Những rủi ro chờ đợi lục quân Israel khi tiến vào Gaza

Ngay sau cuộc tấn công của Hamas gây ra ngày chết chóc nhất mà người Do Thái phải hứng chịu trong nhiều thập kỷ, Israel đã tuyên chiến. Toàn bộ các hành động cụ thể theo lời tuyên chiến vẫn chưa rõ ràng ngay lập tức, nhưng khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố rằng các hoạt động chống lại lực lượng Hamas sẽ được nối tiếp bởi một “đội hình tấn công”, điều này được là một dấu hiệu cho thấy lực lượng mặt đất Israel sẽ được gửi đến Gaza. Hãng tin Reuters ngày 14/10 cũng cho biết bộ binh Israel đã tiến hành cuộc đột kích đầu tiên vào Gaz.a

Thủ tướng Netanyahu đã nói với Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng Israel phải tiến vào Gaza - có lẽ với sứ mệnh tiêu diệt tận gốc năng lực quân sự của Hamas. Để tiến hành một cuộc tấn công mặt đất, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã huy động hơn 300.000 quân dự bị và tiếp tục huy động một lực lượng lớn ở miền nam Israel. Ngày 13/10, Israel cũng yêu cầu dân thường Palestine ở Gaza phải sơ tán trong vòng 24 giờ.

Nếu Israel thực sự đang lên kế hoạch triển khai lục quân tấn công vào Gaza, các lực lượng này sẽ phải đối mặt với một loạt thách thức - trong đó một số sẽ giống với những thách thức của các trận chiến đô thị gần đây và những thách thức khác xuất phát từ đặc điểm độc đáo của địa hình đô thị ở Gaza và tình hình đối phwong. Nhưng cụ thể chúng sẽ như thế nào? Cả hai trường hợp gần đây ở Iraq và Ukraine về chiến tranh đô thị cùng với kinh nghiệm trước đây của Israel ở Gaza có thể mang lại những manh mối.

Israel có kinh nghiệm tiến hành các hoạt động trên bộ ở Gaza và chống lại Hamas. Trong Chiến dịch Bảo vệ Bờ biển kéo dài 50 ngày vào năm 2014, Israel - khi đó huy động 75.000 quân dự bị - đã tiến hành một chiến dịch phối hợp trên không, trên bộ và trên biển, để hỗ trợ ba sư đoàn IDF tiến vào Gaza.

Lần gần đây nhất lực lượng Israel tiến vào Gaza là vào năm 2014, điều đó có nghĩa là Hamas và các nhóm chiến binh khác đã có gần một thập kỷ để chuẩn bị phòng thủ. Dưới đây là danh sách những thách thức chiến thuật dễ xảy ra nhất mà IDF có thể đối mặt:

NHỮNG THÁCH THỨC CHIẾN THUẬT

Tên lửa

Hamas có một kho vũ khí tên lửa và súng cối đáng kể ở Gaza. Vào năm 2014, nhóm này đã bắn khoảng sáu nghìn quả tên lửa—tầm xa, tầm trung và tầm ngắn—trong trận chiến kéo dài 50 ngày. Họ đã bắn hơn 4.500 quả tên lửa chỉ trong ba ngày, bắt đầu bằng đợt tấn công vào sáng 7/10. Một báo cáo năm 2021 đánh giá rằng Hamas có hơn 8.000 tên lửa, có nghĩa là ngay cả khi tổ chức này không tăng kho dự trữ trong hai năm qua, họ vẫn có sẵn hàng nghìn quả để sử dụng nhằm mục tiêu tấn công lực lượng mặt đất của IDF. Trong trận chiến ở Baghdad năm 2003, một tên lửa tầm ngắn của Iraq đã phá hủy sở chỉ huy của một lữ đoàn quân đội Mỹ trong thành phố.

Máy bay không người lái

Một thách thức sẽ nghiêm trọng hơn rõ rệt so với những gì Israel từng phải đối mặt trong kinh nghiệm chiến tranh đô thị trước đây là việc sử dụng đầy đủ các loại máy bay không người lái - từ UAV tự sát quân sự cho đến máy bay bốn cánh thương mại, bán sẵn được chế lại để thả đạn dược. Hamas đã công bố video lực lượng của họ sử dụng UAV trong cuộc tấn công gần đây và cho thấy những chiếc UAV lớn hơn trong kho của họ tương tự như những chiếc do Iran sản xuất được lực lượng Nga sử dụng ở Ukraine. Các trận chiến đô thị gần đây đã sử dụng máy bay không người lái ở mức độ lớn hơn nhiều so với bất cứ thứ gì IDF từng phải đối mặt trước đây.

Chẳng hạn trong trận chiến Kiev năm 2022, Ukraine gây bất ngờ cho nhiều nhà quan sát khi chặn bước quân đội Nga. Họ đã sử dụng các máy bay không người lái từ Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ đến máy bay bốn cánh tự chế để tấn công mục tiêu, tung hỏa lực gián tiếp và dự đoán chuyển động của lực lượng Nga.

