Cờ của Liên minh châu Âu (EU). Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 4/11, Liên minh châu Âu (EU) đang đứng trước thách thức chưa từng có khi phải đối mặt với khả năng xảy ra cuộc chiến thương mại trên hai mặt trận: một bên là cuộc "chiến tranh lạnh" đang diễn ra với Trung Quốc, và bên kia là nguy cơ "chiến tranh nóng" với Mỹ nếu ông Donald Trump tái đắc cử.
Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Ursula von der Leyen đang đối mặt với tình thế khó khăn này khi bước vào nhiệm kỳ thứ hai của mình. Điều đáng lo ngại là ông Trump đã công khai đe dọa sẽ áp thuế trừng phạt lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và từ 10-20% đối với các nước khác nếu ông tái đắc cử.
"Chúng ta cần tránh chiến tranh thương mại và những cú sốc từ cả hai phía", một quan chức EU chia sẻ trong điều kiện giấu tên. Quan chức này nhấn mạnh EU đã phải chịu đựng quá nhiều thách thức, từ đại dịch COVID-19 đến cuộc xung đột Nga - Ukraine.
Trước mắt, EU đang tập trung đối phó với thách thức từ Trung Quốc. Mới đây, Brussels đã áp thuế lên đến 35% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, sau khi phát hiện các nhà sản xuất nước này "được hưởng trợ cấp nhà nước không công bằng". Đáp lại, Bắc Kinh đã có động thái trả đũa, bằng cách điều tra về rượu mạnh, thịt lợn và sữa của châu Âu.
Đến ngày 4/11, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết đã đệ đơn kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), phản đối các biện pháp chống trợ cấp của Liên minh châu Âu (EU) đối với xe điện do nước này sản xuất.
Bộ trưởng Thương mại Pháp Sophie Primas nhấn mạnh: "Tôi không muốn tham gia vào một cuộc chiến thương mại leo thang với Trung Quốc. Chúng ta cần tránh sự leo thang này, nhưng đồng thời cũng cần thể hiện sức mạnh của mình".
Trong khi đó, các trợ lý hàng đầu của bà von der Leyen đang gấp rút chuẩn bị các kịch bản đối phó nếu ông Trump thắng cử và phát động cuộc chiến thương mại toàn diện. Các cuộc họp đã thảo luận về việc Washington có thể rút hỗ trợ quân sự cho Ukraine và mức độ tăng thuế quan.
Tuy nhiên, một kịch bản khác cũng được các chuyên gia cân nhắc. Giáo sư Henry Gao từ Đại học Quản lý Singapore cho rằng các đe dọa của ông Trump có thể chỉ là chiến thuật đàm phán, nhằm buộc EU tham gia liên minh kiềm chế Trung Quốc. Điều này đã từng xảy ra trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, khi Mỹ, EU và Nhật Bản hợp tác để kiểm soát các hoạt động thương mại của Bắc Kinh.
Cựu đại diện thương mại Mỹ tại châu Âu Dan Mullaney nhận định: "Chúng ta chắc chắn đang ở thời điểm quan trọng liên quan đến chính sách thương mại và thuế quan. Hành động của EU đối với xe điện không nên thúc đẩy một cuộc trả đũa thương mại, vì về cơ bản đây là một công cụ phòng vệ thương mại mà tất cả chúng ta đã sử dụng trong nhiều thập kỷ".
Hiện tại, EU vẫn đang theo đuổi chiến lược kiểm soát thiệt hại, tuân thủ các quy tắc của WTO trong khi hai đối tác thương mại chính đang căng thẳng. Brussels thậm chí đang cố gắng đàm phán với Trung Quốc về một thỏa thuận đặt ra mức giá tối thiểu để tránh việc áp dụng thuế quan mới.
Một điều đáng chú ý là chính quyền Biden cũng đã tăng thuế đối với xe điện Trung Quốc lên tới 100% vào tháng 5 năm nay, khiến mức thuế 35% của EU có vẻ khá khiêm tốn. Điều này cho thấy, bất kể ai thắng cử ở Mỹ, Trung Quốc vẫn sẽ là đối thủ chính, nhưng với ông Trump, điều này có thể gây tổn hại nghiêm trọng hơn đến quan hệ xuyên Đại Tây Dương.