Theo giới chuyên gia, việc các lực lượng phương Tây giúp phe đối lập ở Libi lật đổ nhà lãnh đạo Moamer Kadhafi của Libi đã khiến hàng trăm chiến binh người Tuareg có vũ trang phải rời bỏ nhà cửa chạy sang Mali - nguyên nhân đẩy quốc gia châu Phi này rơi vào cảnh hỗn loạn.
|
Người dân ở thủ đô Bamacô, Mali, đòi được cung cấp vũ khí để “chiến đấu” và “giải phóng” miền bắc nước này khỏi sự kiểm soát của phiến quân Tuareg và các nhóm Hồi giáo. |
Một số nhà quan sát cho rằng do phương Tây là "thủ phạm" gây ra cuộc khủng hoảng tại Mali, nên họ phải có trách nhiệm chấm dứt cuộc khủng hoảng này. Eric Denece - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tình báo Pháp (CF2R) - nói: "Phải nói rằng nhân tố gây ra mọi chuyện này đều bắt nguồn từ sự can thiệp của phương Tây tại Libi". Khi chế độ Kadhafi sụp đổ (mà NATO hỗ trợ bằng các cuộc không kích), thì những chiến binh người Tuareg đã theo các đoàn xe chở vũ khí hạng nặng, rời bỏ miền nam, vượt sa mạc Sahara đến quê hương trước đây của họ ở Mali và Nigiê.
Trong hai tuần qua kể từ khi một cuộc đảo chính quân sự tại Mali lật đổ chính phủ cầm quyền, các chiến binh người Tuareg đã chiếm giữ toàn bộ miền đông và miền bắc nước này, kể cả các thị trấn quan trọng như Gao và Timbuktu. Các nhà quan sát nước ngoài lo ngại nhất về việc các chiến binh Hồi giáo thuộc lực lượng Ansar Dine ở địa phương và thuộc nhóm al - Qaeda Hồi giáo Maghreb (AQIM) - một nhánh tại Bắc Phi của mạng lưới khủng bố al - Qaeda toàn cầu - đang chiến đấu sát cánh cùng các chiến binh Tuareg.
Ông Denece cho rằng phương Tây, đặc biệt là Pháp, nên nhận thức về những hậu quả do mình gây ra tại Libi và trước đó. Ông nói: "Ngoại trưởng Mali Soumeylou Boubeye Maiga, gần như tháng nào cũng tới Pari để hội đàm tại Bộ Ngoại giao nước này, tại điện Elysee và cơ quan tình báo nước ngoài DGSE". Ông Denece cho biết tại Pháp, Ngoại trưởng Maiga nói: "Hiện các ngài (Pháp) đã can thiệp và gây ra hỗn loạn, các ngài đang làm gì để giúp nước chúng tôi và các nước trong khu vực? Sự can thiệp của các ngài đã đẩy các chiến binh cùng nhiều loại vũ khí lan tràn khắp khu vực Sahel. Các ngài biết chúng tôi không thể chiến đấu chống lại bọn họ". Dù khó có thể đoán chính xác số chiến binh và vũ khí qua sa mạc Sahara vào Mali sau cuộc chiến tại Libi, nhưng thực trạng cho thấy lực lượng này đã quá đủ để gây ra sự mất cân bằng quân sự tại nước Tây Phi này.
Chuyên gia Mohamed Mokeddem tại Angiêri cho rằng có ít nhất khoảng 1.000 chiến binh người Tuareg chạy sang Mali. Ông nói: "Điều rõ ràng là cuộc khủng hoảng tại Libi đã tạo điều kiện thuận lợi cho AQIM và người Tuareg tiến hành sự nghiệp của mình. Chúng ta đang chứng kiến giai đoạn cuối của việc hình thành một khu vực hỗn độn, không thể kiểm soát nổi tại khu vực Sahel. Quân đội Mali không thể làm gì tại khu vực này bởi họ đã mất quyền kiểm soát. Một nhóm người Tuareg vốn bị “ghẻ lạnh” và bị phân biệt trong nhiều năm qua đã tập hợp dưới ngọn cờ của AQIM và các chiến binh Hồi giáo địa phương. Họ cho rằng họ cần phải tiến hành trả thù".
Quân đội Angiêri là lực lượng duy nhất trong khu vực có thực lực và hỏa lực cần thiết để đối mặt với mối đe dọa này, nhưng lực lượng này không được phép hoạt động ở bên ngoài lãnh thổ theo hiến pháp Angiêri. Theo dự đoán của chuyên gia Denece, kịch bản xấu nhất là các lực lượng này tại khu vực Sahel gây dựng mối quan hệ với các phiến quân Hồi giáo tại các khu vực lân cận, như lực lượng Boko Haram ở Nigiêria, và thậm chí với lực lượng Shebab ở Xômali.
TTK