Ảnh minh họa. Nguồn: NYT
Từ các boongke kim loại đơn giản đến những biệt thự ngầm xa hoa, thị trường này đang thu hút chú ý toàn cầu. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng sở hữu hầm trú ẩn không đảm bảo an toàn tuyệt đối trong một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Xu hướng xây dựng hầm trú ẩn hạt nhân
Bernard Jones Jr. và vợ, Doris, là một trong số những người đã xây dựng hầm trú ẩn bên dưới nhà tại Inland Empire, California (Mỹ).
Căn hầm rộng lớn này có thể chứa tới 25 người, được trang bị giường, nhà bếp, phòng tắm và nguồn năng lượng tự cung tự cấp. Theo Jones, ông xây dựng căn hầm vì tin rằng: "Thế giới không trở thành một nơi an toàn hơn. Chúng tôi muốn được chuẩn bị cho mọi tình huống bất trắc".
Câu chuyện của Jones không phải là cá biệt. Theo báo cáo của công ty tư vấn BlueWeave Consulting, thị trường hầm trú ẩn hạt nhân tại Mỹ dự kiến sẽ tăng từ 137 triệu USD trong năm 2023 lên 175 triệu USD vào năm 2030.
Những yếu tố thúc đẩy chính bao gồm lo ngại về các cuộc tấn công hạt nhân, khủng bố và bất ổn dân sự. Ron Hubbard, Giám đốc điều hành của Atlas Survival Shelters, cho biết doanh số bán hàng của công ty ông đã tăng mạnh trong những năm gần đây, đặc biệt sau khi nổ ra cuộc xung đột Nga-Ukraine và các xung đột tại Trung Đông.
Những tiện nghi xa hoa trong hầm trú ẩn. Nguồn: NYT
Hiệu quả thực sự của hầm trú ẩn
Dù các nhà sản xuất quảng bá rằng hầm trú ẩn có thể bảo vệ con người trước mọi thảm họa từ lốc xoáy, bão, đến bụi phóng xạ hạt nhân, nhưng các chuyên gia lại có góc nhìn khác.
Hướng dẫn ứng phó của Cơ quan quản lý tình trạng khẩn cấp Liên bang Mỹ (FEMA) nhấn mạnh rằng công chúng chỉ cần tìm đến các tầng hầm hoặc trung tâm của một tòa nhà lớn để tránh bụi phóng xạ trong khoảng một ngày sau vụ nổ.
Brooke Buddemeier, chuyên gia an toàn bức xạ tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Livermore, khẳng định: "Việc tiếp xúc với bụi phóng xạ hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Chỉ cần vào trong nhà và tránh xa nơi các hạt bụi phóng xạ rơi xuống, bạn và gia đình đã có thể an toàn". Ông cũng lưu ý rằng thời gian 15 phút giữa vụ nổ và bụi phóng xạ lan tỏa là cơ hội quý báu để tìm nơi trú ẩn.
Các nhà hoạt động chống phổ biến vũ khí hạt nhân cho rằng việc xây dựng hầm trú ẩn tạo cảm giác an toàn giả tạo. Alicia Sanders-Zakre, thuộc chiến dịch quốc tế xóa bỏ vũ khí hạt nhân, nhấn mạnh: "Boongke không phải là công cụ để sống sót qua chiến tranh hạt nhân mà chỉ giúp con người chịu đựng về mặt tâm lý. Giải pháp duy nhất để bảo vệ nhân loại là loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân".
Nghị sĩ James McGovern từ bang Massachusetts cũng đồng tình rằng các hầm trú ẩn không phải là giải pháp thực sự. "Nếu chiến tranh hạt nhân toàn diện xảy ra, các hầm trú ẩn sẽ không bảo vệ được con người. Chúng ta nên đầu tư nguồn lực vào việc đàm phán để ngăn chặn vũ khí hạt nhân ngay từ đầu", ông nói.
Trong khi các doanh nghiệp hầm trú ẩn vẫn đang phát triển mạnh mẽ, các chuyên gia kêu gọi chính phủ và cộng đồng quốc tế tăng cường nỗ lực đàm phán để giảm nguy cơ chiến tranh hạt nhân. Họ nhấn mạnh rằng việc giảm số lượng vũ khí hạt nhân, thay vì xây dựng hầm trú ẩn, mới là cách duy nhất để đảm bảo an toàn lâu dài cho nhân loại.
Câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có nên đầu tư hàng triệu USD vào hầm trú ẩn, hay tập trung vào việc xây dựng một thế giới không có nguy cơ hạt nhân?
Đây không chỉ là bài toán tài chính mà còn là bài toán về đạo đức và tương lai của toàn cầu.