Điểm tham chiếu quan trọng trong các cuộc thảo luận về chủ quyền và công lý

Theo Giáo sư Shimizu Masaaki, "Sự sụp đổ của Sài Gòn", ngày 30/4/1975, đã chấm dứt Chiến tranh Việt Nam, thống nhất đất nước. Chiến thắng này vượt ra ngoài sự kết thúc đơn thuần của cuộc chiến tranh của một quốc gia và mang nhiều ý nghĩa quốc tế. Trước hết, về mặt ý nghĩa lịch sử, chiến thắng này có thể được coi là một cột mốc trong phong trào giải phóng dân tộc và thoát khỏi chủ nghĩa thực dân vào nửa sau thế kỷ XX. Sau khi Pháp cai trị thuộc địa, chiến thắng trong một cuộc chiến tranh lâu dài chống lại các thế lực nước ngoài, chủ yếu là Mỹ, đã gửi thông điệp đến thế giới rằng ngay cả một "quốc gia yếu" cũng có thể đứng vững trước một siêu cường, nếu có được nền độc lập và sự thống nhất dân tộc. Chiến thắng này đã cung cấp sự hỗ trợ tinh thần to lớn cho nhiều quốc gia châu Á và châu Phi cùng thời.

Thứ hai, xét về tác động của chiến thắng này đối với phong trào cách mạng thế giới, chiến thắng năm 1975 đã tạo ra động lực to lớn cho các phong trào xã hội chủ nghĩa và chống đế quốc ở thế giới thứ ba. Đặc biệt, Việt Nam được coi là "hình mẫu chiến thắng" cho các lực lượng cánh tả ở Mỹ Latinh và châu Phi, mang lại tính chính danh về mặt lý thuyết và hy vọng cho các cuộc đấu tranh ở những khu vực đó. Giáo sư Masaaki khẳng định Chiến thắng ngày 30/4/1975 là sự kiện hiện thân cho lý tưởng "độc lập, thống nhất và tự quyết" và vẫn là điểm tham chiếu quan trọng trong các cuộc thảo luận về chủ quyền và công lý cho đến ngày nay.

Giáo sư Đại học Osaka nhận định vai trò của "tinh thần đoàn kết" vốn làm nên Chiến thắng lịch sử 30/4 không chỉ giúp chấm dứt chiến tranh mà còn là nền tảng cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam sau chiến tranh. Thứ nhất, đoàn kết là yếu tố hỗ trợ tính chính đáng và ổn định của thống nhất đất nước. Chiến tranh kết thúc là cơ hội để nhân dân Việt Nam tiến lên một lần nữa với tư cách là một quốc gia thống nhất, vượt qua những chia rẽ về tư tưởng và vùng miền. Vào thời điểm đó, ý chí mưu cầu "độc lập, tự do và thống nhất" được chia sẻ rộng rãi trong nhân dân, hay nói cách khác là tinh thần đoàn kết, đã chứng minh tính chính đáng của việc thống nhất cả ở Việt Nam và quốc tế, cũng như hỗ trợ cho sự khởi đầu ổn định của quốc gia mới.

Thứ hai, đoàn kết là năng lượng tập thể trong công cuộc tái thiết sau chiến tranh và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Sau chiến tranh, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, chẳng hạn như sự phá hủy cơ sở hạ tầng, khủng hoảng kinh tế và căng thẳng trong quan hệ đối ngoại. Để vượt qua những khó khăn này, không chỉ cần nỗ lực của cá nhân mà toàn thể nhân dân phải hợp tác và hành động với mục đích chung. Tinh thần đoàn kết được nuôi dưỡng trong chiến tranh đã trở thành động lực để đối mặt với những thách thức quốc gia này.

