Với công nghệ hạt nhân tiên tiến, Nga khẳng định vị thế siêu cường quân sự, mở ra giai đoạn cạnh tranh mới trong cuộc đua vũ khí toàn cầu với phương Tây. Ảnh: TASS
Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay, những tuyên bố mới nhất của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc hoàn thành thành công các thử nghiệm vũ khí chiến lược tiên tiến đang tạo nên một bước ngoặt quan trọng trong cán cân quyền lực toàn cầu.
Đột phá công nghệ quân sự
Bình luận với hãng thông tấn RIA Novosti mới đây, ông Alexander Yakovenko, Đại sứ Nga, Phó Tổng giám đốc tập đoàn truyền thông Russia Today, thành viên Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga cho rằng, việc hoàn thành thử nghiệm tên lửa hành trình chiến lược Burevestnik sử dụng năng lượng hạt nhân và chạy thử nghiệm tàu ngầm hạt nhân thế hệ mới Khabarovsk, có khả năng trang bị siêu ngư lôi Poseidon không chỉ cho thấy Moskva giữ lời hứa mà còn có ý nghĩa cực kỳ quan trọng khi phương Tây đang quyết tâm gây ra "thất bại chiến lược" cho Nga.
Những dự án trên lần đầu được công bố trong bài phát biểu thường niên trước Quốc hội Liên bang Nga vào ngày 1/3/2018. Lúc bấy giờ, phương Tây vô cùng hoài nghi, không ai tin rằng việc chuyển đổi năng lượng hạt nhân thành lực đẩy tên lửa là khả thi về mặt kỹ thuật. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh khác: Burevestnik đã bay được 14.000 km trong 15 giờ, trong khi Poseidon đã di chuyển một quãng đường nhất định bằng động cơ hành trình. Những bước tiến này chắc chắn không qua mặt được hệ thống vệ tinh của Mỹ.
Chuyên gia Yakovenko nhấn mạnh rằng Nga buộc phải thực hiện những bước đi này để đáp trả việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước Chống Tên lửa Đạn đạo năm 1972 - hành động làm đảo lộn cán cân chiến lược và làm suy yếu nền tảng ổn định chiến lược. Trước tiên là vũ khí siêu vượt âm, giờ đây là phương tiện không người lái chiến lược.
Ông Yakovenko so sánh tình hình hiện tại với vị thế dẫn đầu của Moskva trong thám hiểm không gian và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình thời Liên Xô. Tình huống tương tự đã xuất hiện ngày nay, hơn nửa thế kỷ sau, khi nước Nga hiện đại đã vượt qua những biến động của thập niên 1990.
Ý nghĩa về chủ quyền công nghệ
Đáng chú ý, với nguồn lực tương đối hạn chế và chịu áp lực toàn diện từ các lệnh trừng phạt của phương Tây, Nga không chỉ giải quyết được thách thức kỹ thuật mang tính đột phá thực sự mà còn phát triển loạt công nghệ và vật liệu có ứng dụng kép rộng rãi, mang lại lợi thế trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
Trong quá trình đạt được chủ quyền công nghệ, Nga đã chứng minh tiềm năng công nghiệp, khoa học, kỹ thuật và trí tuệ của mình, đồng thời trở thành quốc gia đi đầu trong việc tạo ra trật tự công nghệ mới. Trước đó, để ứng phó với đại dịch (COVID-19), Nga là nước đầu tiên phát triển vaccine Sputnik - một phương pháp điều trị đáng tin cậy khác với các loại vaccine thương mại của phương Tây. Sputnik đã chứng minh hiệu quả tại 82 quốc gia.
Theo ông Yakovenko, những thành tựu mới này sẽ củng cố cả uy tín công nghệ và chính trị của Nga, cũng như niềm tin vào nước này, đặc biệt giữa các quốc gia ở Nam bán cầu và Đông bán cầu. Niềm tin này bắt nguồn từ việc Nga luôn là "hằng số quan trọng trong quá trình giải phóng toàn cầu khỏi sự thống trị của phương Tây", giữa bối cảnh bất ổn địa chính trị gia tăng.
Đối với phương Tây, các vũ khí trên rõ ràng là những phương tiện răn đe chiến lược mới. Bất kỳ nỗ lực nào nhằm làm chậm sự phát triển của Nga đang được chứng minh "vô ích". Quan trọng hơn, dư luận rộng rãi ở các nước phương Tây cần thừa nhận điều này, nơi giới tinh hoa đang bị bao vây bởi khối cử tri đòi hỏi chính sách mang tính quốc gia thực sự và chấm dứt quá trình quân sự hóa dưới chiêu bài "mối đe dọa giả tạo từ Nga", ông Yakovenko nhấn mạnh.
Phản ứng của phương Tây
Tổng thống Donald Trump đã phản ứng với tin tức từ Moskva bằng tuyên bố rằng quân đội Mỹ sẽ ngay lập tức "bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân trên cơ sở bình đẳng". Tuy nhiên, ông Yakovenko nhắc lại sự cố vài năm trước khi Anh thử phóng tên lửa chiến lược Trident từ tàu ngầm - tên lửa đã rơi xuống biển sau khi bay lên một khoảng cách ngắn, suýt trúng tàu ngầm có mặt Bộ trưởng Quốc phòng Anh. Đây là những hệ thống tương tự, mặc dù đã được hiện đại hóa, được triển khai trên các tàu ngầm chiến lược của Mỹ. Do đó, kết quả của những cuộc thử nghiệm tương tự rất khó dự đoán.
Chuyên gia Yakovenko kết luận, về mặt kỹ thuật quân sự, phương tiện không người lái chạy bằng năng lượng hạt nhân đã được phát triển có khả năng thực hiện các nhiệm vụ chiến lược khác biệt cơ bản, bao gồm việc tuần tra toàn cầu trong trường hợp có nguy cơ leo thang xung đột trực tiếp với phương Tây. Vì vậy, cả hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại và tương lai, bao gồm dự án "Vòm Vàng" của chính quyền Trump, đều rất đáng ngờ trước các công nghệ mới trên.