Bà Pelosi đánh cược khi công bố điều tra luận tội Tổng thống Trump. Ảnh: AP
Khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đích thân thông báo điều tra luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump, gần như mọi ứng viên tranh cử tổng thống của đảng Dân chủ và thành viên đảng đều ủng hộ động thái này.
Thế cuộc dường như đã thay đổi. Sau nhiều tháng chần chừ trước các lời kêu gọi luận tội Tổng thống, bà Pelosi đã dọn đường cho một cuộc điều tra có thể thay đổi nhiệm kỳ của ông Trump và khả năng tái đắc cử của ông năm 2020.
Theo tờ Guardian, đây là một quyết định nhiều bấp bênh và rủi ro chính trị, không chỉ với Tổng thống Trump mà còn với phe Dân chủ vì họ muốn luận tội ông Trump vào năm bầu cử.
Ông Neera Tanden, Chủ tịch Trung tâm vì Sự tiến bộ Mỹ, đã nhận định về động thái của bà Pelosi và phe Dân chủ: “Khi mọi chuyện biến chuyển, phe cánh hữu sẽ làm mọi thứ có thể để bảo vệ Tổng thống Trump. Nếu bạn thúc đẩy phe Dân chủ chiến đấu, hy vọng bạn đã sẵn sàng cho cuộc chiến sắp tới”.
Các nhà hoạt động và tổ chức cấp tiến đã dọn đường cho khoảnh khắc này từ nhiều tháng qua. Bà Leah Greenberg, đồng Giám đốc điều hành tổ chức Indivisible Project, nói: “Đây là điều mà ‘làn sóng xanh’ đã chiến đấu: trách nhiệm giải trình từ Tổng thống Trump. Tổ chức Indivisible Project đã giúp thực hiện chiến dịch gây sức ép để các nghị sĩ Dân chủ ủng hộ luận tội.
Theo bà Greenberg, các nhà hoạt động sẽ giữ đúng lời hứa là bảo vệ những thành viên Dân chủ dễ bị tổn thương và có thể bị tác động tiêu cực do ủng hộ luận tội, đồng thời gây sức ép để phe Cộng hòa hành động. Đây sẽ là trọng tâm của chiến dịch mới.
Ông Jesse Ferguson, một chiến lược gia Dân chủ và là cựu trợ lý của bà Hillary Clinton, đồng ý với nhận định trên. Ông cho rằng những thành viên Dân chủ nghĩ luận tội là vô ích đang đánh giá thấp áp lực mà một cuộc bỏ phiếu luận tội gây ra với phe Cộng hòa. Ông nói: “Việc lên kênh Fox News trả lời phỏng vấn để bảo vệ tổng thống là một chuyện. Nhưng sẽ rất khác khi thực sự phải đối mặt với cuộc bỏ phiếu để quyết định ưu tiên Tổng thống trước nhất hay ưu tiên quốc gia trước nhất”.
Tổng thống Trump bác bỏ cáo buộc liên quan tới cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine. Ảnh: AP
Không có mấy nhà quan sát chính trị có thể đoán biết được hậu quả thực sự sẽ là gì. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là luận tội Tổng thống Trump sẽ đẩy Mỹ vào giai đoạn khó lường. Trong lịch sử hiện đại, chỉ có hai tổng thống từng đối mặt điều tra luận tội hoặc bị luật tội là Richard Nixon (từ chức trước cuộc bỏ phiếu luận tội) và Bill Clinton (được Thượng viện xét xử và tha bổng). Cả hai tổng thống này đều trong nhiệm kỳ thứ hai khi bị luận tội.
Suốt nhiều tháng qua, bà Pelosi cho biết luận tội nên được thực hiện nếu hai đảng đều muốn và được dư luận ủng hộ rộng rãi. Tuy nhiên, bà đã quyết định điều tra luận tội Tổng thống mà không có yếu tố nào nói trên. Bà đánh cược rằng hành động mới nhất của Tổng thống Trump sẽ khiến dư luận dao động và một số thành viên Cộng hòa sẽ quay lưng lại với ông. Theo giới phân tích, khả năng này hiện chưa có gì chắc chắn.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đã tìm cách huy động sự ủng hộ giành cho mình trong bối cảnh đối mặt với mối đe dọa nghiêm trọng nhất với ghế tổng thống. Ông đã liên tục tuyên bố: “Quấy rối tổng thống” ngay cả khi cuộc điện đàm hồi tháng 7 của ông và Tổng thống Ukraine đang bị đưa ra làm lý do luận tội. Ông đã bị cáo buộc ép Tổng thống Ukraine điều tra cha con cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden, người có thể là đối thủ trong bầu cử tổng thống năm 2020. Các cáo buộc bị Tổng thống Trump bác bỏ và ông đã công bố bản ghi chép tóm tắt nội dung cuộc điện đàm để khẳng định không có gì bất bình thường.
Khi so sánh, cáo buộc liên quan Ukraine cũng không khác mấy cáo buộc mà ông Trump đã đối mặt: bị quy kết liên hệ với Nga trong chiến dịch tranh cử năm 2016. Tuy nhiên, bản thân câu chuyện về mối quan hệ Trump-Nga trong cuộc điều tra kéo dài nhiều tháng trời cũng là một mớ phức tạp với phe Dân chủ.
Ngay cả sau khi Công tố viên đặc biệt Robert Mueller công bố báo cáo điều tra nói rằng có nhiều lần Tổng thống Trump bị cho là tìm cách cản trở công lý, phần lớn người dân Mỹ cũng phản đối luận tội và người ủng hộ ông Trump vẫn trung thành cho dù tỷ lệ ủng hộ ở mức không cao.
Chiến dịch của Tổng thống Trump ngay lập tức gây quỹ bằng cách tận dụng dư luận về điều tra luận tội. Ông Tom Emmer, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa, cho rằng: “Ủng hộ luận tội sẽ khiến phe Dân chủ đánh mất ưu thế trong năm 2020”.
Bất chấp làn sóng ủng hộ luận tội, nhiều thành viên Dân chủ nhận định đó không phải là lựa chọn tốt nhất. Một số cho rằng luận tội tổng thống sẽ khiến đất nước bị tổn hại về lâu dài. Số khác cho rằng luận tội tại thời điểm này là không thông minh khi phe Cộng hòa kiểm soát Thượng viện.
Ông William Galston, cố vấn của cựu Tổng thống Bill Clinton, đã kêu gọi phe Dân chủ cân nhắc lại việc luận tội và theo đuổi cách khác để chỉ trích Tổng thống. Ông nói: “Luận tội là một lựa chọn, không phải là điều bắt buộc. Nói rộng ra đó là động thái chính trị và do đó sẽ bị thử thách về mặt khả thi và hiệu quả”.