Thứ ba, đoàn kết như một giá trị văn hóa góp phần hình thành bản sắc dân tộc. Chiến tranh Việt Nam không chỉ là một cuộc xung đột chính trị, mà còn là cuộc kháng chiến của dân tộc chống lại sự can thiệp của nước ngoài. Tinh thần đoàn kết nảy sinh từ Chiến thắng 30/4 là nguồn tự hào và sự tự tin cho người Việt Nam khẳng định rằng "chúng ta là một dân tộc có thể cùng nhau vượt qua khó khăn", và tạo nên một phần bản sắc dân tộc Việt Nam.

Theo nghĩa này, "tinh thần đoàn kết dân tộc" được tượng trưng bằng chiến thắng lịch sử ngày 30/4/1975 không chỉ là sức mạnh để vượt qua các cuộc chiến tranh trong quá khứ, mà còn là nền tảng để xây dựng một quốc gia trong hòa bình và dẫn dắt quốc gia đó đến tương lai. Trong thời hiện đại, tinh thần này tiếp tục có ý nghĩa to lớn đối với Việt Nam, quốc gia đang đạt được tăng trưởng kinh tế và ngày càng nâng cao vị thế quốc tế.

Đánh giá về sự chuyển mình của Việt Nam sau 50 năm thống nhất, Giáo sư Masaaki nhấn mạnh Việt Nam đã thu hút sự chú ý của thế giới như một quốc gia vươn lên từ đống đổ nát của chiến tranh, đạt được tăng trưởng kinh tế đáng kể và cải thiện vị thế quốc tế của mình. Quá trình chuyển đổi này không hề dễ dàng, và đất nước đã vượt qua nhiều thách thức và đạt được tiến triển, với một số yếu tố quan trọng đằng sau. Đầu tiên trong số đó là cải cách thể chế và chuyển sang nền kinh tế thị trường theo chính sách "Đổi mới". Cuộc cải cách linh hoạt và dần dần này là một câu chuyện thành công đáng chú ý ở khi Việt Nam đạt được tăng trưởng trong khi vẫn duy trì ổn định xã hội.

Thứ hai, có sự cải thiện về tiêu chuẩn giáo dục và sức sống của dân số trẻ. Việt Nam có tỷ lệ biết chữ cao và là một trong những quốc gia hàng đầu châu Á về mức độ phổ cập giáo dục cơ bản. Ngoài ra, dân số trẻ đông đảo mang lại cho đất nước lợi thế lớn về nguồn cung lao động, hỗ trợ sự phát triển của các ngành công nghiệp mới như công nghệ thông tin và sản xuất.

Thứ ba, việc quản lý khéo léo các mối quan hệ quốc tế tận dụng vị thế địa chính trị của mình cũng đóng vai trò quan trọng đến việc hình thành nên vị thế hiện tại của Việt Nam. Trong khi vẫn duy trì lập trường ngoại giao cân bằng với Trung Quốc, các nước ASEAN, Nhật Bản và các nước phương Tây, Việt Nam đã tích cực ký kết các hiệp định thương mại tự do, trong đó có Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA), qua đó khẳng định vị thế là trung tâm của chuỗi cung ứng quốc tế.

Cũng cần lưu ý rằng kinh nghiệm lịch sử "từ chiến tranh đến hòa bình, từ chia rẽ đến hội nhập" của Việt Nam đã bồi đắp nên sự kiên trì và linh hoạt của một quốc gia. Có thể nói rằng chính vì là một quốc gia đã vượt qua lịch sử khó khăn nên có khả năng ứng phó một cách bình tĩnh và có chiến lược trước những bất ổn trong nước và quốc tế.

Do đó, 50 năm sau khi thống nhất, Việt Nam không chỉ là một quốc gia phát triển về kinh tế mà còn có thể được đánh giá cao là có tiềm năng trở thành một mô hình phát triển bền vững, kết hợp giữa bài học lịch sử, nền tảng văn hóa và sự linh hoạt của thể chế. Theo nghĩa đó, xu hướng tương lai của Việt Nam sẽ là một phép thử quan trọng để hướng tới sự ổn định và phát triển của khu vực.