Trung tâm xã Sơn Điền (Di Linh, Lâm Đồng).
Buôn làng đổi thay
Đường vào xã Sơn Điền quanh co theo triền đồi. Mùa này hiếm khi có mưa nhưng vùng căn cứ cách mạng dịu mát hơn nhờ những bóng cây cổ thụ che chở. Trong căn nhà kiểu biệt thự mái Thái còn thơm mùi sơn, bà Ka Thị Nghiểu (78 tuổi, cựu thanh niên xung phong, thôn Con Sỏh, xã Sơn Điền, huyện Di Linh) say sưa kể cho con cháu những kỷ niệm ngày xưa băng rừng tải đạn, tải lương thực cho bộ đội làm cách mạng.
Đó là thời điểm từ năm 1966 - 1970, những cánh rừng quanh vùng Sơn Điền, Gia Bắc, Hòa Bắc, Hòa Ninh (tên gọi ngày nay) hầu như đều in dấu chân của bà và đồng đội. Bà Ka Thị Nghiểu cho biết: Sau khi giải phóng, bà về công tác tại huyện Di Linh đến năm 1990 thì chuyển về Sơn Điền ở hẳn bởi đây là quê hương, nơi bà sinh ra và lớn lên. Bà chỉ đường, chỉ lối cho con cháu chăm chỉ làm vườn, làm ruộng để phát triển kinh tế.
Gia đình bà Ka Thị Nghiểu có gần 6 ha cà phê đang cho thu hoạch hiện được vợ chồng người con gái út canh tác. Với mức giá như hiện tại, mỗi năm gia đình bà có thể thu cả tỷ đồng từ vườn cà phê. Theo ông K’Hồng (Trưởng thôn Con Sỏh, xã Sơn Điền), những trường hợp như gia đình bà Ka Thị Nghểu không phải là hiếm bởi trong thôn, trong xã hiện có nhiều gia đình chịu khó làm ăn, sản xuất cà phê, trồng lúa nước cho thu nhập cao.
Bà Ka Thị Nghiểu (78 tuổi, cựu thanh niên xung phong) kể về thời điểm hoạt động cách mạng, xuyên rừng nuôi quân ở căn cứ Sơn Điền trong thời chiến.
Trong 5 năm triển khai nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Sơn Điền lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2020-2025, kinh tế - xã hội của xã đã đạt những kết quả quan trọng và tương đối toàn diện trên các lĩnh vực; trong đó, nông nghiệp vẫn là ngành kinh tế chủ lực với giá trị sản xuất đạt 190 triệu đồng/ha đất canh tác trong năm 2024. Thu nhập bình quân đầu người đạt 53,2 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 8,4% xuống còn 5,98% theo tiêu chí mới (48/802 hộ). Năm 2024, xã Sơn Điền cũng đạt tiêu chí quốc gia về y tế, đạt tiên tiến về y học cổ truyền; hệ thống chính trị, an ninh trật tự xã hội được giữ vững.
Ông K’Nhuân, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Điền cho biết, những năm gần đây, bà con trong xã tích cực nâng cao chất lượng sản xuất nông nghiệp như ghép cải tạo giống cà phê, trồng xen sầu riêng, lúa ST25, trồng dâu tằm… để nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích.
“Đời sống kinh tế khấm khá hơn, không ít hộ dân đã có tiền mua xe ô tô phục vụ nhu cầu đi lại của gia đình và làm dịch vụ. Tuy nhiên do giao thông còn khó khăn nên nguyên vật liệu, vật giá trong này đều cao hơn nhiều so với ngoài huyện khiến bà con rất tâm tư”, ông K’Nhuân cho hay.
Đài tưởng niệm 16 liệt sĩ là người đồng bào dân tộc K’Ho của Sơn Điền đã hy sinh trong kháng chiến.
Giữ rừng bộ đội
Từ Quốc lộ 28 (nối Lâm Đồng - Bình Thuận) rẽ vào đường đi xã Sơn Điền là hướng độc đạo, khi đi đến cuối đường cũng là trung tâm xã. Đứng trên triền dốc nhìn xuống, trung tâm xã Sơn Điền tựa như một lòng chảo được bao quanh bởi đồi núi trập trùng, xung quanh là những rừng thông, rừng nguyên sinh vẫn còn vẹn nguyên bao đời nay. Trong thời chiến, đó là những cánh rừng che chở để bà con xuyên rừng nuôi quân cách mạng. Ngày nay, những cánh rừng ấy cũng tạo ra nguồn thu nhập nuôi đồng bào nơi đây.
Giai đoạn 2021-2025, công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn xã có những chuyển biến rõ nét, rừng được bảo vệ nghiêm ngặt, số vụ vi phạm và thiệt hại về rừng đều giảm theo từng năm. Trên địa bàn xã không xảy ra điểm nóng về phá rừng, khai thác lâm sản trái phép. Công tác phát triển và khôi phục rừng, trồng rừng, trồng cây phân tán, công tác giao khoán quản lý bảo vệ rừng được thực hiện tốt.
Cán bộ Trạm Y tế Sơn Điền thăm khám cho người dân xã Sơn Điền (Di Linh, Lâm Đồng).
Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Điền K’Nhuân cho biết, toàn xã hiện có trên 200 hộ và 1 tập thể nhận khoán quản lý bảo vệ rừng với tổng diện tích 5.322,47 ha. Các hộ tham gia nhận khoán quản lý bảo vệ rừng được chi trả bình quân hơn 10 triệu đồng/hộ/năm. Đây là khoản cố định giúp các hộ nghèo, cận nghèo có thêm thu nhập hằng năm nên người dân rất phấn khởi thực hiện bảo vệ rừng. Không chỉ quản lý bảo vệ rừng, người dân trong xã còn tuyên truyền, thực hiện các nghi thức cúng thần rừng, thần suối để bảo vệ buôn làng. Sau hàng chục năm giải phóng, những cánh rừng ở Sơn Điền hầu như vẫn vẹn nguyên.
Theo ông Vũ Đức Nhuần, Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh, Sơn Điền là xã Anh hùng lực lượng vũ trang và được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới từ năm 2023. Những năm qua, huyện cũng triển khai nhiều chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, tạo sinh kế, đầu tư cơ sở hạ tầng, trạm y tế… cho người dân xã Sơn Điền; qua đó đã góp phần thay đổi bộ mặt của vùng căn cứ cách mạng xưa.
“Do bất cập về hạ tầng giao thông nên giao thương trên địa bàn xã vẫn còn hạn chế. Trong giai đoạn tiếp theo, huyện đã định hướng phát triển văn hóa tại các thôn, buôn để khai thác tiềm năng du lịch, đồng thời huyện khuyến khích phát triển công nghiệp, phát triển các mô hình tổ bảo vệ rừng cộng đồng rất hiệu quả ở Sơn Điền”, ông Nhuần cho biết.