Dây chuyền lắp ráp ô tô du lịch tại nhà máy của Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (Thaco) trong Khu kinh tế mở Chu Lai, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. Ảnh (tư liệu) minh họa: TTXVN
Trong bối cảnh nhập khẩu xe tăng mạnh và người tiêu dùng thận trọng trước các chính sách môi trường mới, giới phân tích cho rằng mục tiêu doanh số toàn ngành trong năm nay khó đạt kỳ vọng.
Doanh số tiếp tục trồi sụt, chưa thoát chu kỳ bất ổn
Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, trong tháng 8/2025 các thành viên hiệp hội bán được 25.973 xe, giảm 18% so với tháng 7. Nếu cộng thêm số liệu từ VinFast (10.922 xe) và Hyundai (3.701 xe), tổng lượng tiêu thụ toàn thị trường chỉ đạt 40.596 xe, giảm 13% so với tháng trước và trở thành mức thấp nhất kể từ tháng 3.
Đây cũng là tháng giảm thứ hai liên tiếp, sau giai đoạn tăng trưởng đều trong ba tháng trước đó. Xu hướng thất thường cho thấy thị trường ô tô Việt Nam vẫn chưa thể thoát khỏi chu kỳ bất ổn, khi cầu thị trường chịu tác động từ nhiều yếu tố: chính sách, chi phí vay mua xe và tâm lý chờ đợi của người tiêu dùng.
Chuyên gia ô tô Nguyễn Tuấn nhận định: “Người mua xe hiện nay có tâm lý trì hoãn, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, nơi sắp áp dụng vùng phát thải thấp. Họ lo ngại việc bỏ tiền mua xe động cơ đốt trong có thể gặp rủi ro trong tương lai. Đồng thời, lãi suất vay tiêu dùng chưa hạ sâu cũng khiến quyết định mua xe mới bị chậm lại”.
Theo các hãng, mặc dù nhu cầu thực tế vẫn hiện hữu, song tâm lý thận trọng đang lấn át, nhất là ở phân khúc xe phổ thông. Các chương trình ưu đãi, giảm giá liên tục được tung ra nhưng hiệu quả chưa đủ để đảo ngược xu hướng sụt giảm.
Song song với sự trồi sụt doanh số, hoạt động nhập khẩu xe vào Việt Nam vẫn duy trì đà tăng. Theo Cục Thống kê, tháng 8/2025, cả nước nhập khoảng 14.913 ô tô nguyên chiếc, giảm 19% so với tháng 7 nhưng tổng giá trị nhập khẩu vẫn đạt 363 triệu USD, chỉ giảm 16% so với tháng trước và tăng tới 22,6% so với cùng kỳ năm 2024.
Tính chung 8 tháng đầu 2025, Việt Nam nhập khẩu 136.490 ô tô nguyên chiếc, trị giá hơn 3 tỷ USD, tăng 28,1% về lượng và 38,3% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, xe xuất xứ Indonesia dẫn đầu về số lượng, cho thấy sự cạnh tranh quyết liệt từ dòng xe giá rẻ nhập khẩu.
Ở chiều ngược lại, chính sách mới về môi trường đang tác động đến tâm lý mua sắm. Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường cùng dự thảo quy định về vùng phát thải thấp (Low Emission Zone - LEZ) tại Hà Nội khiến nhiều khách hàng ngần ngại.
Theo dự thảo, từ năm 2026, ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch không đạt chuẩn khí thải sẽ bị hạn chế lưu thông trong Vành đai 1, sau đó mở rộng dần ra Vành đai 2 vào năm 2028 và Vành đai 3 vào năm 2030.
Để trấn an khách hàng, VAMA cho rằng, chính sách sắp tới của Hà Nội không phải là một lệnh “cấm” xe xăng/dầu như nhiều người lo ngại. Thay vào đó, theo Luật Thủ đô, Hà Nội đang chuẩn bị triển khai quy định về vùng phát thải thấp. Căn cứ vào nội dung dự thảo Nghị quyết của HĐND Thành phố Hà Nội được đăng tải công khai trên trang web của UBND Thành phố Hà Nội để lấy ý kiến của nhân dân thì chính sách này sẽ hạn chế dần theo lộ trình và chủ yếu nhắm vào các phương tiện cũ, không đạt chuẩn khí thải.
Mục tiêu là khuyến khích xe sạch, giảm ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo khoảng thời gian để người dân thích ứng với những thay đổi. Theo Dự thảo này thì vùng phát thải thấp sẽ được áp dụng chỉ đối với các xe ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4.
Trong khi đó, hiện nay, toàn bộ sản phẩm xe ô tô các công ty thành viên VAMA đều đã đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 – một mức tiêu chuẩn cao hơn so với mức 4 được nêu trong dự thảo. Do đó, các mẫu xe mới sẽ không bị hạn chế trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, thông tin này chưa đủ sức trấn an khách hàng.
Ông Nguyễn Hoàng, đồng sở hữu hệ thống ô tô Mỹ Đình cho rằng: “Thị trường ô tô đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ tâm lý chờ đợi chính sách. Người tiêu dùng lo lắng việc bỏ ra hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng để mua xe xăng trong khi lộ trình hạn chế vẫn chưa rõ ràng chi tiết. Điều này khiến sức mua bị nén lại kể cả xe cũ lẫn xe mới”.
Doanh số cả năm 2025 khó đạt kỳ vọng
Lũy kế 8 tháng năm 2025, thị trường ô tô Việt Nam đã tiêu thụ khoảng 380.000 xe các loại. Với kết quả này, để đạt mục tiêu 560.000 - 580.000 xe như kỳ vọng ban đầu, 4 tháng cuối năm cần tiêu thụ thêm khoảng 180.000 - 200.000 xe, tức trung bình 45.000 - 50.000 xe mỗi tháng.
Trong bối cảnh hiện tại, nhiều chuyên gia nhận định kịch bản này khó khả thi. Ông Lê Anh Tuấn, chuyên gia tư vấn ô tô cho biết: “Nếu không có gói kích cầu đủ mạnh, doanh số cả năm chỉ dao động quanh mức 520.000 - 540.000 xe. Tốc độ tăng trưởng có thể bằng hoặc thấp hơn năm 2024.
Trong các phân khúc ô tô, phân khúc xe điện và xe hybrid được kỳ vọng là điểm sáng của năm 2025, với mức tăng trưởng dự báo 40 - 50% so với 2024, nhờ chính sách ưu đãi lệ phí trước bạ của Chính phủ đối với xe điện và các chính sách từ nhà sản xuất và xu hướng tiêu dùng xanh. Về dài hạn, lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh có thể tạo động lực phát triển thị trường xe điện. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, sự thiếu đồng bộ về hạ tầng trạm sạc, giá thành còn cao và tâm lý dè chừng của khách hàng vẫn là rào cản lớn.
Theo các chuyên gia trong ngành, thị trường ô tô Việt Nam năm 2025 đang trong giai đoạn đầy thử thách. Doanh số sụt giảm liên tiếp, nhập khẩu gia tăng và chính sách môi trường đang khiến tâm lý tiêu dùng bị chi phối mạnh. Dù triển vọng dài hạn ở phân khúc xe xanh vẫn tích cực, mục tiêu doanh số cả năm khó đạt như kỳ vọng. Ngành công nghiệp ô tô đang cần các biện pháp hỗ trợ thiết thực hơn, bao gồm kích cầu tiêu dùng và lộ trình chính sách rõ ràng, để khôi phục niềm tin của thị trường.