Theo CNN, ba tuyên bố trên được đưa ra chỉ trong vòng vài giờ nhằm giải thích rõ hơn về động thái của Tổng thống Trump. Động thái của ông Trump đã hứng nhiều chỉ trích từ đồng minh và gây ra bất đồng trong các cấp cao nhất của Chính quyền Mỹ.
Tổng thống Trump đã đưa ra quyết định rút quân khỏi Syria gây tranh cãi. Ảnh: Reuters
Quyết định của Tổng thống Trump khiến các đồng minh trong khu vực bất ngờ nhưng ba tuyên bố phát đi ngày 28/12 từ Mỹ khẳng định rằng Chính quyền Mỹ đang phối hợp với các đối tác quan trọng để điều phối sao cho quá trình rút binh sĩ Mỹ diễn ra an toàn và bàn giao trách nhiệm an ninh hiệu quả.
Theo các tuyên bố, Chính quyền Mỹ đang thực hiện các bước đi để hoàn thành việc rút 2.000 binh sĩ Mỹ khỏi Syria.
Viết trên Twitter ngày 28/12, Cố vấn An ninh Quốc gia Bolton cho biết ông có kế hoạch tới Israel và Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng tới để giải quyết giai đoạn tiếp theo trong cuộc chiến chống IS khi Mỹ bắt đầu đưa binh sĩ về nước. Theo CNN, tuyên bố này dường như là lời trấn an với những tiếng nói chỉ trích như của Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham.
Không lâu sau khi ông Bolton đưa ra thông điệp, Bộ Ngoại giao Mỹ phát tuyên bố riêng khẳng định Mỹ ủng hộ quyền tự vệ của Israel trước các hành động từ Iran có thể gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia và an toàn của người dân Israel.
Mặc dù tuyên bố không nói rõ mối đe dọa xuất phát từ Syria, nhưng tuyên bố liên tục cảnh báo nhằm vào Iran – quốc gia mà Irasel coi là một bên có lợi lớn khi Mỹ rút khỏi Syria. Tuyên bố nhắc lại ủng hộ Mỹ dành cho Israel: “Cam kết của chính quyền Tổng thống Trump và người Mỹ trong đảm bảo an ninh của Israel là lâu dài và không thể thay đổi”.
Các nhân vật quân sự và chính trị cấp cao ở Israel đã chỉ trích mạnh mẽ thông báo của Tổng thống Trump. Một số còn coi động thái này là sự đầu hàng của Mỹ. Giới phê bình cũng chỉ trích Mỹ vì bỏ rơi người Kurd – những người đã sát cánh với Mỹ trong chống IS ở Syria.
Một đồng minh khác không đồng tình với Tổng thống Trump, đó là Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Trong chuyến thăm CH Chad mới đây, ông Macron nói: “Là đồng minh nghĩa là chiến đấu vai kề vai và vì thế một đồng minh phải đáng tin cậy và phối hợp với các đồng minh khác. Liên quan tới các đồng minh người Mỹ, tôi rất lấy làm tiếc trước quyết định được đưa ra ở Syria”.
Sau tuyên bố của Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng Mỹ đăng lên Twitter, nói rằng việc rút binh sĩ Mỹ khỏi Syria là có tính toán, được suy nghĩ cẩn thận và được ủng hộ chung.
Theo CNN, tuyên bố của Bộ Quốc phòng đầy mâu thuẫn khi mà Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis vừa thông báo từ chức tuần trước. Ông Mattis cho rằng Tổng thống Trump cần một bộ trưởng quốc phòng có chung quan điểm.
Các tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh đồng minh của Mỹ trong khu vực đều bất ngờ trước quyết định của Tổng thống Trump và khiến Bộ trưởng Quốc phòng Mattis đệ đơn từ chức.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tuyên bố từ chức. Ảnh: USA Today
Theo CNN, mặc dù không có bằng chứng cho thấy ba tuyên bố trên có sự phối hợp, nhưng cả hai bộ và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ đều muốn cho dư luận thấy một hình ảnh thống nhất quan điểm, khiến dư luận đoán rằng Tổng thống Trump đã bỏ qua lời khuyên của các quan chức an ninh quốc gia và quân sự hàng đầu.
Làn sóng chỉ trích xuất hiện trong bối cảnh sức mạnh của các nhóm mà Mỹ hậu thuẫn ở Syria sẽ bị tác động sau khi Mỹ thông báo rút quân.
Ngày 28/12, nhóm người Kurd ở Syria được Mỹ hậu thuẫn đã ra tuyên bố mời Chính phủ Syria kiểm soát lại một khu vực ở miền bắc Syria mà họ đã rút quân để đề phòng Thổ Nhĩ Kỳ.
Việc người Kurd ở Syria có động thái xích lại với Chính phủ Syria sau nhiều năm mâu thuẫn cho thấy nhóm này đã có sự thay đổi lớn trong ưu tiên chiến lược sau thông báo bất ngờ của Tổng thống Trump.
Phản ứng trước thông tin, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham cảnh báo rằng việc người Kurd xích lại gần Chính phủ Syria là “thảm họa đang hình thành”. Ông nhận định xung đột mới giữa các cường quốc trong khu vực đang giúp khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) được giải tỏa áp lực.
Trong khi đó, Tổng thống Trump bảo vệ quyết định rút quân khỏi Syria khi nói rằng IS đã bị đánh bại. Ông nói trong chuyến thăm binh sĩ đầu tiên tại vùng chiến sự ở Iraq từ khi làm tổng thống rằng Mỹ đã xóa sổ IS.
Ông khẳng định quyết định này sẽ khôi phục tầm vóc của Mỹ trên trường quốc tế cũng như nhấn mạnh chủ trương "nước Mỹ trước tiên" của ông. Tổng thống Trump nhấn mạnh Mỹ đã chiến đấu ở các nước khác vì chính những nước đó quá lâu và "Mỹ không thể tiếp tục là cảnh sát của thế giới".