Đường hầm

Dựa trên thông tin tình báo thu được trong các chiến dịch trước đây - bao gồm cả Chiến dịch Người bảo vệ Bức tường năm 2021, trong đó Israel được cho là đã phá hủy 90km đường hầm ở Gaza, ước tính có hàng trăm đường hầm ở Gaza. Có khả năng có nguyên cả thành phố đường hầm và hầm trú ẩn dưới bề mặt Gaza.

Giống như hồi năm 2014, Hamas được cho là sẽ sử dụng các đường hầm để ẩn nấp, giữ an toàn và tung đòn tấn công bất ngờ.

Họ cũng sẽ sử dụng chúng trong phòng thủ để di chuyển giữa các vị trí chiến đấu nhằm tránh hỏa lực của không quân và lục quân Israel. Trong Trận chiến Mosul năm 2017, ISIS đã mất 2 năm để đào đường hầm mà chúng dùng để di chuyển giữa các tòa nhà và vị trí chiến đấu. Điều này góp phần rất lớn vào việc khiến hơn 100.000 thành viên lực lượng an ninh Iraq phải mất 9 tháng và phá hủy phần lớn thành phố để quét sạch quân địch.

Tấn công chống giáp

Để tiến vào môi trường đô thị đầy tranh chấp, lực lượng quân sự Israel phải dẫn đầu bằng các phương tiện công binh và xe tăng được bảo vệ nghiêm ngặt - và chúng phải có khả năng sống sót trước vũ khí chống giáp của chiến binh Palestine.

Vào năm 2014, các phương tiện của IDF đã phải đối mặt với nhiều loại tên lửa chống tăng có điều khiển, như Malyutkas, Konkur, Fagot và Kornet, cũng như súng phóng lựu bắn trực tiếp, bao gồm RPG-7 và RPG-29 hiện đại và có năng lực cao. Cả hai loại này và các phiên bản hiện đại khác của vũ khí cầm tay hỏa lực mạnh đều dễ dàng vận chuyển và cất giấu trong những vị trí chiến đấu chật hẹp và hạn chế của địa hình đô thị.

Trong Trận Fallujah (Iraq) năm 2004, một tiểu đoàn Mỹ tham gia xuyên thủng hàng phòng ngự của đối phương đã mất sáu xe tăng M1A2 Abrams trước hỏa lực bắn loạt của RPG. Trong trận Mariupol (Ukraine) năm 2022, chỉ vài nghìn quân phòng thủ đã sử dụng Kornet, NLAW, Javelin, lựu đạn phóng tên lửa và các tên lửa chống tăng dẫn đường khác để tiêu diệt nhiều phương tiện của Nga, cầm chân hơn 12.000 binh sĩ Nga và cuối cùng giữ vững thành phố của họ trong hơn 80 ngày.

Các cứ điểm và tay súng bắn tỉa

Hamas sẽ tìm cách sử dụng cách phòng thủ dựa vào cận chiến, cứ điểm (các tòa nhà bê tông và thép, thường có tầng hầm và đường hầm) và đội lính bắn tỉa.

Vào năm 2014, Hamas đã triển khai từ 2.500 đến 3.500 tay súng để bảo vệ Gaza bằng cách sử dụng tên lửa, súng cối, tên lửa chống tăng dẫn đường, lựu đạn phóng tên lửa, súng máy và vũ khí nhỏ, hầu hết từ các cứ điểm chắc chắn.

Trong lịch sử chiến tranh đô thị, một tòa nhà đóng vai trò là cứ điểm có thể mất nhiều ngày, nhiều tuần hoặc nhiều tháng để giải quyết xong. Trong trận Stalingrad năm 1942, một tòa nhà bốn tầng, được gọi là "Nhà của Pavlov", đã khiến một sư đoàn quân Đức phải mất hơn 58 ngày để vô hiệu hóa.

IDF có thể sẽ phải đối mặt với cả cứ điểm và tay súng bắn tỉa - cả hai đều là những thách thức lớn trong lịch sử đối với các cuộc tấn công của quân đội.

Lá chắn sống

Hamas có thể sử dụng dân thường làm lá chắn sống. Bằng cách đó, nhóm đang tham gia một cách hiệu quả vào cái gọi là sử dụng luật xung đột vũ trang và luật nhân đạo quốc tế để hạn chế các hành động mà một lực lượng quân sự tấn công có thể thực hiện trong các chiến dịch.

Bên cạnh đó, có khả năng là Hamas cũng sẽ tìm cách sử dụng 150 thường dân bị bắt cóc như một lá chắn.

NHỮNG THÁCH THỨC KHÁC

Tất nhiên, chiến tranh đô thị đặt ra những thách thức vượt xa cấp độ chiến thuật. Trên hết là một số vấn đề sẽ thách thức những nỗ lực của Israel ở cấp độ chiến dịch và chiến lược.

