Những tòa nhà bị phá hủy sau cuộc không kích của Israel xuống ngoại ô Beirut, Liban ngày 28/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Wall Street Journal ngày 29/9, việc thủ lĩnh Hezbollah, Hassan Nasrallah, thiệt mạng trong một cuộc tấn công của Israel đã gây ra những chấn động mạnh mẽ không chỉ trong phong trào này mà còn ở khu vực Trung Đông. Với hơn ba thập kỷ lãnh đạo, ông Nasrallah đã trở thành biểu tượng của lực lượng dân quân phi nhà nước mạnh nhất thế giới. Việc ông Nasrallah đã để lại một khoảng trống quyền lực lớn và những câu hỏi về tương lai của Hezbollah.
Hezbollah, với tư cách là một phong trào chính trị, xã hội và quân sự ở Liban (Lebanon), đã dựa vào sự lãnh đạo mạnh mẽ của ông Nasrallah để duy trì sức mạnh và sự ổn định. Tuy nhiên, sau cái chết của ông, nhóm này đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, không chỉ về mặt tổ chức mà còn về mặt chiến lược và quan hệ quốc tế. Những người kế nhiệm tiềm năng của ông Nasrallah như Hashim Safieddine, người đứng đầu hội đồng điều hành của Hezbollah, lại không có sức ảnh hưởng và khả năng lãnh đạo như ông Nasrallah.
Ông Safieddine, một người có mối quan hệ chặt chẽ với Iran, có thể trở thành người kế nhiệm ông Nasrallah. Tuy nhiên, tình hình hiện tại cho thấy rằng bất kỳ ai kế nhiệm ông Nasrallah cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Theo Rym Momtaz, nhà phân tích an ninh tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, người kế nhiệm ông Nasrallah sẽ tiếp quản một Hezbollah suy yếu, đặc biệt khi đối mặt với áp lực từ Israel và tình hình bất ổn trong khu vực. Đây có thể là "bước ngoặt" trong lịch sử của nhóm này.
Vụ ám sát ông Nasrallah cũng làm phức tạp nỗ lực của Hezbollah trong việc tập hợp các nhà lãnh đạo của họ để thảo luận về người kế nhiệm. Sau cuộc không kích, các nhà lãnh đạo còn sống của Hezbollah đã phải ẩn náu, và điều này khiến việc xác định ai sẽ đảm nhận vai trò lãnh đạo trở nên khó khăn hơn. Nếu Safieddine tiếp quản, ông sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ đưa Hezbollah vượt qua giai đoạn chuyển giao phức tạp này, đặc biệt khi Israel đã xâm nhập vào hệ thống liên lạc của Hezbollah, tạo ra sự bất ổn trong nội bộ tổ chức.
Những thách thức mà lãnh đạo tiếp theo của Hezbollah phải đối mặt không chỉ đến từ nội bộ mà còn từ các cuộc tấn công ngày càng quyết liệt của Israel. Trong những tuần gần đây, Israel đã tiến hành một loạt cuộc tấn công quy mô lớn vào Hezbollah, nhằm ngăn chặn các cuộc pháo kích từ lực lượng này. Hơn nữa, việc Israel tấn công vào kho vũ khí tên lửa và rocket của Hezbollah, cũng như giết chết hơn một chục nhà lãnh đạo quân sự của tổ chức này, đã làm suy yếu đáng kể khả năng chiến đấu của họ.
Mặc dù vậy, Hezbollah vẫn duy trì sự đối đầu với Israel. Nhóm này đã bắn một quả tên lửa vào Tel Aviv, đánh dấu lần đầu tiên Hezbollah tấn công thành phố này, nhưng vẫn kiềm chế không có hành động leo thang hơn nữa. Điều đó cho thấy rằng người kế nhiệm của ông Nasrallah sẽ phải đối mặt với áp lực từ các thành viên của tổ chức để trả đũa, đồng thời phải tìm cách duy trì kỷ luật và sự thống nhất nội bộ.
Việc ông Nasrallah thiệt mạng cũng làm dấy lên lo ngại về khả năng của Hezbollah trong duy trì sức mạnh quân sự và chính trị của mình, đặc biệt khi Iran, đồng minh chủ chốt của Hezbollah, cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong khu vực. Iran có thể sẽ tiếp tục cung cấp hỗ trợ vật chất cho Hezbollah, nhưng mức độ ảnh hưởng và vai trò của Hezbollah trong mạng lưới dân quân thân Iran có thể sẽ bị suy giảm đáng kể.
Một trong những câu hỏi lớn nhất hiện nay là liệu Hezbollah có thể duy trì sự thống trị trong chính trường Liban hay không. Hezbollah, vốn đã trở thành một "nhà nước trong nhà nước" tại Liban, đang đối mặt với sự chỉ trích ngày càng gia tăng từ phía người dân. Nhiều người Liban đổ lỗi cho Hezbollah về nhiều cuộc khủng hoảng trong nước, từ vụ ám sát cựu Thủ tướng Rafiq Hariri năm 2005, cuộc xung đột dân sự năm 2008, đến vụ nổ cảng Beirut năm 2020. Những sự kiện này đã làm gia tăng sự bất mãn trong lòng dân chúng và tạo ra một khoảng cách lớn giữa Hezbollah và phần còn lại của Liban.
Trong bối cảnh này, sự suy yếu của Hezbollah có thể mở ra cơ hội cho các lực lượng đối lập tại Liban. Theo chuyên gia Momtaz, các đảng phái đối lập có thể sẽ tận dụng thời điểm này để làm suy giảm sự thống trị của Hezbollah trong nền chính trị Liban. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng Hezbollah sẽ chấp nhận sự suy yếu của mình một cách dễ dàng.
Tóm lại, cái chết của ông Nasrallah đã tạo ra một cú sốc lớn đối với Hezbollah, không chỉ về mặt lãnh đạo mà còn về chiến lược và tương lai của tổ chức này. Trong bối cảnh khu vực Trung Đông đầy bất ổn, người kế nhiệm của ông Nasrallah sẽ phải đối mặt với một loạt thách thức lớn để giữ vững sự tồn tại và ảnh hưởng của Hezbollah.