Tư duy ngoại giao mới của lãnh đạo Trung Quốc

Theo báo Liên hợp Buổi sáng (Singapore), kể từ khi nhậm chức hồi tháng 3/2013, ông Tập Cận Bình trong hai năm liên tiếp đều chọn Nga là nước xuất ngoại đầu tiên của mình. Trong bối cảnh lãnh đạo bốn nước lớn là Tổng thống Mỹ Barrack Obama, Tổng thống Pháp Francois Hollande, Thủ tướng Anh David Cameron và Tổng thống Đức Joachim Gauck đều không tham gia lễ khai mạc Thế vận hội mùa đông Sochi, chuyến thăm Nga lần này của ông Tập Cận Bình đã thể hiện ý nghĩa vô cùng to lớn.

Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin trong một cuộc gặp chung.

Các phương tiện truyền thông trong và ngoài Trung Quốc chỉ ra rằng việc Tổng thống Putin tới Bắc Kinh tham dự Olympic năm 2008 và năm nay ông Tập Cận Bình đến Nga dự Thế vận hội Sochi đã thể hiện tính chất đặc biệt và mức độ cao hơn trong quan hệ Trung-Nga. Điều này cho thấy sự ủng hộ lẫn nhau giữa hai nước trong các vấn đề quan trọng.

Theo các nhà phân tích, nhìn từ góc độ quan hệ tốt đẹp giữa lãnh đạo hai nước, có thể thấy được tư duy mới trong chính sách ngoại giao của nhà lãnh đạo mới Trung Quốc.

Viện trưởng Viện nghiên cứu quan hệ quốc tế đương đại thuộc Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) Yan Xuetong chỉ ra rằng trong bài phát biểu tại hội nghị về công tác ngoại giao với các nước láng giềng tổ chức cuối năm 2013, ông Tập Cận Bình đã truyền đi thông điệp cần phải thay đổi tư tưởng trước kia là “không có bạn thù trong chính sách ngoại giao thời đại toàn cầu hóa”, mà bắt đầu phân biệt đối xử bạn-thù.

Theo ông Yan Xuetong, việc nhà lãnh đạo cao nhất Trung quốc lần đầu tiên ra nước ngoài tham dự lễ khai mạc một sự kiện thể thao không chỉ thể hiện mối quan hệ tốt đẹp Trung-Nga, mà còn cho thấy lãnh đạo mới Trung Quốc đã thể hiện chính sách ngoại giao “có nguyên tắc, có đạo lý, nghĩa tình” với bạn bè.

Ông Yan Xuetong nhấn mạnh, không thể mang quan hệ Trung-Nga bàn với quan hệ Trung-Mỹ, khi mà một số người hỏi tại sao Trung Quốc không đề xuất xây dựng quan hệ nước lớn kiểu mới với Nga. Quan hệ nước lớn kiểu mới Trung-Mỹ thực chất là quan hệ cạnh tranh chiến lược, khái niệm “kiểu mới” nằm ở chỗ hai nước lớn có thể cạnh tranh hòa bình với nhau, hợp tác trong các lĩnh vực cùng có lợi, trong khi đó thực chất quan hệ Trung-Nga lại là quan hệ hợp tác, hai nước không có nhu cầu “hạ thấp” để phát triển quan hệ nước lớn kiểu mới.

Theo ông Yan Xuetong, chính sách ngoại giao láng giềng của Trung Quốc sẽ dựa trên nguyên tắc xác định bạn-thù, chính vì vậy quan hệ Trung-Nga hiện đang hoàn toàn trái ngược với quan hệ Trung-Nhật.

Trong khi đó, ông Lý Kiến Dân, chuyên gia nghiên cứu thuộc Viện khoa học xã hội Trung Quốc lại nhấn mạnh đến tính thiết thực và ý nghĩa ngoại giao công chúng trong chuyến thăm Nga của ông Tập Cận Bình.

Theo ông Lý Kiến Dân, việc ông Tập Cận Bình tham dự Thế vận hội mùa đông Sochi không chỉ có ý nghĩa tượng trưng, mà còn là một hoạt động vô cùng thiết thực, “phản ánh mức độ hiểu biết và quan tâm lẫn nhau trong các vấn đề lớn cùng quan tâm, đồng thời cũng thể hiện tính đặc thù và cấp độ cao hơn trong quan hệ hai nước”.

Ngoài việc tham dự lễ khai mạc Thế vận hội và dự tiệc chung, ông Tập Cận Bình còn có cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Putin trong chuyến thăm Nga ba ngày lần này.

Ông Lý Kiến Dân nhận định, trong cuộc gặp, hai ông Tập Cận Bình và Putin sẽ cùng nhau tổng kết những thành quả đã đạt được trong quá trình phát triển quan hệ hai nước trong năm qua, cũng như triển khai những phương châm hợp tác tầm cao mới nhằm phát triển quan hệ song phương trong năm tới.

Chuyến công du nước ngoài lần này của ông Tập Cận Bình theo như nhận định của Tân Hoa xã là “gọn nhẹ và nhanh chóng” đã thể hiện sự đổi mới về tư duy ngoại giao của người đứng đầu Trung Quốc. Theo ông Lý Kiến Dân, so với phong cách ngoại giao của các nhà lãnh đạo Trung Quốc trước đây, giới lãnh đạo mới hiện nay đã thể hiện được phong cách và đặc điểm riêng của mình. Có thể thấy rõ điều này qua các chuyến thăm của giới lãnh đạo Trung Quốc trong năm 2013 và đặc biệt là chuyến thăm Nga và tham dự Thế vận hội mùa đông Sochi lần này của ông Tập Cận Bình.