Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Washington, D.C., ngày 18/8/2025. Ảnh: Anadolu Agency/TTXVN
Theo nhận định của các chuyên gia Kacper Sienicki và Tadeusz Iwański tại Trung tâm Nghiên cứu phương Đông (OSW) có trụ sở tại Ba Lan ngày 19/8, cuộc gặp kéo dài hơn bốn giờ tại Washington, D.C. hôm 18/8 giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump, cùng với các nhà lãnh đạo châu Âu, đã mang lại những kết quả bất ngờ cho Kiev trong việc định hướng các cuộc đàm phán hòa bình.
Cụ thể, chuyến thăm của Tổng thống Zelensky không chỉ là cuộc gặp đơn thuần với người đồng cấp Mỹ. Ông Zelensky đã đến thủ đô Mỹ cùng với một phái đoàn châu Âu hùng hậu, gồm các tổng thống Pháp và Phần Lan, thủ tướng Anh, Italy và Đức, cùng Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Tổng thư ký NATO.
Sự có mặt đồng loạt của các nhà lãnh đạo phương Tây này không phải ngẫu nhiên, mà thể hiện chiến lược ngoại giao khéo léo của Kiev nhằm tạo áp lực tập thể lên Mỹ trong việc thảo luận các điều khoản chấm dứt giao tranh với Nga.
Cuộc gặp cũng diễn ra trong bầu không khí tích cực, khiến nhà lãnh đạo Ukraine coi đây là "cuộc gặp tốt nhất từ trước đến nay". Ông Zelensky đặc biệt nhấn mạnh sự liên kết với các đối tác châu Âu và bày tỏ hài lòng với các cuộc thảo luận về đảm bảo an ninh tương lai cho Ukraine.
Điểm đáng chú ý là Tổng thống Trump đã tuyên bố Mỹ sẵn sàng tham gia bảo đảm an ninh cho Kiev, mặc dù sau đó ông làm rõ Mỹ sẽ "phối hợp" các bảo đảm này với các nước châu Âu chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng loại trừ khả năng Ukraine gia nhập NATO.
Thành tựu chính: Định hướng đàm phán
Thành công lớn nhất của Kiev nằm ở việc tập trung các cuộc đàm phán vào đảm bảo an ninh trong tương lai thay vì nhượng bộ lãnh thổ cho Nga. Điều này đã khiến chuyến thăm Washington, D.C., trở thành một thành công chiến thuật đối với Ukraine.
Theo Tổng thống Zelensky, các đảm bảo an ninh sẽ được xây dựng trong vòng 7-10 ngày dựa trên các thỏa thuận của "Liên minh Tự nguyện" phối hợp với Mỹ. Những đảm bảo này bao gồm hai thành phần chính:
Thứ nhất, duy trì quân đội mạnh thông qua đầu tư vào sản xuất vũ khí tại Ukraine và mua vũ khí từ Mỹ (do châu Âu tài trợ). Ông Zelensky tiết lộ Kiev và các đối tác châu Âu đã đề xuất với Tổng thống Trump việc mua vũ khí Mỹ trị giá gần 100 tỷ USD, bao gồm máy bay và hệ thống phòng không.
Thứ hai, các cam kết chính trị về hỗ trợ từ các nước phương Tây, "càng gần càng tốt" với Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - điều khoản phòng thủ tập thể quan trọng nhất của NATO.
Ngoài việc mua vũ khí, Ukraine còn đề xuất Mỹ mua thiết bị bay không người lái của Ukraine và tham gia vào sản xuất chung. Đây là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng quan hệ đối tác quốc phòng dài hạn giữa hai nước.
Vấn đề lãnh thổ: Thành công trong việc trì hoãn
Bất chấp lo ngại của Kiev, vấn đề nhượng bộ lãnh thổ tiềm tàng cho Nga không chiếm ưu thế trong phần thảo luận công khai. Tổng thống Trump không nêu vấn đề này tại Phòng Bầu dục, mặc dù ông Zelensky thừa nhận vấn đề này đã được thảo luận kín.
Việc Ukraine bác bỏ những yêu cầu nhượng bộ lãnh thổ do "những ràng buộc hiến pháp và thiếu sự đồng thuận của công chúng" là điều tối quan trọng. Theo Kiev, các vấn đề lãnh thổ sẽ được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Tổng thống Trump đã đề xuất khả năng tổ chức cuộc gặp song phương giữa các nhà lãnh đạo Ukraine và Nga, sau đó là cuộc gặp ba bên có sự tham gia của ông. Việc công bố tổ chức cuộc họp này đã gây áp lực lên Nga, đặc biệt khi Điện Kremlin trước đây đã công khai từ chối tổ chức cuộc họp như vậy. Ngày 20/8, ông Trump cho biết một cuộc gặp song phương giữa Tổng thống Nga và người đồng cấp Ukraine đang được lên kế hoạch.
Về phần mình, Trợ lý của Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov, cho biết các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ ủng hộ ý tưởng tổ chức thêm các cuộc gặp trực tiếp giữa Moskva và Kiev, đồng thời cân nhắc việc "xem xét khả năng tăng cường số lượng đại diện của Nga và Ukraine tham gia vào các cuộc đàm phán trực tiếp".
Các chuyên gia Sienicki và Iwański kết luận, dù đạt được thành công chiến thuật, những mâu thuẫn cơ bản vẫn tồn tại giữa Nga và Ukraine về các điều khoản chấm dứt xung đột. Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng không thể thúc đẩy một số nguyên tắc đã được thống nhất trước đó do Tổng thống Trump chấp nhận một số đề nghị từ phía Nga, bao gồm việc chuyển sang đàm phán hòa bình mà không cần lệnh ngừng bắn trước. Ngoài ra, thách thức lớn nhất sẽ là đưa ra kế hoạch cụ thể của châu Âu về các đảm bảo an ninh đáng tin cậy cho Ukraine.