so với mức năm 2005). Tuy nhiên, Giáo sư Karoly cho rằng những phát hiện mới này đặt ra nghi vấn lớn về khả năng đạt được mục tiêu đó. Từ trước đến nay, các nhà khoa học vẫn ước tính rằng khoảng 25% lượng CO₂ phát thải toàn cầu được cây cối và thảm thực vật hấp thụ, trong đó rừng mưa nhiệt đới đóng vai trò quan trọng bậc nhất. Rừng mưa vốn hấp thụ nhiều CO₂ hơn bất kỳ hệ sinh thái đất liền nào khác. Nếu chúng chuyển sang phát thải, đó là tín hiệu cảnh báo sớm cho các khu vực khác như Nam Mỹ, Ấn Độ và Đông Nam Á.
Đồng tình với ý kiến trên, bà Carle cho rằng tình trạng biến đổi khí hậu do con người gây ra đã ảnh hưởng đến cả những hệ sinh thái nguyên vẹn nhất, làm giảm khả năng của chúng trong việc giúp con người chống lại biến đổi khí hậu.
Giáo sư Karoly kêu gọi chính phủ xem xét lại các mô hình khí hậu để xác định liệu Australia có còn khả năng đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 hay không. Ông nhấn mạnh carbon do rừng phát thải không phải là ô nhiễm theo nghĩa truyền thống. Nó không gây bệnh phổi hay hen suyễn như khói công nghiệp hay khí thải xe cộ. Tuy nhiên, đó là ô nhiễm khí hậu vì nó góp phần làm Trái Đất nóng lên nhanh hơn.
Nghiên cứu này không chỉ là lời cảnh báo đối với Australia, mà còn là hồi chuông báo động đối với toàn cầu khi chỉ ra rằng ngay cả những khu rừng nguyên sinh nhất cũng không còn miễn nhiễm trước tác động của biến đổi khí hậu.