Thị trường ô tô cũ biến động mạnh 

* Áp lực từ lộ trình siết khí thải

Trước thông tin Bộ Nông nghiệp và Môi trường sắp ban hành quy định về tiêu chuẩn và kiểm định khí thải mới đối với ô tô cũ và chủ trương hạn chế xe xăng ở nội đô Hà Nội theo Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 12/7/2025 về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, thị trường ô tô đã qua sử dụng đang chứng kiến làn sóng đẩy mạnh tiêu thụ các mẫu xe đời sâu.

Theo dữ liệu từ Ban Nghiên cứu Thị trường - Công ty cổ phần Nextgen Việt Nam (oto.com.vn), tỷ lệ tin rao bán xe đời sâu (trên 10 năm tuổi) trong vài tháng gần đây liên tục tăng, hiện chiếm tới 33,4% tổng lượng ô tô rao bán. Sự gia tăng này xuất phát từ tâm lý muốn “xả hàng” trước khi các quy định kiểm soát khí thải mới được áp dụng.

Ngược lại, lo ngại về tiêu chuẩn khí thải khiến nhóm xe cũ trên 7 năm tuổi, đặc biệt 10 - 15 năm và trên 15 năm, kém hút khách. Tỷ lệ quan tâm nhóm 10 - 15 năm giảm mạnh từ gần 28% xuống 20,7%, nhóm trên 15 năm cũng sụt giảm rõ rệt. Trong khi đó, nhóm xe dưới 5 năm tuổi, nhất là dưới 3 năm, lại ghi nhận mức tăng đều về tìm kiếm, cho thấy xu hướng ưu tiên các mẫu xe mới, ít sử dụng.

Nguyên nhân chính đến từ sự cạnh tranh của xe mới với giá hợp lý, chất lượng đảm bảo, tính năng an toàn cao và đáp ứng tốt tiêu chuẩn khí thải. Chi phí bảo trì thấp và rủi ro pháp lý ít hơn khiến người mua ngại chọn xe đời sâu.

Đặc biệt, một trong những động lực lớn nhất thúc đẩy làn sóng “thanh lý” xe ô tô cũ đến từ Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy giao thông xanh và hạn chế phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Theo đó, đến năm 2028, thành phố Hà Nội sẽ hạn chế lưu thông cả ô tô sử dụng xăng, dầu trong khu vực Vành đai 2 và mở rộng dần sang các vành đai tiếp theo đến năm 2030.

Lộ trình siết chặt không gian hoạt động của xe xăng tại Hà Nội được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong cải thiện chất lượng không khí và phát triển hạ tầng xe điện. Tuy nhiên, chủ trương này cũng đang khiến chủ xe cũ, đặc biệt là xe xăng đã qua sử dụng, đối mặt với nguy cơ mất giá, khó bán.

Dữ liệu từ Oto.com.vn cũng cho thấy, lượng tìm kiếm xe cũ giảm liên tục, trong khi các mẫu xe điện mini như VinFast VF 3 hay Wuling Bingo lại tăng mạnh về lượt quan tâm và doanh số, trở thành lựa chọn thay thế trong tầm giá 300 - 400 triệu đồng - vốn từng là “sân chơi” riêng của xe hạng A cũ.

Hành vi người tiêu dùng đang chuyển dịch rõ rệt, hướng về xe điện hoặc xe hybrid đời mới. Việc các mẫu xe xanh được ưu đãi về phí trước bạ, đăng kiểm, hạ tầng sạc phát triển, đặc biệt là đang được miễn phí sạc xe như của VinFast và cũng không bị ảnh hưởng bởi lộ trình siết khí thải đang tạo ra ưu thế vượt trội so với xe cũ chạy xăng.

* Ô tô cũ sẽ đi về đâu?

Theo ông Đoàn Anh Dũng, đại diện showroom C3 Auto (chuyên kinh doanh ô tô cũ), trước áp lực chính sách và xu hướng tiêu dùng, nhiều đại lý ô tô cũ triển khai giảm giá sâu, thanh lý tồn kho, đặc biệt với xe đời sâu chưa đáp ứng tiêu chuẩn khí thải. Một số đơn vị bắt đầu nhập xe hybrid hoặc EV đã qua sử dụng để đón đầu thị trường.

Theo giới kinh doanh, đây là thời điểm thích hợp cho người có ngân sách thấp mua xe phục vụ di chuyển ngoài nội đô, khi nhiều mẫu sedan, SUV đời 2013-2015 được giảm 15 - 20% so với đầu năm. Tuy nhiên, người mua cần tính toán kỹ thời hạn lưu hành và chi phí bảo dưỡng để tránh “giá rẻ mà gánh nặng”.

Các chuyên gia nhận định việc thanh lý xe xăng cũ là xu thế tất yếu, vừa để thích ứng chính sách, vừa phù hợp với yêu cầu môi trường đô thị. Còn theo chuyên gia ô tô Thế Đạt, thực hiện Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ làn sóng thanh lý xe nhiên liệu hóa thạch chắc chắn sẽ diễn ra, đặc biệt tại Hà Nội. Người dân trong khu vực Vành đai 1 sẽ có xu hướng bán xe sớm để tránh tình trạng mất giá trị khi phương tiện bị cấm lưu thông.

Theo ông Đạt, số xe thanh lý sẽ được “dịch chuyển” theo một trong các hướng sau: Thứ nhất, chuyển về vùng chưa bị cấm, tức ngoài Vành đai 1 hoặc về các tỉnh, thành khác. Đây sẽ là thị trường tiếp nhận chính trong giai đoạn 2025-2028. Thứ hai, bán ra thị trường thứ cấp, gồm cả trong nước và xuất khẩu (Campuchia, Lào). Thứ ba, một số xe hết niên hạn sẽ đưa vào tái chế, tận dụng linh kiện hoặc vật liệu, song việc này cần Nhà nước xây dựng một hệ thống tái chế chuyên nghiệp, để tránh phát sinh ô nhiễm thứ cấp.

Cuối cùng, xe xăng cũ có thể được chuyển đổi mục đích sử dụng (ví dụ như làm phương tiện vận chuyển nội bộ ở khu công nghiệp: xe kéo hàng, xe chở công nhân hoạt động nội khu…) trước khi hết niên hạn.

Các chuyên gia cho rằng, với lộ trình siết khí thải và hạn chế xe xăng ngày càng rõ ràng, thị trường ô tô cũ tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn sàng lọc khắc nghiệt. Chủ xe đời sâu cần cân nhắc thời điểm bán hợp lý, trong khi người mua có thể tận dụng giai đoạn này để chọn được xe giá tốt nhưng phải tính tới rủi ro về thời hạn lưu thông.