Du khách tham quan và mua sắm trên một con phố ở Yokohama, tỉnh Kanagawa, Nhật Bản. Ảnh minh hoạ: AFP/TTXVN
Không thể phủ nhận, khi con người có cơ hội đi lại, khám phá các vùng đất mới, họ có thể hiểu rõ hơn về các nền văn hóa khác nhau, từ đó tạo ra sự đồng cảm và tôn trọng lẫn nhau. Cũng chính vì lẽ đó, Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) đã quyết định chọn chủ đề của Ngày Du lịch thế giới (27/9) năm nay là "Du lịch và Hòa bình". Theo báo cáo của UNWTO, du lịch có tiềm năng đóng góp vào các tiến trình hòa giải, xây dựng nền tảng hòa bình dựa trên các giá trị như công lý xã hội, nhân quyền và phát triển bền vững. Khi người dân từ các quốc gia khác nhau có cơ hội gặp gỡ, trao đổi và chia sẻ văn hóa thông qua du lịch, sự thấu hiểu và khoan dung được tăng cường, giúp xóa tan định kiến và giảm thiểu xung đột.
Trong bài phát biểu nhân dịp này, Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres khẳng định: “Du lịch không chỉ là một ngành công nghiệp. Đây là một hành trình kết nối nhân loại, xóa nhòa những ranh giới chia cắt và xây dựng những cầu nối vững chắc của sự thấu hiểu và hợp tác. Du lịch là chìa khóa mở ra cánh cửa hòa bình. Khi các dân tộc chia sẻ câu chuyện và truyền thống của mình, chúng ta cũng đang tạo ra một thế giới ít chia rẽ hơn và nhiều tình đoàn kết hơn”. Ông Guterres cũng nhấn mạnh rằng du lịch bền vững có thể chuyển đổi cộng đồng – tạo ra việc làm, thúc đẩy sự hòa nhập và củng cố nền kinh tế địa phương.
Một trong những ví dụ điển hình về vai trò của du lịch trong việc thúc đẩy hòa bình là Bhutan - một đất nước nhỏ bé nhưng luôn đứng đầu trong các bảng xếp hạng về hạnh phúc và hòa bình. Bhutan không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn với triết lý phát triển dựa trên chỉ số Tổng hạnh phúc quốc gia (Gross National Happiness), chủ trương đặt trọng tâm vào phát triển bền vững và cân bằng giữa văn hóa, kinh tế, xã hội và môi trường. Du lịch tại Bhutan được quản lý chặt chẽ để đảm bảo rằng sự phát triển không gây hại đến môi trường và văn hóa địa phương, góp phần giữ gìn hòa bình trong xã hội.
Rwanda - một quốc gia từng chịu nhiều mất mát do chiến tranh và xung đột, nay đang vươn lên mạnh mẽ nhờ du lịch sinh thái. Công viên quốc gia Volcanoes, nơi bảo tồn loài khỉ đột hiếm hoi, không chỉ mang lại nguồn thu đáng kể mà còn góp phần tạo việc làm cho người dân địa phương và thúc đẩy sự ổn định khu vực. Tổng thống Rwanda Paul Kagame chia sẻ: "Du lịch không chỉ giúp chúng tôi tái thiết nền kinh tế, mà còn giúp hàn gắn vết thương và đoàn kết cộng đồng".
Tại Nhật Bản, du lịch không chỉ đóng vai trò kinh tế mà còn là công cụ giáo dục và nâng cao nhận thức về hòa bình. Những tour du lịch tới Hiroshima và Nagasaki đã trở thành những hành trình quan trọng để tìm hiểu về hậu quả của chiến tranh và tầm quan trọng của hòa bình. Điều này cho thấy rằng du lịch không chỉ là việc di chuyển mà còn là hành trình của sự hiểu biết và thấu cảm.
Để thực sự trở thành chìa khóa của hòa bình, du lịch cần được phát triển theo hướng bền vững. Du lịch bền vững không chỉ bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên mà còn giữ gìn văn hóa bản địa và tạo ra những cơ hội bình đẳng cho mọi người. Khi được phát triển bền vững, du lịch có khả năng tạo ra sự ổn định kinh tế, giảm bớt đói nghèo và tăng cường giáo dục – những yếu tố quan trọng để xây dựng hòa bình.
Các quốc gia như Costa Rica đã chứng minh rằng việc bảo tồn môi trường tự nhiên thông qua du lịch bền vững có thể giúp duy trì hòa bình và thúc đẩy phát triển xã hội. Chính phủ Costa Rica đã quyết định dành phần lớn ngân sách du lịch cho việc bảo vệ thiên nhiên, với những khu bảo tồn và công viên quốc gia được duy trì nghiêm ngặt. Tinh thần bảo vệ môi trường hòa quyện với ý chí gìn giữ hòa bình là nền tảng giúp Costa Rica trở thành một trong những điểm đến thu hút hàng triệu lượt du khách trên toàn cầu mỗi năm.
