Công nhân lắp ráp các bộ phận của máy bay Airbus A320 tại nhà máy ở Cáp Nhĩ Tân, thủ phủ tỉnh Hắc Long Giang, đông bắc Trung Quốc. Ảnh tư liệu: EPA-EFE/TTXVN
Theo kết quả của báo cáo, 12 trong số 27 doanh nghiệp nói trên cho biết đang lên kế hoạch đẩy nhanh việc thiết lập nhà máy mới bên ngoài Trung Quốc, để đề phòng trường hợp ứng cử viên Tổng thống Mỹ, cựu Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng.
4 doanh nghiệp khác khẳng định vẫn duy trì hoạt động hoàn toàn ở Trung Quốc, chỉ mở thêm nhà máy ở nước ngoài nếu ông Trump đắc cử và tiến hành tăng thuế nhập khẩu. 11 doanh nghiệp còn lại thừa nhận chưa chuẩn bị bất kỳ biện pháp phòng vệ nào liên quan tới kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, hầu hết đều bày tỏ sự lo ngại về khả năng mất quyền tiếp cận thị trường Mỹ.
Ông Trump đã tuyên bố sẽ nâng thuế đánh vào hàng hóa Trung Quốc lên tới 60% - một mức thuế mà theo nhận định của các chuyên gia và thị trường có thể “đặt dấu chấm hết” cho sự có mặt của hàng hóa Trung Quốc tại Mỹ - nếu ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ nhiệm kỳ tới.
Mối đe dọa về thuế suất đó đã làm “rung chuyển” khu vực công nghiệp của Trung Quốc, nơi cung cấp 400 tỷ USD hàng hóa cho thị trường Mỹ mỗi năm và hàng trăm tỷ USD các sản phẩm linh kiện khác được sử dụng trong các sản phẩm mà người Mỹ mua từ các quốc gia khác ngoài Trung Quốc.
Trong trường hợp thuế quan mới được áp dụng, không loại trừ khả năng chuỗi cung ứng của Trung Quốc tới Mỹ sẽ bị gián đoạn, làm giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp tại cường quốc lớn nhất châu Á, gây tổn hại đến việc làm, đầu tư và tăng trưởng kinh tế quốc gia. Và không chỉ Trung Quốc chịu thiệt, ngay cả người tiêu dùng Mỹ cũng sẽ phải mua hàng hóa với giá cao hơn và các nhà sản xuất sẽ phải chịu các khoản chi phí sản xuất phát sinh.
KidKraft, một công ty chuyên sản xuất thiết bị vui chơi ngoài trời có nhà máy đóng tại Trung Quốc, cho biết đã chuyển 20% hoạt động sản xuất ra khỏi nước này sau khi cựu Tổng thống Trump lần đầu tiên nâng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc từ 7,5% lên 25% vào tháng 7/2018.
Phó Chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng và hoạt động của KidKraft, Mike Sagan, chia sẻ, công ty đã giảm số nhà cung cấp Trung Quốc từ 53 xuống còn 41 công ty vào đầu năm nay. Ông nói, mọi thứ sẽ trở nên khó khăn hơn. Ngay cả khi người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng là Phó Tổng thống Kamala Harris - ứng cử viên của đảng Dân chủ - thì xu hướng di dời địa điểm sản xuất vẫn sẽ diễn ra, nhưng với tốc độ chậm hơn, để giảm thiểu rủi ro căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc lớn nhất thế giới.
Ông Sagan cho biết chi phí sản xuất của công ty tại các nước khác cao hơn khoảng 10% so với việc sản xuất tại Trung Quốc và có khả năng sẽ tăng lên theo thời gian. Nhưng không có nhiều lựa chọn khi tính toán đến nguy cơ rủi ro có thể xảy ra.
Việc Mỹ nâng thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc từ năm 2018 đã mang lại lợi ích cho Đông Nam Á, nơi nổi lên là địa điểm thay thế thích hợp mà các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ tìm đến. Nhưng ngay cả khi Mỹ nâng thuế suất lên mức hiện nay lĩnh vực xuất khẩu của Trung Quốc cũng không bị ảnh hưởng đáng kể. Cơ cấu kinh tế toàn cầu phụ thuộc chủ yếu vào tiêu dùng Mỹ và sản xuất của Trung Quốc không thay đổi.
Thậm chí, thị phần trong lĩnh vực sản xuất toàn cầu của Trung Quốc đã không ngừng tăng lên, đặc biệt là khi nước này chuyển hướng giải ngân tín dụng từ lĩnh vực bất động sản sang hoạt động sản xuất, để theo đuổi mục tiêu tạo ra lực lượng sản xuất mới.
Hơn nữa, thuế suất cho tới thời điểm hiện tại chỉ tác động nhỏ đến cán cân thương mại Mỹ-Trung Quốc. Cường quốc lớn nhất thế giới vẫn ghi nhận thâm hụt thương mại với Trung Quốc. Điều này cho thấy sự phụ thuộc kinh tế lẫn nhau giữa hai nước.
Tuy nhiên, một “cuộc chiến thương mại 2.0” của ông Trump dự báo sẽ tác động lớn đến các nhà xuất khẩu Trung Quốc, những người đang phải vật lộn với lợi nhuận sụt giảm do áp lực giảm phát và nhu cầu tiêu dùng trong nước yếu.
Các nhà kinh tế học cho biết, trong trường hợp ông Trump trở lại Nhà Trắng, việc nâng thuế quan lên 60% sớm nhất có thể có hiệu lực là vào giữa năm 2025. Ước tính động thái này sẽ làm giảm từ 0,4-0,7 điểm phần trăm tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc trong cùng năm, thông qua việc doanh nghiệp chuyển hướng đầu tư ra nước ngoài và việc làm cũng như sản lượng sản xuất ra bị cắt giảm.
Hầu hết các nhà xuất khẩu hàng hóa Trung Quốc, khi được hỏi, đều bày tỏ hy vọng ông Trump sẽ điều chỉnh lập trường của mình nếu thắng cử.