Tàu nghiên cứu của Hàn Quốc tới vùng biển gần thủ đô Jakarta, Indonesia, ngày 11/1/2021 để hỗ trợ công tác tìm kiếm các nạn nhân trong vụ rơi máy bay của hãng hàng không Indonesia Sriwijaya Air. Ảnh: YONHAP/TTXVN
Khi đại dịch COVID-19 "quét sạch" những "chú chim sắt" trên bầu trời Indonesia, Cơ trưởng Afwan - một phi công Boeing 737 dày dặn kinh nghiệm của Sriwijaya Air, đã phải dành thời gian để cầu nguyện và chờ đợi được bay trở lại. Ông Afwan từng là phi công của lực lượng Không quân Indonesia, được nhiều người ngưỡng mộ và có tới hơn 30 năm kinh nghiệm bay. Do dịch COVID-19 bùng phát, ông đã dành phần lớn thời gian của mình để tham gia các buổi huấn luyện mô phỏng nhằm đảm bảo các phi công có thể hoàn thành số giờ bay tối thiểu để giữ bằng lái.
Thế nhưng, ngày 9/1, chuyến bay mang số hiệu SJ 182, do Cơ trưởng Afwan phụ trách, đã không may gặp nạn, rơi xuống biển Java chỉ vài phút sau khi cất cánh trong cơn mưa lớn. Máy bay chở khách dòng Boeing 737-500 chở 62 người, trong đó có 12 thành viên phi hành đoàn.
Đến chiều 10/1, các thợ lặn đã trục vớt được các vật dụng từ máy bay ở vùng biển phía Tây Bắc thủ đô Jakarta của Indonesia, trong đó có các mảnh thân máy bay, bánh máy bay và quần áo. Việc tìm thấy những vật dụng này đồng nghĩa những hy vọng về khả năng có người sống sót trở nên mong manh hơn.
Hiện chưa rõ nguyên nhân của vụ tai nạn, sau khi máy bay rơi từ độ cao hơn 3.000 m xuống biển chỉ trong vòng 1 phút. Các nhà điều tra Indonesia đã xác định được vị trí các hộp đen tại hiện trường vụ tai nạn - ở khu vực Thousand Islands, đồng thời hy vọng sẽ sớm vớt được cả hai hộp đen này. Có thể phải mất nhiều tháng để thu thập các dữ liệu liên quan, từ yếu tố thời tiết đến việc bảo dưỡng cũng như quyết định xử lý tình huống của phi hành đoàn trong vụ tai nạn này.
Ông Nurcahyo Utomo, điều tra viên của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Indonesia, cho biết bán kính mảnh vỡ văng ra tương đối hẹp trong đoạn băng video hé lộ khả năng máy bay có thể bị vỡ khi lao xuống nước, chứ không phải phát nổ trong không trung.
Ông Koko Indra Perdana - một phi công của Lion Air, từng làm việc cho hãng Sriwijaya, khẳng định rất tin tưởng vào kỹ năng và chuyên môn của Cơ trưởng Afwan.
Máy bay Boeing mà cơ trưởng Afwan điều khiển thuộc dòng 737-500 và đã được kiểm tra mà không có lỗi hệ thống. Tuy nhiên, máy bay gặp nạn đã hoạt động 27 năm, cần được bảo dưỡng thường xuyên để giữ cho máy bay ở trạng thái bay tốt nhất. Yếu tố thời tiết cũng cần được tính đến khi những trận mưa như trút nước đã khiến cơ trưởng lùi giờ cất cánh 30 phút.
Có một thực tế là dịch COVID-19 khiến lượng hành khách bị sụt giảm, các phi công đều chia sẻ họ đã phải nỗ lực để duy trì chuyên môn, ngay cả khi các hãng hàng không cung cấp các khóa huấn luyện dựa trên máy bay mô phỏng. Hãng hàng không Sriwijaya có 2 thiết bị mô phỏng cho các mẫu Boeing 737 cũ hơn.
Cơ trưởng Rama Noya, Chủ tịch Hiệp hội Phi công Indonesia, cũng là phi công của Sriwijaya Air, chia sẻ sau một tháng tạm dừng bay, ông cảm thấy như mình “được hoạt động trở lại”. Cảm giác này có lẽ không chỉ của các phi công của những hàng hàng không Indonesia. Theo ông Gerry Soejatman - một chuyên gia hàng không Indonesia, đây là mối quan ngại của phi công tại các nước vào thời điểm này.
Theo ông, hoàn toàn dễ hiểu khi xuất hiện những quan ngại về chuyên môn của phi hành đoàn khi giờ bay hằng tháng của họ đều giảm. Trên thực tế, trước đại dịch, các phi công Indonesia, đặc biệt là những hãng hàng không giá rẻ như Lion Air, đều chia sẻ họ cảm thấy áp lực khi phải làm việc quá sức và trả lương thấp.
Trên thực tế, chỉ 1/4 đội bay của hãng hàng không Sriwijaya hoạt động trong thời gian đại dịch. Các cơ quan chức năng đã khuyến cáo cần kiểm tra một số mẫu máy bay Boeing 737 về nguy cơ van khí bị ăn mòn nếu không bay hằng tuần.
Dù chưa rõ nguyên nhân dẫn tới vụ tai nạn của máy bay hãng Sriwijaya Air, song đây chắc chắn là một đòn giáng mạnh vào ngành hàng không của Indonesia, nhất là khi nó chỉ vừa chập chững khôi phục hoạt động sau "cú đánh" mang tên COVID-19.
Sriwijaya Air được thành lập vào năm 2003 trong thời kỳ bùng nổ của ngành hàng không Indonesia. Hãng hàng không này đã nợ nần chồng chất ngay cả trước khi đại dịch xảy ra. Một thỏa thuận trước đó nhằm khôi phục lại hoạt động của hãng thông qua việc liên kết với một tập đoàn hàng không khác đã thất bại, ngay cả khi Sriwijaya chưa bao giờ gặp vụ tai nạn gây thương vong nào.