Tương tự, Iceland - đất nước nổi tiếng với cảnh quan hùng vĩ - đã triển khai chiến dịch "Inspired by Iceland" với mục tiêu không chỉ thu hút du khách mà còn khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động bảo tồn môi trường và duy trì di sản thiên nhiên. Chính phủ Iceland nhận định rằng: "Một hành trình du lịch có trách nhiệm không chỉ bảo vệ cảnh quan mà còn thúc đẩy sự hiểu biết giữa các dân tộc, củng cố hòa bình."
Sau đại dịch COVID-19, nhiều quốc gia đã đẩy mạnh các chiến lược phục hồi du lịch để vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội mới. Những chính sách này không chỉ giúp ngành du lịch hồi phục mà còn góp phần vào việc thúc đẩy giao lưu văn hóa và xây dựng hòa bình giữa các quốc gia.
Năm 2024, Việt Nam đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch thế giới với những thành tựu đáng tự hào. Tại Giải thưởng Du lịch thế giới 2024 (World Travel Awards), Việt Nam không chỉ giành được danh hiệu "Điểm đến hàng đầu châu Á" mà còn được vinh danh ở nhiều hạng mục khác. Các thành phố như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh được công nhận là điểm đến du lịch thành phố hàng đầu, trong khi các khu nghỉ dưỡng ở Đà Nẵng, Phú Quốc tiếp tục khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Các địa danh như Hạ Long, Phong Nha - Kẻ Bàng tiếp tục khẳng định vị thế khi giành nhiều giải thưởng về thiên nhiên và di sản.
Ngoài ra, các chính sách của Việt Nam như miễn thị thực cho du khách từ một số quốc gia, khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái đã giúp nâng cao hình ảnh đất nước, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững và duy trì bản sắc văn hóa độc đáo.
Thái Lan tập trung phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe và du lịch ẩm thực, nhằm thúc đẩy du khách đến trải nghiệm các dịch vụ y tế, nghỉ dưỡng tại những khu vực nổi tiếng như Chiang Mai, Phuket. Ngoài ra, chính sách miễn thị thực trong thời gian ngắn cho các du khách từ châu Âu và Mỹ cũng đã mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp Thái Lan thu hút hàng triệu lượt khách chỉ trong nửa đầu năm 2024.
Các nước như Singapore hay Hàn Quốc cũng đã giảm hoặc miễn thị thực cho du khách từ nhiều nước để kích thích sự giao lưu và tăng cường du lịch quốc tế. Trong khi đó, Jordan phát triển chính sách "Jordan Pass" - một gói ưu đãi giúp du khách tiết kiệm chi phí khi tham quan các di tích lịch sử và danh thắng nổi tiếng tại quốc gia Trung Đông này. Du khách khi đến đây không chỉ được chiêm ngưỡng những kỳ quan cổ đại như Petra mà còn hiểu thêm về lịch sử và những nỗ lực của đất nước này trong việc duy trì hòa bình trong khu vực.
Sự phát triển của công nghệ đã mang lại những thay đổi lớn lao trong ngành du lịch, mở ra những cánh cửa mới cho việc giao lưu văn hóa và hòa bình. Các nền tảng số giúp kết nối du khách với những trải nghiệm đa dạng và gần gũi hơn với văn hóa bản địa. Công nghệ thực tế ảo (VR) có thể giúp du khách trải nghiệm trước những điểm đến mà họ chưa từng đặt chân tới. Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng giúp các nhà điều hành du lịch hiểu rõ hơn về nhu cầu của khách hàng, cá nhân hóa các trải nghiệm và tối ưu hóa hành trình. Những ứng dụng di động tích hợp AI đã trở thành "người đồng hành thông minh" của du khách, cung cấp thông tin chi tiết về văn hóa, lịch sử, và những mẹo hữu ích khi đến một điểm du lịch mới.
Trong một thế giới nơi những xung đột và bất ổn vẫn còn tồn tại, du lịch đóng vai trò như một công cụ mềm mỏng nhưng mạnh mẽ, có khả năng thúc đẩy hòa bình qua việc giúp con người hiểu và tôn trọng lẫn nhau. Sự phát triển của du lịch bền vững không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và văn hóa, mà còn là nền tảng chắc chắn để xây dựng một thế giới hòa bình và phát triển toàn diện, truyền cảm hứng cho những hành trình không biên giới.