Xe chở hàng cứu trợ bị phá hủy sau cuộc không kích tại thị trấn Orum al-Kubra, Aleppo, Syria ngày 20/9. Ảnh: AFP/TTXVN |
Theo phóng viên TTXVN tại New York, Mỹ, phát biểu trước HĐBA LHQ, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon nhấn mạnh bi kịch Syria là nỗi hổ thẹn của HĐBA LHQ. Hơn 300.000 người Syria đã bị sát hại, nửa dân số của quốc gia này không còn nhà cửa và hầu hết hạ tầng cơ sở bị phá hủy. Trong bối cảnh đó, ông khẳng định cần phải khôi phục lệnh ngừng bắn tại Syria vì đây là bước đi đầu tiên để cứu vãn thỏa thuận Mỹ-Nga nhằm chấm dứt cuộc chiến đã kéo dài 5 năm qua. Ông hối thúc các cường quốc thế giới ngay lập tức sử dụng ảnh hưởng của mình để giúp tái khởi động các cuộc hòa đàm giữa các phe phái ở Syria và tạo điều kiện để người dân Syria "đàm phán cách thức thoát khỏi địa ngục mà họ đang mắc kẹt". Ông cũng kịch liệt lên án vụ tấn công vào một đoàn xe cứu trợ của LHQ tại Syria cách đây 2 ngày.
Tại cuộc họp, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cáo buộc các máy bay chiến đấu của Nga và Syria hoạt động tại các khu vực phía Bắc Syria hôm 19/9, thời điểm đoàn xe cứu trợ của LHQ bị không kích. Ông yêu cầu phía Nga gây áp lực buộc chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad không triển khai các lực lượng không quân bay qua những khu vực do phe đối lập kiểm soát. Ông cho rằng những nỗ lực dàn xếp một giải pháp chính trị có thể được cứu vãn nếu như Moskva chịu trách nhiệm về những vụ không kích gần đây. Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ cho biết thêm Washington vẫn tin rằng sẽ tìm ra cách để chấm dứt tình trạng "nồi da nấu thịt" tại Syria.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov bác bỏ thông tin cho rằng các máy của Nga hoặc của Syria đã tiến hành vụ tấn công vào đoàn xe của LHQ đồng thời khẳng định trước HĐBA LHQ rằng sẽ không có chuyện các lực lượng chính phủ của ông Assad tiếp tục "đơn phương ngừng các hoạt động". Ông Lavrov nhắc lại rằng những đợt ngừng oanh tạc trước đó của quân chính phủ vô hình trung đã tạo cơ hội cho lực lượng nổi dậy tái vũ trang và củng cố căn cứ của mình. Ông cũng hối thúc các nước thành viên LHQ xem xét lại danh sách những tổ chức khủng bố bị loại khỏi lệnh ngừng bắn. Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga khẳng định nếu HĐBA LHQ nhất trí được một cách tiếp cận toàn diện và đa phương thì triển vọng chấm dứt các hoạt động thù địch mới có thể sáng sủa.
Phát biểu tại cuộc họp Hội đồng Bảo an LHQ về tình hình Syria, Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault đã đề xuất một cơ chế mới để giám sát thỏa thuận ngừng bắn tại Syria do Nga và Mỹ bảo trợ.
Phía Pháp mong muốn đề xuất này sẽ được các nước lớn thảo luận vào cuối tuần này. Hãng tin Reuters cho hay, theo văn bản tài liệu mà phía Pháp gửi tới các đại biểu tham dự cuộc họp, cơ chế giám sát mới đặt mục tiêu khôi phục lòng tin để đảm bảo cho tính bền vững của thỏa thuận ngừng bắn. Theo đó, cơ chế mới sẽ tập trung vào việc đảm bảo các bên chấp hành đầy đủ lệnh ngừng bắn cũng như thay thế lực lượng giám sát hiện tại bằng những nhóm chuyên gia tới từ các nước thuộc Nhóm tiếp xúc quốc tế về Syria (ISSG), gồm Mỹ, Nga, Iran, Saudi Arabia, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh và Pháp. Người đứng đầu nhóm chuyên gia này sẽ là một đại diện của Ban Tổng Thư ký LHQ, có trách nhiệm soạn thảo một báo cáo hàng tuần gửi ISSG và một báo cáo 2 tuần/lần gửi HĐBA LHQ. Cơ chế giám sát mới này cũng sẽ được dùng để giám sát hoạt động tiếp cận nhân đạo với dân thường tại Syria. Theo kế hoạch, nhóm ISSG sẽ nhóm họp vào ngày 23/9 sau khi có cuộc gặp ngắn hôm 20/9 vừa qua.
Cũng phát biểu tại phiên họp, Đại sứ Syria tại LHQ, ông Bashar al-Ja'afari tuyên bố chính phủ nước này sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán hòa bình mà "không có điều kiện tiên quyết và tuân theo những quyết định và nền tảng dẫn đến cuộc đối thoại này, nhằm đạt được một giải pháp chính trị do người dân Syria quyết định" mà sẽ đảm bảo sự toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Syria. Ông cũng khẳng định Syria "sẽ không trở thành Libya hay Iraq mới".