EU và Trung Quốc bắt tay giữa chiến tranh thương mại với Mỹ?

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu ngày càng gia tăng, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức tiếp cận Trung Quốc nhằm tìm kiếm sự hỗ trợ để đối phó với làn sóng hàng hóa Trung Quốc có thể tràn vào thị trường châu Âu sau động thái tăng thuế mạnh tay của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo thông tin từ trang Politico.eu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen ngày 8/4 đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường để thảo luận về việc "thiết lập cơ chế theo dõi khả năng chuyển hướng thương mại" nhằm đảm bảo mọi diễn biến đều được giải quyết thỏa đáng.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đã cam kết "chiến đấu đến cùng" với Mỹ sau khi chính quyền Tổng thống Trump đe dọa áp dụng mức thuế lên tới 104% đối với hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ. Điều này tạo ra một tình huống tương tự như trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, khi hàng hóa Trung Quốc bị chặn ở thị trường Mỹ nhanh chóng chuyển hướng sang các thị trường châu Âu.

Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng đối với các ngành công nghiệp vốn đã phải đối mặt với tình trạng dư thừa năng lực sản xuất toàn cầu, như thép, nhôm, ô tô điện và pin - những lĩnh vực mà EU đã từng chỉ trích Trung Quốc về chính sách trợ cấp mạnh tay.

"Bà Leyen nhấn mạnh vai trò quan trọng của Trung Quốc trong việc giải quyết tình trạng chuyển hướng thương mại có thể xảy ra do thuế quan", Ủy ban châu Âu cho biết trong thông báo về cuộc điện đàm. Bà Leyen còn nhấn mạnh "trách nhiệm của châu Âu và Trung Quốc, với tư cách là hai thị trường lớn nhất thế giới, trong việc hỗ trợ một hệ thống thương mại cải cách mạnh mẽ, tự do, công bằng và được xây dựng trên một sân chơi bình đẳng".

Chỉ một ngày trước khi diễn ra cuộc điện đàm này, người đứng đầu bộ phận thương mại của EU, Maroš Šefčovič, đã công bố việc thành lập một lực lượng đặc nhiệm châu Âu tại Luxembourg để giám sát hoạt động chuyển hướng thương mại. Quyết định này được đưa ra sau cuộc họp với 27 bộ trưởng thương mại của khối.

Động thái này cho thấy EU đang chuẩn bị các biện pháp phòng ngừa nếu sáng kiến ngoại giao với Trung Quốc không mang lại kết quả như mong đợi. Trong trường hợp đó, EU có thể sẽ phải áp dụng "biện pháp bảo vệ" - các mức thuế đặc biệt nhằm ngăn chặn dòng chảy thương mại đột ngột bị chuyển hướng từ Mỹ sang châu Âu.

Mối quan hệ thương mại giữa EU và Trung Quốc vốn đã căng thẳng trong nhiều năm qua. Brussels thường xuyên phản đối Bắc Kinh về các chính sách trợ cấp dành cho các ngành công nghiệp xuất khẩu, điều mà EU cho rằng tạo ra sự cạnh tranh không công bằng trên thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, trước mối đe dọa chung từ chính sách thương mại cứng rắn của Mỹ, hai bên dường như đang tìm cách hợp tác chặt chẽ hơn. Cuộc gọi giữa bà Leyen và ông Lý Cường đã bày tỏ mong muốn của cả hai bên trong việc duy trì một hệ thống thương mại toàn cầu ổn định và có trật tự.

Một thời điểm quan trọng để thúc đẩy sự phối hợp giữa hai bên sẽ là hội nghị thượng đỉnh EU - Trung Quốc dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới. Thông tin này được bà Leyen tiết lộ sau cuộc điện đàm với Thủ tướng Lý Cường, mặc dù trước đó đã có những đồn đoán về việc hội nghị có thể diễn ra vào tháng 5 năm nay.

Điều đáng chú ý là Ủy ban châu Âu dường như đã tương đối kín tiếng về thời điểm diễn ra hội nghị thượng đỉnh này, chỉ đề cập đến nó ở cuối bản ghi cuộc điện đàm. Khi được hỏi về thông tin này tại cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn chính của Ủy ban châu Âu Paula Pinho đã từ chối xác nhận ngày cụ thể nhưng xác nhận rằng tháng 7 "sẽ là ý tưởng".

Hội nghị thượng đỉnh này được kỳ vọng sẽ là cơ hội để hai bên thảo luận sâu hơn về các biện pháp phối hợp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Mỹ, đồng thời tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề thương mại song phương tồn tại lâu nay.