Hôm 12/2 vừa qua, La Habana đã chủ trì một cuộc gặp giữa Giáo hoàng Francisco và Đức Thượng phụ Kirill của Giáo hội Chính thống Nga. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa người đứng đầu hai nhánh giáo hội này trong gần 1000 năm trở lại đây, sau cuộc ly giáo năm 1054. Cả hai nhà lãnh đạo tôn giáo đều hoan nghênh việc Cuba trở thành nước chủ trì cuộc gặp, ca ngợi đây là “cầu nối giữa phương Nam và phương Bắc, phương Đông và phương Tây”. Giáo hoàng Francis nói: “Nếu tiếp tục có những đóng góp như vậy, Cuba sẽ trở thành trung tâm của sự thống nhất”. Bản thân Giáo hoàng Francis cũng là người đóng vai trò then chốt trong tiến trình hòa giải giữa La Habana và Washington. Cuộc gặp này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh Nga - đồng minh của Cuba - và phương Tây đang có nhiều căng thẳng liên quan đến các cuộc xung đột tại Syria và Ukraine. Sự trung lập của Cuba dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Raul Castro, một người theo chủ nghĩa vô thần, được coi là yếu tố quyết định để La Habana đứng ra tổ chức các cuộc gặp lịch sử này.
Giáo hoàng Francis và Đức Thượng phụ Kirill tại lễ ký tuyên bố chung với sự chứng kiến của Chủ tịch Cuba Raul Castro ở thủ đô La Habana ngày 12/2. |
Không chỉ vậy, trong suốt ba năm qua, Cuba đã nhiều lần đứng ra tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình để chấm dứt cuộc xung đột vũ trang giữa Chính phủ Colombia và nhóm Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC). Hai bên đã nhất trí ký thỏa thuận hòa bình vào ngày 23/3 tới để chấm dứt một nửa thập kỷ xung đột. Những mối quan hệ này có thể sẽ giúp Cuba cải thiện đáng kể hình ảnh của mình nếu nước này làm trung gian thành công cho một thỏa thuận hòa bình lịch sử giữa Chính phủ Colombia và FARC trong năm nay.
Arturo Lopez - Levy, một nhà nghiên cứu chính trị người Cuba tại Đại học Texas, Rio Grande Valley, nhận định: “Từ một quốc gia bị cô lập ở phía Tây bán cầu, Cuba giờ đây đang dần trở thành một quốc gia đổi mới, có nhiều biến chuyển trong hợp tác và đối thoại với các cường quốc thế giới...”.
Nhà phân tích các vấn đề quốc tế Brian Fonseca tại Viện Jack Gordon ở Florida nói rằng Cuba đã trở thành “nơi diễn ra hai sự kiện quan trọng và nổi bật”. Theo ông, điều này “càng khẳng định vai trò trung gian của ông Raul Castro trong các vấn đề quốc tế”. Ông Castro từng thừa nhận mình là người theo chủ nghĩa vô thần, và Cuba chính thức là một nước vô thần tới khi đi theo con đường thế tục vào năm 1992. Tuy nhiên, cuộc gặp ngày 12/2 đã phản ánh rõ nét vai trò thầm lặng của quốc gia này trong các vấn đề tôn giáo - nhân tố quan trọng tác động đáng kể tới bối cảnh chính trị thế giới. Ông Lopez - Levy nói: “Tại Cuba từ lâu đã có nhiều thay đổi, không chỉ về mặt kinh tế. Sự mở cửa của Cuba đã giúp họ đón tiếp cả Giáo hoàng, Đức Thượng phụ Giáo hội Chính thống Nga, chức sắc cấp cao đạo Tin lành, Giáo sỹ Hồi giáo cấp cao, hay thậm chí cả Giáo trưởng đạo Do Thái”.
Cuba đã khôi phục quan hệ ngoại giao với Mỹ từ năm 2015 và kể từ đó các doanh nghiệp nước ngoài đã bắt đầu đổ về đảo quốc xinh đẹp này. Tuy lệnh cấm vận thương mại mà Mỹ áp đặt với Cuba từ năm 1962 vẫn chưa được dỡ bỏ hoàn toàn song uy tín của La Habana trên trường quốc tế đã được tăng lên đáng kể. Sebastian Arcos - Giám đốc Viện nghiên cứu Cuba thuộc Đại học Quốc tế Florida - nói: “Điều mà những người dân thường Cuba mong muốn là uy tín ngày càng tăng trên trường quốc tế sẽ góp phần mang tới những cơ hội lớn về kinh tế cho Cuba”.