Các bên phản ứng
Cảnh đổ nát sau các cuộc không kích của Israel xuống Dải Gaza. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ The New York Times, trả lời câu hỏi của một phóng viên, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nói kế hoạch của ông Trump nhằm tái định cư người dân Gaza và phát triển vùng đất của người Palestine sẽ giống như “thanh lọc sắc tộc”.
Ông Guterres cũng nói kế hoạch của ông Trump có nguy cơ khiến nhà nước Palestine mãi mãi không thể thành hiện thực.
Trong khi đó, kênh CNN dẫn lời hai quan chức Arab nói rằng đề xuất về Gaza của ông Trump khó hiểu và khó chấp nhận. Hai quan chức Arab này bày tỏ hoang mang, lo ngại và bi quan.
Quan chức thứ nhất mô tả đề xuất này là trực diện, khó hiểu và khó chấp nhận, đồng thời cho biết họ cần thông tin rõ ràng hơn, cần thêm diễn biến để có thể hiểu được.
Quan chức thứ hai là một nhà ngoại giao, cho rằng những phát biểu của ông Trump sẽ làm tổn hại đến thỏa thuận ngừng bắn mong manh ở Gaza, đồng thời so sánh kế hoạch này với những tuyên bố trước đây của ông Trump về việc sáp nhập Canada hay mua đảo Greenland của Đan Mạch.
Nhà ngoại giao này nói: “Điều quan trọng là phải nhận thức được những tác động sâu rộng mà các đề xuất như vậy gây ra đối với cuộc sống và phẩm giá của người Palestine, cũng như đối với toàn bộ khu vực Trung Đông. Hơn nữa, thực tế là 1,8 triệu người ở Gaza sẽ phản đối sáng kiến như vậy và từ chối rời đi. Saudi Arabia khó có thể theo đuổi hòa bình trong hoàn cảnh này và các quốc gia khác có thể sẽ xem xét lại cam kết với Hiệp định Abraham”.
Nhà ngoại giao này cũng nói rằng thời điểm đưa ra đề xuất gây lo ngại đáng kể, đặc biệt khi các bên đang cố duy trì một lệnh ngừng bắn mong manh và đàm phán một thỏa thuận trao đổi con tin tiềm năng. Ông bình luận: “Hai tuyên bố như thế này có thể vô tình làm gián đoạn tiến trình mà chúng ta đã đạt được và đe dọa phá vỡ sự cân bằng mong manh mà chúng ta đang cố gắng duy trì”.
Ông Abed Ayoub, Giám đốc điều hành Ủy ban Chống phân biệt đối xử đối với người Arab tại Mỹ (ADC), cũng chỉ trích đề xuất của ông Trump về việc di dời dân Gaza và sau đó tiếp quản vùng đất này. Ông Ayoub chỉ trích phát biểu của Tổng thống Mỹ nhưng nhấn mạnh không nên xem nhẹ vì cho rằng đây vốn dĩ là kế hoạch của Israel từ trước.
Ông Ayoub nói với kênh Al Jazeera: “Điều này sẽ đi ngược lại tất cả các chuẩn mực và luật pháp quốc tế. Đây không phải là điều có thể được phép”. Ông cũng cảnh báo rằng việc cưỡng bức di dời người Palestine sẽ gây ra phản ứng dữ dội trong thế giới Arab và đẩy toàn bộ khu vực vào tình trạng hỗn loạn nghiêm trọng hơn.
Trước đó, ngày 3/2, ngoại trưởng của Ai Cập, Jordan, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Qatar, cùng với Tổng thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), đã gửi thư chung tới Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, nhấn mạnh rằng giải quyết xung đột Palestine - Israel là chìa khóa để mang lại hòa bình trong khu vực và chỉ có thể đạt được thông qua giải pháp hai nhà nước.
Bức thư có đoạn: “Điều quan trọng là Israel không được sáp nhập bất kỳ vùng đất nào của Palestine. Hành động sáp nhập nào cũng sẽ khiến giải pháp hai nhà nước trở nên không khả thi. Người Palestine không muốn rời bỏ vùng đất của họ. Chúng tôi ủng hộ lập trường của họ một cách dứt khoát”.
Quan điểm về Gaza và người Palestine của Tổng thống Trump
Phản ứng của các bên được đưa ra sau khi ông Trump phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 4/2 (giờ địa phương). Trong cuộc họp báo này, nhà lãnh đạo Mỹ bày tỏ quan điểm cá nhân rằng không có tương lai lâu dài cho người Palestine ở Gaza và dải đất bị xung đột tàn phá này chẳng còn có thể sinh sống được nữa, do đó, người dân Palestine không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải rời đi.
Video ông Trump nói về kế hoạch tiếp quản Dải Gaza (nguồn: Tài khoản X của Tổng thống Donald Trump):
Ông Trump cũng cho rằng việc Mỹ tiếp quản Gaza sẽ thúc đẩy ổn định trong khu vực. Nhà lãnh đạo Mỹ nói: "Đây không phải là quyết định được đưa ra một cách dễ dàng. Tất cả những người mà tôi đã trao đổi đều ủng hộ ý tưởng Mỹ sở hữu dải đất đó".
Bên cạnh đó, ông Trump đề xuất người dân Palestine tại Gaza di chuyển đến địa điểm mới do một hoặc nhiều quốc gia Trung Đông cung cấp. Thay vì Gaza, ông ấy đề xuất người Palestine nên được cung cấp một vùng đất mới, tươi đẹp và tốt để sinh sống.
Tổng thống Trump không đưa ra ngay chi tiết về phương pháp Mỹ sẽ quản lý Gaza cũng như kế hoạch hành động với dải đất này. Ông Trump chia sẻ: "Mỹ sẽ tiếp quản Dải Gaza và thực hiện nhiệm vụ tại đó. Chúng tôi sẽ quản lý Gaza và chịu trách nhiệm xử lý tất cả các quả bom chưa nổ nguy hiểm, cũng như những loại vũ khí khác tại địa điểm này". Ông cho biết Mỹ sẽ nỗ lực phát triển kinh tế khu vực này sau khi dọn sạch các tòa nhà bị phá hủy.
Ông Trump cũng không loại trừ khả năng điều quân đội Mỹ đến bảo vệ Gaza. Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Trump nhấn mạnh: "Về vấn đề Gaza, chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết. Nếu cần thiết, chúng tôi sẽ làm điều đó".