Thương vong

Năm 2014, IDF mất 66 binh sĩ. Với quy mô của các cuộc tấn công mà Hamas tiến hành trong những ngày gần đây, các mục tiêu của Israel có thể còn toàn diện hơn so với 9 năm trước. Do đó, một chiến dịch trên bộ vào Gaza không chỉ nhằm mục đích giải tỏa các phần địa hình đô thị dày đặc mà còn phá hủy khả năng quân sự của Hamas có thể dẫn đến số lượng thương vong đáng kể cho IDF.

Đạn dược

Chiến tranh đô thị có thể cần số lượng đạn dược gấp bốn lần hoặc thậm chí nhiều hơn so với chiến đấu ở các môi trường khác. Để vượt qua những thách thức chiến thuật được mô tả ở trên, IDF sẽ cần một lượng lớn đạn dược - không chỉ đạn dược cho vũ khí nhỏ mà còn cả các loại máy bay đánh chặn dành cho lực lượng phòng không trên khắp Israel, đạn dược dẫn đường chính xác, hệ thống bảo vệ chủ động đạn trên xe cộ, tên lửa, pháo, súng cối.

Những điều "Không biết"

Cuối cùng, có rất nhiều điều mà kinh nghiệm trước đây của IDF và lịch sử chiến tranh đô thị hiện đại có thể làm sáng tỏ những thách thức mà lực lượng mặt đất ở Gaza sẽ phải đối mặt. Nhưng bênh cạnh đó còn có nhiều điều chưa biết. Ví dụ, một trong số đó là phòng không. Hamas trước đây tuyên bố sở hữu một số loại hệ thống phòng không cầm tay, chẳng hạn như SA-7, SA-18 và SA-24. Sự hiện diện của những loại vũ khí này và các loại vũ khí phòng không khác sẽ đặt ra thách thức đáng kể đối với sức mạnh không quân của Israel, lực lượng yểm trợ cho lục quân.

Bối cảnh chiến lược: Ý chí và thời gian

Không nên đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của những thách thức này. Chiến tranh là một cuộc đấu ý chí. Điều đó bao gồm ý chí chiến đấu của từng binh sĩ, của các chính trị gia trong việc tiếp tục hoạt động quân sự và của người dân ủng hộ quyết định chính trị để tiếp tục chiến đấu.

Hơn nữa, ý chí không phải là cố định mà thay đổi theo thời gian. Cụ thể hơn, việc duy trì sẽ trở nên khó khăn hơn nếu thời gian chiến dịch kéo dài hơn dự tính. Và trong chiến tranh đô thị, thời gian là một thành phần quan trọng. Cần có thời gian để giảm thiểu tác hại đối với những người không tham chiến. Và cần có thời gian để lập kế hoạch, chuẩn bị và thực hiện một cuộc tấn công vào thành phố theo cách tối đa hóa khả năng thành công. Một khi trận chiến đô thị bắt đầu, lịch sử cho thấy rõ rằng mỗi ngày trôi qua, khi thương vong dân sự và thiệt hại tài sản thế chấp ngày càng gia tăng, áp lực quốc tế yêu cầu ngừng giao tranh ngày càng tăng. Để hoàn toàn đạt được mục tiêu tiêu diệt khả năng quân sự của Hamas ở Gaza, lực lượng mặt đất Israel sẽ cần nhiều tuần, nếu không muốn nói là vài tháng.

Israel nhận thức rất rõ thách thức chính trị và quân sự của thời đại. Họ đã tham gia hầu hết các cuộc chiến trong lịch sử của mình trong cuộc chạy đua với thời gian, tìm cách đạt được mục tiêu trước khi áp lực quốc tế buộc họ phải ngừng hoạt động. Đây là lý do tại sao Israel đã phát triển một số biện pháp tốt nhất để duy trì tính hợp pháp và giảm thiệt hại phụ trong chiến tranh đô thị. Những hoạt động này bao gồm từ việc nhắn tin cho dân thường rời khỏi khu vực chiến đấu cho đến “đập mái nhà” (thả chất nổ công suất thấp lên nóc nhà ở các khu vực mục tiêu để dân thường có thời gian rời đi trước khi cuộc tấn công bắt đầu) đến việc bố trí cố vấn pháp lý cho các chỉ huy chiến thuật.

Cuối cùng, kết quả của bất kỳ trận chiến nào ở Gaza sẽ được định hình nặng nề bởi sự kết hợp của những thách thức này, một tập hợp các biến số phức tạp hoàn toàn không thể tính toán trước được. Nhưng nó cũng sẽ được quyết định bởi mức độ thích ứng của lực lượng IDF để đáp ứng các thách thức và liệu họ có thời gian cần thiết để làm việc đó hay không.