Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính và Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự lễ khai mạc Hội chợ triển lãm Trung Quốc - Nga lần thứ 8 ở Cáp Nhĩ Tân, tỉnh Hắc Long Giang ngày 17/5/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Trong chuyến công du cấp nhà nước tới Trung Quốc, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 17/5 đã tới Cáp Nhĩ Tân, một thành phố phía đông bắc Trung Quốc, vốn có mối liên hệ văn hóa và lịch sử sâu sắc với Nga, như một phần trong nỗ lực thúc đẩy mối quan hệ kinh tế và chính trị đang phát triển giữa hai nước.
Tại thủ phủ của tỉnh Hắc Long Giang phía đông bắc Trung Quốc giáp vùng Viễn Đông của Nga, Tổng thống Putin cũng đến thăm Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân, địa điểm nghiên cứu chung giữa Trung Quốc và Nga và là một tổ chức có mối liên hệ sâu sắc với ngành công nghiệp quân sự và quốc phòng của Trung Quốc.
Trong khi ông Putin được "rải thảm đỏ" ở Bắc Kinh và hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, thì nhà lãnh đạo Nga đã tận dụng chuyến thăm Cáp Nhĩ Tân để chứng tỏ rằng mối quan hệ Nga - Trung sâu sắc hơn ngoài mục tiêu chung của hai nhà lãnh đạo là đẩy lùi sự phong toả của Mỹ và phương Tây.
Trong chuyến thăm ngày 16/5 tại Bắc Kinh, ông Putin ca ngợi Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của Nga – với kim ngạch tăng vọt lên 240 tỷ USD vào năm 2023 – và cho biết hai nước đã học được bài học về “lịch sử mối quan hệ Nga - Trung ở các giai đoạn phát triển khác nhau” trong cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Tân Hoa Xã trước chuyến thăm của ông.
Từng có biệt danh là "Moskva thu nhỏ", Cáp Nhĩ Tân có mối liên hệ chặt chẽ với nước Nga thời Sa hoàng và từng là nơi sinh sống của hàng chục nghìn người dân tộc Nga, nhiều người trong số họ là những người định cư trong quá trình xây dựng đường sắt hoặc di tản đến thành phố này trong cuộc nội chiến ở Nga giai đoạn 1917-22.
Khu vực này ngày càng trở nên gắn kết với vùng Viễn Đông của Nga trong những năm gần đây khi thương mại Nga - Trung phát triển. Trong khi phần lớn kiến trúc theo phong cách Chính thống giáo đã được thay thế, Nhà thờ Sanit Sophia cao chót vót nổi tiếng của Cáp Nhĩ Tân vẫn nằm ở trung tâm thành phố. Khách du lịch khắp Trung Quốc và Nga đổ về Cáp Nhĩ Tân để tham dự Lễ hội băng tuyết hàng năm.
Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân mà ông Putin đến thăm đã là nơi trao đổi và nghiên cứu chung giữa Trung Quốc và Nga trong hơn một thế kỷ và cũng là một trong những cơ sở nghiên cứu quân sự quan trọng nhất của Trung Quốc.
Theo một nghiên cứu của Trung tâm An ninh và Công nghệ mới nổi của Đại học Georgetown, Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân và sáu trường đại học ngang hàng khác cung cấp khoảng 3/4 số sinh viên tốt nghiệp kỹ thuật được các công ty quốc phòng Trung Quốc tuyển dụng.
Với việc cải tổ ngành công nghiệp quốc phòng và hợp tác quân sự với Trung Quốc là trọng tâm của chuyến thăm, Tổng thống Putin đã được tháp tùng bởi một phái đoàn lớn gồm các quan chức cấp cao của Nga đi cùng - bao gồm cả Bộ trưởng Quốc phòng mới được bổ nhiệm Andrei Belousov.
Kể từ khi các nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc tuyên bố quan hệ đối tác chiến lược song phương "không giới hạn" vào tháng 2/2022, tình hữu nghị giữa họ đã được thử thách. Ông Putin từng tuyên bố "quan hệ Nga - Trung đã đạt đến mức cao nhất mọi thời đại, và ngay cả khi đối mặt với tình hình quốc tế nghiêm trọng, quan hệ giữa hai nước vẫn tiếp tục được tăng cường".
Nhưng Trung Quốc đang đối mặt với áp lực ngoại giao và kinh tế ngày càng tăng từ phương Tây liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine. Các quan chức cấp cao của Mỹ cảnh báo về các biện pháp trừng phạt đối với những ngân hàng ở Trung Quốc và “hậu quả đáng kể” đối với các công ty Trung Quốc có liên quan đến việc hỗ trợ Nga duy trì cuộc chiến ở Ukraine.
Do đó, khi đến thăm Cáp Nhĩ Tân, ông Putin đang tìm cách giảm bớt phần nào áp lực trên bằng cách cho thấy rằng mối quan hệ Nga - Trung không chỉ mang tính địa chính trị.
Cáp Nhĩ Tân là một trong những trung tâm thương mại nhộn nhịp giữa Trung Quốc và Nga. Sự rút lui của các thương hiệu phương Tây khỏi Nga sau cuộc xung đột ở Ukraine đã tạo ra khoảng trống nhưng nhanh chóng được lấp đầy bởi các nhà sản xuất Trung Quốc, hiện đang thống trị thị trường Nga từ điện thoại thông minh đến đồ gia dụng.
Theo dữ liệu hải quan Nga và Trung Quốc, sáu thương hiệu ô tô nước ngoài hàng đầu ở Nga đều là xe Trung Quốc, với khoảng 60% số ô tô mới bán ra ở Nga trong năm nay là được nhập khẩu từ Trung Quốc, gần gấp đôi thị phần vào năm 2022. Xiaomi và Tecno của Trung Quốc đã làm lu mờ Apple và Samsung trên thị trường điện thoại thông minh ở Nga và đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã trở thành đồng tiền được giao dịch nhiều nhất trên sàn giao dịch chứng khoán Moskva.
Tại Cáp Nhĩ Tân, ông Putin muốn nhấn mạnh những mối liên kết đang phát triển đó bằng cách đến thăm hội chợ thương mại Trung - Nga và một diễn đàn kinh tế nhằm thúc đẩy hơn nữa quan hệ thương mại giữa hai nước.